Sampol
Een spook uit het verleden: de terugkeer van armoede
Armoede is een relatief begrip, gekoppeld aan ongelijkheid.
Armoede is relatief.
Ze is relatief in tijd en ruimte.
In tijd: in mijn vroegste kindertijd hadden we geen auto, geen koelkast, geen TV of internet, geen centrale verwarming. Als toespijs bij de boterham kregen we geen reep chocolade, maar één blokje. Mijn moeder stuurde me naar het kaaswinkeltje voor 100 gr. jonge Hollandse kaas. Zeker geen oude, want die was duurder. En met 100 gr. aten we met vier… En we waren niet arm ! Mijn vader was ambtenaar en enige kostwinnaar.
Het kapitalisme had het feminisme nog niet uitgevonden dat de moeders weglokte van de haard om de krapte op de arbeidsmarkt op te lossen. En we waren niet arm !
Want een paar kilometer meter verder was er de armoedewijk. Daar woonden mensen die het met veel minder moesten doen.
Wie nu zou moeten leven zoals wij toen, zou als verschrikkelijk, onduldbaar arm worden beschouwd.
Maar wij waren niet arm, en we waren gelukkig.
Het verschil tussen toen en nu.
Maar ook het verschil tussen ons en de mensen die het met nog veel minder moesten doen.
In mijn blog van gisteren had ik het over de jonge Masai, afgestudeerd aan de landbouwschool die er voor koos om de overvloed aan comfort van de stad in te ruilen voor een terugkeer naar zijn geboortedorp; om te wonen in een nut, gemaakt van koeienstront. Want door zijn studies zou hij een betere veeteler worden en dus een rijke Masai.
Wie een Masai-dorp bezoekt ziet met onze ogen de ergste armoede. Maar de ogen van die jonge Masai zagen iets anders.
Rijkdom daar is iets anders dan rijkdom hier. Armoede daar is iets anders dan armoede hier.
De migratie om te vluchten uit armoede, is (dikwijls – niet altijd ) geen vlucht uit armoede, maar een vlucht uit ongelijkheid: ze is het gevolg van het feit dat in een geglobaliseerde wereld met de moderne communicatiemiddelen de mensen ginder onze luxe en comfort zien…
Neen, daarmee veroordeel ik die mensen niet. Want armoede door ongelijkheid is reëel !
Het gaat niet op om tegen die mensen te zeggen dat ze feitelijk niet arm zijn. Ze hebben gelijk: ongelijkheid is onaanvaardbaar.
En neen, ik pleit niet voor totale automatische gelijkheid. Wie langer en harder werkt, en wie het slimmer aanpakt, heeft recht op méér. Maar niemand kan zoveel harder, langer en slimmer werken dat hij recht heeft op zó veel meer.
Als iemand harder en langer en slimmer werkt dan ik, heb ik er geen probleem mee dat hij méér heeft dan ik. Maar ik heb er wel een probleem mee als hij niét harder en… werkt dan ik en toch veel meer heeft. En neen, dat is geen afgunst. Dat is gewoon menselijke rechtvaardigheid.
Als ik over het koningshuis begin stoot ik altijd op mensen die dat koningshuis met zijn rijkdom verdedigen. Ze zijn zó geïndoctrineerd dat ze de gewoon menselijke zin voor rechtvaardigheid zijn kwijtgespeeld.
Trek dat door naar heel onze samenleving: het kapitalisme doordringt ons van de idee dat ongelijkheid tot de essentie van het menselijk bestaan behoort en dat we die dus moeten aanvaarden. De kapitalist werd daarbij gesteund door de pastoor.
Ik heb het de pastoor op de preekstoel nog horen zeggen: “Het is de wil van God. God heeft nu eenmaal rijken en armen geschapen”. Ons gevoel voor rechtvaardigheid werd gepaaid doordat de armen in de hemel gerechtigheid zouden krijgen.
Raar: dezelfden die de pastoors van de preekstoel hebben gejaagd, verdedigen toch dat kapitalisme…
Als je het zo bekijkt zijn bepalingen op basis van cijfers zoals een inkomen van minder dan 1,9€ per dag dan ook belachelijk. Vergeleken met een normaal inkomen hier en nu bij ons van 2000€ per maand is zo ’n cijfer totaal onbruikbaar. Om niet te spreken van de hoogste inkomens.
Even onbruikbaar zijn redeneringen als zou de kapitalistische industriële revolutie de wereld meer welstand hebben gebracht en de armoede hebben teruggedrongen.
Heeft de kapitalistische industriële revolutie de ongelijkheid teruggedrongen ? Neen ? Dan heeft ze ook niets gedaan aan de armoede.
Als het over armoede gaat is het kapitalisme een door en door pervers systeem, want door de combinatie van concurrentie, de gerichtheid op winst en de kapitalist als eigenaar, niet enkel van de productiemiddelen, maar ook van de productie, en dus ook van de winst krijg je onvermijdelijk kapitaalaccumulatie en dus de vorming van ongelijkheid. En dus van armoede.
De kapitalistische industriële revolutie heeft geweldige mogelijkheden gecreëerd voor de verbetering van comfort, maar is in essentie ook gericht op de creatie van armoede.
Socialisten proberen dan door overheidsingrijpen wat te verhelpen aan die ongelijkheid door herverdeling en solidariteit, maar ze veranderen niets aan de essentie van het systeem. Ze zijn zoals de Grieks-mythologische figuur Sisyphos die een rotsblok tegen een helling moest omhoog duwen. Als die rotsblok bij de top kwam, rolde hij telkens opnieuw omlaag en moest Sisypos herbeginnen. Tot in der eeuwigheid. Amen.
Het hele armoede-discours is binnen het kapitalisme pure nonsens.
Zelfs als dank zij de technologische vooruitgang en de alsmaar efficiëntere massaproductie, gestimuleerd door de kapitalistische concurrentie morgen alle zwarten in Afrika in een stenen huis wonen met koeling, TV, laptop en een lekkere vleessaus over hun maïs, dan nog zal er armoede zijn.
De enige manier om de armoede uit de wereld te bannen is een samenleving met een economie die inderdaad draait op verdienste, maar die niet onvermijdelijk ongelijkheid creëert.
Ook dan nog zal er waarschijnlijk ongelijkheid ontstaan, maar dan zal de strijd tegen de armoede passen bij het systeem in plaats van er tegen te vechten.
Maar ik maak me geen illusies over de komst van die samenleving. Eerst moeten we sowieso nog door het toppunt van kapitalistische concurrentie: de volgende grote oorlog.
Misschien zullen de mensheid dan de schellen van de ogen vallen en zal ze inzien dat de heropbouw van de oude wereld onvermijdelijk leidt naar een nieuwe nog grotere oorlog.
Maar ook dat is twijfelachtig want fascistische communisten zoals Schwab, Alexander van Oranje, Alexander De Crootige en de hele bende van het Wereld Economisch Forum bereiden de nieuwe wereld al voor naar hun maat en psychopatische Untermenschligkeit.
Mogen zij zo snel mogelijk gaan branden in de hel. Tot in der eeuwigheid. Amen.