Business AM
Kristof Calvo lanceert frontale aanval op Belgische partijsysteem
Neen, ik hou nog altijd niet van Calvo. Maar als hij gelijk heeft, heeft hij gelijk: de politieke partijen verkrachten de democratie.
Maar natuurlijk is Calvo een liberaal en er is geen enkele cel in zijn hersenen die kritiek heeft op het kapitalisme. Hij ziet dus niet het verband tussen onze democratie waarin politieke partijen een essentiële rol spelen en het kapitalistische systeem.
Zijn kritiek gaat over de manier waarop de politieke partijen tegenwoordig functioneren, niet over de politieke partijen op zich. Of nog: in een echte democratie hebben politieke partijen geen plaats. Ze zijn er verboden.
Dat is wat ik aangeef in mijn boek Eutopia als het gaat over een eutopische democratie.
Voor de niet zo slimmen onder jullie: eutopie is niet hetzelfde als utopie. Een utopie is per definitie onbereikbaar. Eutopie betekent gewoon: een plaats waar het goed is om te leven. Voor mij kan dat enkel een plaats zijn waar het goed is om leven voor iedereen. Waarom zou dat een utopie moeten zijn ? Het kapitalisme is geen eutopie want het brengt wel een goede plaats voor sommigen, maar niet voor de overgrote meerderheid van de mensen.
Velen beschouwen belgië nog altijd als een goede plaats om te wonen, werken… volop terrasjes… kortom om te leven. belgië was dat ook in de tijd van de groeiende economie na de tweede wereldoorlog, ook dank zij de sociale zekerheid. Laat ons zeggen dat in die tijd het aantal inwoners van dit onland die het niet goed hadden, beperkt genoeg was om toch van een goed land om leven te kunnen spreken. Maar belgië – zeg maar West-Europa – was een eiland van welvaart in een wereldzee van armoede.
Die tijd is ondertussen al voorbij. Onze sociale zekerheid wordt stoemelings afgebroken, de armoedecijfers stijgen…
Het kan ook niet anders want in het kapitalisme is welstand altijd een resultaat van strijd en bij strijd zijn er altijd ook verliezers. En geen enkele strijd is ooit definitief gewonnen.
Daarmee komen we aan onze democratie die ook een democratie van strijd is: de strijd van politieke partijen om de macht.
Het element strijd verbindt de kapitalistische economie met onze democratie. Daarom is het een kapitalistische democratie, geschikt binnen het kapitalisme en voor het kapitalisme bevorderlijk.
Waarom denk je dat de Amerikanen overal oorlog voeren en dan proberen onze democratie in te voeren ? De Amerikanen zijn de hogepriesters van het kapitalisme en willen overal een bestuurssysteem dat het kapitalisme dient. Misschien geloofde je dat de Amerikanen de mensenrechten willen bevorderen. Word dan maar wakker. Wie Guantanamo niet gesloten krijgt, gevangen vervoert naar landen waar de mensenrechten niet zo strikt gelden om ze daar te kunnen martelen, huurlingenlegers inschakelt omdat die zich oorlogsmisdaden, folteringen, terreur van een bevolking kunnen veroorloven… is niet bezig met mensenrechten.
Dat de Amerikanen overal onze vorm van democratie invoeren is het beste bewijs dat er iets grondig mis is met onze democratie.
Maar als ik het heb over andere vormen van democratie, bekijken ook linksen me alsof ik Branson ben die te lang in de ruimte heeft gesudderd.
Wie een democratie wil die écht past bij een eutopische wereld, moet de democratie zo organiseren dat ze geen strijdtoneel meer is.
Dat begint er mee dat je iedereen die uit is op macht, ver weg houdt van alle macht.
Bij verkiezingen kan niemand zich dus kandidaat stellen. In relatief kleine gemeenschappen (wijken) vragen de mensen iemand die ze vertrouwen om hen te gaan vertegenwoordigen. Als er een zekere eensgezindheid is, kan dat zonder verkiezingen. Als er toch verkiezingen nodig zijn, gaan die dan tussen mensen die er niet om gevraagd hebben om verkozen te worden. Verkiezingsreclame is dus verboden.
Noteer dat kleinschaligheid een basisidee is en dat grote landen zoals Frankrijk of Duitsland niet meer bestaan. Een gebied als Vlaanderen lijkt een goede schaalgrootte te hebben, waarbij er nog een zekere kleinschaligheid is, maar toch voldoende grootte voor de normale taken van een bestuur. Overigens kaderen die kleine landen in een overkoepelend Europa voor zaken die meer schaalgrootte vereisen.
In dat kleine land komen de mensen die aangeduid zijn door de wijken dan samen in een meerdaags congres waarin de grote problemen van het land worden besproken.
Groepsvorming is tijdens die besprekingen verboden. Dat congres neemt geen besluiten, maar het laat wel toe om onder de leden mensen te vragen om op een hoger niveau aan bestuur te doen.
Die mensen vormen een parlement. Ook in het parlement is groepsvorming niet toegelaten.
Het parlement bepaalt de grote lijnen van het beleid en duidt een regering aan: deskundigen die de uitgezette lijnen in praktijk moeten brengen. Die deskundigen moeten niet verkozen zijn. Ze krijgen hun opdracht op basis van hun deskundigheid.
De regering is dus puur uitvoerende macht. Wetgeving is strikt voorbehouden voor het parlement.
Er wordt altijd gestreefd naar consensus. Enkel wanneer consensus onmogelijk blijkt, wordt er gestemd.
In het geheel is de sfeer er niet een van strijd, maar van samenwerking. Die sfeer moet op alle niveau’s, van in de wijken tot in het parlement gecultiveerd worden.
Mensen die toch zouden proberen om “machtsblokken” te vormen moeten uitgesloten worden, ook voor mandaten in de toekomst.
En neen, eutopia is geen ideale samenleving, en de eutopische democratie zal ook zwakheden kennen. Maar aan die zwakheden kan gewerkt worden. De basis is wel goed en menselijk. Werken aan de zwakheden versterkt het goede.
Onze huidige democratie is ten gronde slecht. Werken aan de zwakheden van onze huidige democratie zoals Calvo doet, verandert niets aan dat fundamenteel slechte.
Links moet zich dus geen illusie maken: binnen ons democratisch systeem is een echt linkse samenleving gewoon niet mogelijk.
En zo blijft Calvo wat hij altijd al geweest is: te mijden.
PS Je kan Eutopia gratis lezen en/of downloaden, ook in epubformaat op deze website onder de rubriek Publicaties.