MO*
Over het vlindereffect en de kracht van sociale bewegingen
‘Zelfs de kleinste acties kunnen grote gevolgen hebben’
Van de ene kant heb ik grote bewondering voor al die goedmenende mensen en hun inzet voor een betere wereld. Als ik Katrien Liebaut vergelijk met Alexander De Croo, dan is het verschil zo groot als dat tussen een heilige en een duivel. Nu wil ik van Katrien niet dadelijk een heilige maken. Bij De Croo ligt dat anders…
Maar natuurlijk: na “van de ene kant”, komt ook “van de andere kant”.
Van de andere kant is het voor mij onbegrijpelijk dat die mensen niet inzien dat ze dweilen met de kraan open.
Nu vind ik wel, dat er moet en mag gedweild worden, ook als de kraan open staat. Zonder dat dweilen wordt de boel nog veel erger. Als een zwarte in Afrika slechts enkele dagen proper water te drinken krijgt van zijn vrouw die geen kilometers heeft moeten slepen met kannen en kruiken omdat de NGO in het dorp een put heeft gegraven, dan was het de moeite waard om die put te graven, ook als die zwarte, verzuimt om het pompsysteem te onderhouden als de blanke weldoener elders wel doet.
Maar hoe lang zijn NGO’s die ondertussen multinationals geworden zijn al niet bezig, steeds beter georganiseerd, met steeds meer middelen ? Wil iemand eens berekenen hoeveel euro’s de laatste vijftig jaar via allerlei ontwikkelingsinitiatieven van West-Europa naar Afrika zijn versast ?
Heeft het iets uitgehaald ? Eigenlijk niets op die ene zwarte met een week proper water na. Moeten we dus naast het dweilen toch niet even gaan nadenken over de kraan ?
Hoe komt het dat het allemaal water naar de zee dragen is ?
Een voorname reden is natuurlijk de onmetelijke corruptie, zoals die bij wijze van voorbeeld nu naar boven komt rond Kabila, maar die je zowat overal tegen komt.
Bij de oorzaken van die corruptie mag je van mij verwijzen naar het kolonialisme dat de cultuur en identiteit van de bevolking heeft aangetast. Om het concreter te stellen: het kolonialisme heeft in Afrika bestuursvormen geïnstalleerd die niet passen bij de Afrikaanse cultuur. Denk hierbij maar aan onze liberale democratie waarbij dat liberale in botsing komt met een cultuur van een leven in stam-gemeenschappen.
Ook zijn een aantal van die corrupte leiders op hun machtsposities gehesen door de Westerse mogendheden die in die dictators de geschikte pionnen vonden om hun belangen te behartigen. Ik denk nu aan de ontginning in Congo van het uranium dat de Amerikanen nodig hadden voor hun atoombommen. In ruil voor dat uranium hebben de Amerikanen de door Boudewijn zeer geachte heer Mobutu aan de macht gehouden met het privilegie om zichzelf te verrijken op kap van de bevolking.
Nu zou je kunnen denken dat de oplossing dus simpel is: als we stoppen met ons cultureel imperialisme en die dictators verdrijven zal de kraan wel dicht gaan ?
Vijf minuten politieke moed volstaan.
Dat leidt tot de eerste vraag aan Katrien Liebaut: wat doen jullie hier aan ? Wat doen jullie tegen ons cultureel imperialisme en welke strijd voeren jullie tegen de Kabila’s van deze wereld ? En nog belangrijker: welke strijd voeren jullie tegen de Westerse “krachten” die de Kabila’s op hun troon houden ?
In belgië mag je dan dadelijk op marcheren naar het koninklijk paleis en de hoofdkwartieren van de liberale partijen. Sleep Etienne Davignon en de zonen van Albert Frère voor de rechter, vergeet daarbij Willy Claes niet…
Op wereldvlak…
Maar dat doen jullie niet. Omdat het geen zin heeft, want dieper dan de concrete belangen van mensen en groepen ligt aan de grond van de zaak het systeem. Het systeem maakt dat er geen politiek is om de moed te hebben.
We hebben de menselijke samenleving georganiseerd met als basisprincipe de onderlinge strijd. Voor de schone schijn noemen we dat concurrentie.
Is het niet raar dat zowat niemand van zijn stoel valt als hij hoort dat onze lonen niet mogen stijgen omdat we moeten concurreren met de Duitsers ? Ja, veel mensen vallen van hun stoel als ze horen dat de lonen niet omhoog mogen. Maar is de idee dat wij moeten concurreren met de Duitsers niet even verontrustend ? Maar neen: we zijn zo geïndoctrineerd dat we de grootste onzin en de ergste ontmenselijking als normaal zijn gaan zien.
In dat systeem van strijd heb je mensen die het systeem wat beter en sneller doorgronden en door al dan niet erfelijke factoren en aangeboren gewetenloosheid zich er gemakkelijker in bewegen. Zij worden de winnaars en grijpen de macht. Van die mensen moet je niet verwachten dat ze in Congo de belangen van de gewone Congolees gaan verdedigen.
Het mooie van het Westerse kapitalisme ligt er in dat die machthebbers er in geslaagd zijn om hun machtspositie “democratisch” te legitimeren. Onze democratie dient er enkel voor om de positie van de machthebbers veilig te stellen doordat de machtsstructuur “democratisch” is.
Een mooi voorbeeld is dat van het koningshuis: het recht om rijkelijk te leven op kap van de bevolking ligt vervat in onze grondwet.
Wie gaat stemmen bij verkiezingen mag denken dat hij de mensen gaat verkiezen die zijn belangen zullen verdedigen. Hoe naïef: hij kan misschien kiezen wie hij wil, maar eenmaal in het systeem komt de politieke macht altijd in handen van wie de belangen van de echte machthebbers – de kapitalisten – verdedigt.
Wij zijn vrij om te kiezen wie wij het kapitaal willen zien dienen.
Onze democratie is de politieke pendant van het economische kapitalisme.
Dat kapitalisme is waar het om gaat. Dàt is de kraan die open staat.
Welnu, van mij mag Katrien blijven dweilen – als ik in een goed bui ben, zal ik haar misschien nog wel een dweil cadeau doen – maar ik zou toch ook graag zien dat ze me zou helpen om de kraan dicht te draaien. En neen, dat is niet gemakkelijk, maar juist daarom zou iedereen die begaan is met het lot van de “verliezers” moeten meevechten tegen het systeem.
Dat begint met mensen bewust te maken van de onmenselijkheid van dat systeem.
Aan die bewustwording moeten we werken, zowel hier als “ginder”. Hallo, Katrien ? Staat er bij jouw put een bord met een oproep tot strijd tegen het kapitalisme ?