Business AM
Een ongemakkelijke waarheid: Waarom we op het werk met de helft van het personeel verder kunnen
De grote techbedrijven hebben dit jaar al 47.000 ontslagen aangekondigd. Ook 2022 was al een bloedbad. Het is een interessante case omdat we vandaag alleen maar horen spreken over personeelstekorten. Ondertussen blijven al deze diensten wel draaien. Heel wat werknemers en managers zullen begrijpelijk zeggen dat dit komt omdat alle last op de schouders van de overblijvers wordt geladen. Maar zou het misschien kunnen dat we met zijn allen extreem inefficiënt zijn geworden? De cijfers geven het alvast aan.
En ik die dacht dat er in de privé zo efficiënt gewerkt wordt. Althans, dat heb ik liberalen toch altijd horen vertellen.
Maar ik moet het hier niet hebben over de tegenstelling privé – overheid.
Er zit een zinnetje in dit verhaal dat me intrigeert: mensen die direct onder hem werken, zeggen dat ze nog nooit zo geïnspireerd zijn geweest.
We moeten natuurlijk dat “direct onder hem” niet uit het oog verliezen. Blijkbaar is Musk een begaafd motivator.
In dat verband hoor ik rare dingen zoals: “Kompany (de voetbaltrainer) is een goed motivator” en dan wordt de speech herhaald die hij heeft gegeven om zijn spelers te motiveren.
Ik wil de kracht van woorden niet onderschatten en minimaliseren, maar ik word er toch ongemakkelijk van als ernstige mensen motiveren vereenzelvigen met een speech.
Een speech kan iets op gang brengen. Maar er moet ook iets zijn wat het op gang houdt.
Of nog: extrinsieke motivatie (de speech) kan dienen om intrinsieke motivatie op gang te brengen, maar zonder intrinsieke motivatie, blijft het allemaal oppervlakkig en zullen echt moeilijke doelstellingen niet gehaald worden.
Ik denk dat de éérste gave van Musk er in bestaat om rond zich mensen met intrinsieke motivatie te verzamelen.
Op dit ogenblik leven we in een samenleving die de ontwikkeling van intrinsieke motivatie afremt, doordat ze het gedrag van mensen voortdurend probeert te sturen met wortel en stok,premies en boetes, beloning en straf … extrinsieke motivatie.
Het resultaat is dan dat mensen niet meer in beweging komen zonder die extrinsieke motivatie.
Nog erger: het haalt de menselijkheid van mensen omlaag: wie enkel presteert omwille van beloning of straf, zit op het niveau van mijn jonge hond.
De Groenen hebben er hun handelsmerk van gemaakt.
Maar ook de socialisten zijn in het zelfde bedje ziek.
Ons socialisme focust op materiële welstand.
Het leidt tot mensen die enkel nog werken voor het geld dat ze nodig hebben om “goed te kunnen leven”.
Merk op dat ik het heb over “ons” socialisme. Het socialisme van nu in onze welvaartsstaat.
Het gaat om dat “goed” te kunnen leven.
Dat is iets anders dan “overleven”.
Een mens moet inderdaad werken om zijn kost te verdienen. Voor een dak boven zijn hoofd, voeding, kleding … Je kan dat samenvatten in “overleven”.
Dat is een intrinsieke motivatie. Overleven is geen beloning.
Maar wat als een mens op een niveau boven overleven komt ? Als het om meer dan dat overleven begint te gaan ? Gaat de mens dan de motivatie om dat “meer” te werken vinden in de beloning van rijkdom, comfort, luxe ? Gaat hij overgaan naar extrinsieke motivatie en op die manier groei naar echte menselijkheid op zijn minst niet bevorderen ? Gaat hij geestelijk een hond blijven ?
Xavier Verellen heeft het niet goed begrepen. Hij suggereert een 15 uren werkweek om de mensen tijd te geven voor
buiten de werk uren.
Ik hoop dat het er Verellen niet om te doen is dat die mensen dan ook voor slechts 15 uren moeten betaald worden en de aandeelhouders daar dan blij mee kunnen zijn. Maar daar moet ik nu niet op verder gaan.
Wel van belang is dat Verellen niet inziet waarom die mensen zoveel tijd steken in niet werkgerelateerde activiteiten: ze zijn niet intrinsiek gemotiveerd. Ze krijgen hun be-loon toch …
De rotzooi begint al in ons onderwijs waar aan de jongeren wordt verteld dat ze hun best moeten doen om een diploma te behalen dat hen zeker werk en een goed inkomen verschaft, zodat ze kunnen voldoen aan knaldrang en genoeg geld hebben om naar Pukkelpop te kunnen gaan. Als dat zijn best doen ook nog eens leuk moet zijn, is het helemaal om soap.
Wil iemand eens jongeren motiveren met de idee dat ze op school zitten om zichzelf te ontwikkelen als mens en om bekwaam te worden om iets te betekenen voor anderen en voor de samenleving ?
Jongeren moeten geen vreemde talen leren, enkel om met vreemden te kunnen communiceren, maar omdat men (oude uitdrukking) “zoveel keren man is, als men talen spreken kan”.
Als bij die jongeren dat soort intrinsieke motivatie is opgeroepen en ontwikkeld, zullen ze later niet enkel werken voor het geld, maar ook om hun bijdrage te leveren – ieder volgens eigen mogelijkheden – aan de opbouw van de samenleving.
Dat is natuurlijk moeilijk in een kapitalisme waarin de werkmensen niet enkel werken voor hun eigen geld, maar vooral zelfs voor het geld van anderen … die er al meer hebben.
Waarschijnlijk zijn sommige mensen van aard uit niet of weinig bekwaam tot intrinsieke motivatie. Maar laat ons alstublieft de intrinsieke motivatie bij mensen die ze wel in zich hebben niet afbreken of geen kansen geven om zich te ontwikkelen.
Intrinsieke motivatie moet onderhouden worden. Het leven brengt onvermijdelijk situaties – ontgoochelingen – die ook intrinsieke motivatie aantasten.
Intrinsieke motivatie vraagt een vorm van spiritualiteit.
Spiritualiteit dan als een bewuste oefening in manieren van voelen en denken.
Voor dat onderhoud moeten mensen mekaar steunen, en dan kan een speech van Musk of Kompany helpen.
Als we naar een betere wereld willen, is er werk aan de winkel.
Het zou mooi zijn als Musk en Kompany hun talent niet zouden vergooien aan ruimtegehuppel en voetbal.