Streven
Ja, nu begeef ik me op glad ijs. Want dit artikel brengt een interessant thema aan, maar blinkt verder uit in het stellen van vragen zonder antwoorden te geven. Ga ik nu de pretentie hebben om wél de antwoorden te kennen ? Welnu, waarom niet eigenlijk ? Als iemand een artikel schrijft dat waard genoeg is om in het onvolprezen Streven te verschijnen, moet hij natuurlijk een bepaalde zekerheid hebben over de waarde van zijn inzichten en stellingen. Ik echter schrijf slechts een blog en kan me permitteren van te zeggen: dit is wat ik denk. Denk jij het er het jouwe van. Als je maar denkt.
Waarom eigenlijk wordt er door klimaatactivisten en -alarmisten zo weinig aandacht geschonken aan mogelijke geopolitieke oplossingen ?
Uit dit artikel leer ik alvast dat het de moeite waard is om er over na te denken. Maar de klimaatactivisten denken er niet over na. Soms vraag ik me af of ze eigenlijk nog wel denken ? Ze weten het toch allemaal al en moeten zich nu enkel nog ergeren aan onnozelaars als ik, die het denken nog niet hebben opgegeven. Sorry, dit is een beetje gemeen, maar er is ook iets van waar.
Ik heb altijd al gesteld dat de klimaat-actie al heel vroeg is gekaapt door het kapitaal – of tenminste door sterke groepen in het kapitaal. Dat de kapitaalgroep van de fossiele brandstoffen de klimaat-actie niet ging steunen was een evidentie. Maar er zijn genoeg andere kapitaalgroepen die wél mogelijkheden tot winst zien in een snelle transitie naar niet fossiele energie-winning. De Green Deal van Ursula von der Leyen is er een voorbeeld van.
Op een of andere manier past geo-engineering niet in dit spel. Nog niet. Ik ben niet slim genoeg en heb zeker niet genoeg informatie en goesting om op zoek te gaan naar die informatie om te doorgronden waarom geo-engineering zo weinig aandacht krijgt. Maar als ik er van uitga dat de klimaat-actie een actie van een bepalende kapitaalgroep is moet de reden daarvan bij deze kapitaalgroep te vinden zijn. Dan denk ik bijvoorbeeld dat het mogelijk is dat het voor het kapitaal interessanter is om eerst in te zetten op de transitie, en pas als deze geen oplossing blijkt te bieden over te gaan op geo-engineering. Kwestie van tweemaal langs de kassa te passeren. Het is een strategie die wel meer wordt toegepast. Of valt het je niet op hoe dikwijls de fabrikanten van scheermesjes met “nieuwe vooruitgang” komen ? Denk je nu echt dat elke vernieuwing het resultaat is van stap voor stap vooruitgang en die ingenieurs niet al veel verder vooruit zijn en ze dadelijk een veel verder geëvolueerd product op de markt zouden kunnen brengen ? Eigenlijk is het een soort tegenhanger van de chips die een toestel kunstmatig doen verouderen.
Je denkt toch niet dat de geo-engineering wordt afgeremd door ethische vragen ? Die zijn er. Je kan de vraag stellen zoals, ook aangeraakt in het artikel van Nynke van Uffelen of de mensheid wel het recht heeft om zo sterk in te grijpen op het “functioneren” van onze planeet. Maar de macht op deze planeet, het kapitaal, heeft zich nog nooit bezig gehouden met ethiek. En, voor de socialisten: het kapitaal zàl zich ook nooit bezig houden met ethiek. Als de socialisten met ethiek afkomen stelt het kapitaal zich de vraag: kan ik daar winst uit slaan ? Zo ja, dan zal het zich ethisch betrokken tonen en de schone schijn uithangen. Zo neen, dan zal het socialisme in het zand bijten. En als het toch op de een of andere manier met zweet, bloed, tranen en ten koste van medemensen het kapitaal kan dwingen om toe te geven, zal het kapitaal zo snel mogelijk die toegeving weer te niet doen; en proberen zijn wat verminderde winst weer terug te pakken. Het heeft allemaal niets met ethiek of met het welzijn van mensen te maken.
Het kapitaal zal dus wél de ethiek voor zijn kar proberen te spannen. Het heeft dat gedaan in de klimaatproblematiek. De klimaat-activisten zijn er de verpersoonlijking van.
Moeten de klimaatactivisten dan geen actie voeren ? Natuurlijk wel ! Maar als ze zich bewust zouden zijn van hun rol in het voordeel van het kapitaal zou dat de aard van hun actie veranderen. Ze zouden niet meer enthousiast zijn over de Green Deal zoals die nu voorligt en ijveren voor een sociale factor als essentieel element, daar waar het sociale er nu enkel als een bijlage aan vast geplakt is. En vooral: hun actie zou tegelijkertijd een actie tegen het kapitalisme zijn, want dàt is de grondoorzaak van het probleem. Nogal wat activisten gaan er prat op dat het dank zij hun inzet is dat de Green Deal er is gekomen. Welnu, als ze dan toch zoveel invloed hebben, dan moeten ze die ook aanwenden voor een meer fundamentele aanpak en de strijd aangaan met het kapitalisme.
Bijna vergeten: er is inderdaad een ethische vraag: heeft de mens het recht om via geo-engineering zo sterk in te grijpen op het “functioneren” van onze planeet ? Mijn woorden zijn op en dus is mijn antwoord kort: ja ! Maar enkel als geo-engineering de hele mensheid ten goede komt en niet enkel een relatief beperkte groep van geprivilegieerden. Bij de mensheid hoort ook globaal de fauna en flora. Geo-engineering mag niet leiden tot het verdwijnen van de leeuwen. Mensen hebben leeuwen nodig. Zeker Vlamingen. En, oh ja , ook olifanten ! Ik heb olifanten nodig om in jullie porseleinkasten te jagen.