Knack
De wachtlijsten in de zorg zijn een schande, een beschaafde samenleving onwaardig. Daarover kan geen discussie bestaan. En ik waardeer Matthias Somers omdat hij dit probleem in het kader van de regeringsverklaring aanklaagt. Hij geeft ook de evidente oplossing aan: méér geld, véél meer geld. Maar kan hij ook zeggen vanwaar dat geld moet/kan komen ?
Allereerst dit: ik ben voorstander van het systeem Vandeurzen. Een van de fundamentele problemen van het kapitalisme bestaat er in dat het een aanbod-economie is, en geen vraag-economie. Er wordt eerst geproduceerd, en dan worden er kopers gezocht. In een systeem waarin door de concurrentie de producenten verplicht zijn om de werkers zo weinig mogelijk loon te betalen, leidt dit onvermijdelijk tot overproductie omdat er altijd een moment komt waarop de werkers niet meer genoeg verdienen om de producten te kopen. Een gezonde economie is een vraag-economie: ze produceert waar vraag naar is, en niet meer. De organisatie van zo ’n “economie” is niet evident. Maar het principe is duidelijk. Dat Vandeurzen er in geslaagd is om de overstap van aanbod- naar vraag-economie te maken, op zijn specifiek terrein, is een verdienste. Ook als het vroegere aanbodsysteem zou zijn behouden, zou er veel meer geld nodig zijn, en zouden de wachtlijsten er zijn.
Ik ben ook voorstander van menselijke nabijheid in de zorg. Het is goed dat de zorg niet enkel een kwestie is van officieel ingrijpen, maar dat ook naasten die zorg opnemen. De nabijheid verrijkt het leven zowel van de zorgbehoevende, als van de zorger; maar dan enkel als de taak van de zorger aan twee voorwaarden voldoet: hij moet ze vrijwillig opnemen, en ze mag zijn draagkracht niet overschrijden. Daar is nog veel over te zeggen, maar dat zou me hier te ver leiden.
Ik schaar me dus achter het systeem Vandeurzen. Het probleem ligt niet in het systeem, maar in de financiering.
Daar stoten we op iets waarvoor idealistische mensen blijkbaar blind zijn: het geld is er niet, of we kunnen er niet aan. Als je de verklaringen van belangengroepen voor en na de regeringsverklaring op een rijtje zet, krijg je een waslijst van organisaties en noden die om meer geld vragen: de pensioenen, de ziekenhuizen, het onderwijs, de cultuur, de sport, het leger… Is er eigenlijk een domein waarop er niet méér geld nodig is ? Elk van die vragen is op zich terecht. Maar in de huidige toestand is dat geld er gewoon niet. De Centrale Europese bank drukt al tientallen jaren geld bij waartegenover geen economische realiteit staat, in de hoop dat dit geld als investering zal leiden tot het creëren van die economische realiteit. Maar dat gebeurt niet, en dus is het een zeepbel die vroeg of laat moet barsten.
Als je een begrotingstekort van twaalf miljard (ongeveer) moet wegwerken, weet je dat er niet veel uit te geven is. Nu kan je stellen dat de begrotingen in belgië door de belgische politici een lachertje zijn, en dat er veel geld wordt weggesmeten, onder andere door de transfers van Vlaanderen naar Wallonië en de geldverslindende belgische staatsstructuur, maar ook als die problemen zouden opgelost worden, zou er geld te weinig zijn om aan alle noden te voldoen.
En ja, ondertussen worden de rijken alsmaar rijker en neemt de kloof tussen rijk en middenklasse en armen schandalig toe. Ik weet niet of het geld van de rijken zou volstaan om de noden op te lossen, want je moet ook naar de armoede in de hele wereld kijken. Maar in ieder geval zou het de noden verlichten. Maar we kunnen er niet aan, want in het kapitalisme is het kapitaal de baas. Wie denkt dat de politiek de macht heeft om dat geld op te eisen, miskent het fundamentele principe van het kapitalisme.
Ik wil wel meehuilen om meer geld voor zorg, maar dat gehuil verwaait in de wind als het niet samengaat met strijd tegen het systeem.