Doorbraak
Willy Kuijpers, ‘stem van volkeren zonder staat’
De schrijfster van dit artikel, Nelly Maes, werd ook wel Rooie Nelly genoemd omwille van haar inzet zowel op sociaal gebied als voor de emancipatie van de vrouw. Zij is samen met Coppieters en Willy Kuijpers voor mij de belichaming van een aanvaardbaar Vlaams volksnationalisme. Ook Bart Staes reken ik daarbij, ook al heeft hij zichzelf omgeschoold tot Groene.
Neen, dat betekent niet dat het volksnationalisme mijn ideologie is. Ik ben tegen élk nationalisme, en voorstander van zo weinig mogelijk staat. En de romantiek die zo kenmerkend is voor het volksnationalisme is echt niet mijn ding.
Maar het is niet omdat ik ideologisch verschil van dit sociale volksnationalisme dat ik er geen respect kan voor hebben. Ik kan de aanhangers van deze ideologie niet zien als tegenstanders zoals ik de aanhangers van het nazisme als tegenstanders zie. Ook met de socialisten, de vakbondsideologie, de pvda val ik niet samen. Toch zijn het niet echt tegenstanders. Noem het meer een verschil in mening.
Om een en ander te situeren gebruik ik als denkinstrument graag een eenvoudig schema.
|
concurrentie |
solidariteit |
|
|
individu |
liberalisme |
socialisme |
|
volksgemeenschap |
fascisme/nazisme |
volksnationalistisch pacifisme |
Dit schema is natuurlijk niet volledig omdat het geen plaats biedt aan andere gemeenschappen dan het volk. En het heeft ook geen plaats voor bepaalde nuanceringen zoals verder zal blijken, maar het kan wel helpen.
Mensen zoals Coppieters, Maes, Kuijpers horen bij het volksnationalistisch pacifisme dat, in tegenstelling met het nazisme, andere volkeren niet als concurrenten ziet, maar streeft naar solidariteit met die andere volkeren.
Ik ben er van overtuigd dat het een vreselijke fout is van huidig links om alles wat naar Vlaams riekt te vereenzelvigen met nazisme. Het is ideologisch niet juist, en contraproductief omdat het de positie van de volksnationalistische pacifisten in de Vlaamse Beweging verzwakt.
Waar situeert zich dan een partij als de n-va ? Hier heb ik de nuanceringen nodig waarvan hierboven sprake.
In de eerste plaats heeft de n-va een groot probleem omdat ze een aantal overlopers van het vlaams blok heeft binnengehaald. Dat zal electoraal wel interessant zijn (geweest), maar werkt ook verdelend. Ik ben er van overtuigd dat De Wever niet tot de nazisten behoort, en ook de n-va zeker niet in extreem-rechtse koers wil duwen. Hij doet nu een oproep aan Van Grieken om het vlaams blok te zuiveren van ranzige figuren zoals Philippe De Winter. Misschien moet hij ook eens overwegen of ook de n-va geen zuivering nodig heeft. Het zou de n-va ten goede komen als de pacifistische vleugel meer aan bod zou komen.
Voor mij als linkse is ook de neoliberale koers die de n-va in de vorige regering gevaren heeft onaanvaardbaar. Nu denk ik niet dat het neoliberalisme of kapitalisme per definitie tot de ideologie van het volksnationalisme hoort. Integendeel: wie in termen van volk denkt, denkt per definitie in termen van gemeenschap en solidariteit. Dat spoort niet met het individualisme van het liberalisme. Heeft de n-va voor de liberale koers gekozen omdat ze denkt dat je in het kapitalisme geen welstand kan opbouwen zonder de regels van het kapitalistische spel te volgen ? Het strijkt in tegen al mijn antikapitalistische haren, maar misschien is dit wel een juiste keuze. Als Vlaanderen omwille van sociale politiek weigert om te concurreren met Duitsland, zal het zeker geweldig verarmen. Het is een probleem waar ook de pvda mee zit, en de reden waarom die partij moét weigeren om deel te nemen aan de macht: wat voor zin heeft het om een marxistisch-leninistisch politiek te voeren als die leidt tot verlies van de concurrentie en er geen enkele kans is dat, onder andere omwille van de verarming, vanuit Vlaanderen dat marxisme-leninisme zou overslaan naar de omringende landen ? Waarom denk je dat Noord-Korea zich systematisch afsluit van de rest van de wereld ? De dag dat het dit niet meer kan, is het gedaan met het communisme in dat land.
Een liberale economische koers kon in het verleden nog samen gaan met een sociaal gecorrigeerd kapitalisme waarin er plaats is voor een sociale zekerheid en voor een middenveld met vakbonden. Ik heb in eerdere blogs al betoogd dat die tijd voorbij is. Wie er ook aan de macht komt, ook de meest sociale politicus zal moeten vaststellen dat hij de afbraak van onze sociale zekerheid niet kan tegenhouden. Ik ga hier niet opnieuw uitleggen waarom ik daarvan overtuigd ben.
Dat betekent niet dat we die afbraak niet zo fel mogelijk moeten vertragen. Ik vind de strijd tegen de afbraak van de sociale zekerheid zinvol. Het gaat tenslotte altijd nog om mensen, en als we nog een generatie de miserie van het pure kapitalisme kunnen besparen, moeten we dat doen. Op dat punt gaat de n-va vreselijk in de fout en is ze voor mij onaanvaardbaar. En verraadt ze eigenlijk zichzelf.
Ja, ik weet het: in een doorgedreven volksnationalisme is er ideologisch geen plaats voor een middenveld en vakbonden. Ze zijn overbodig, omdat er in termen van gemeenschap wordt gedacht. Daarom zijn vakbonden ook in het communisme overbodig. Middenveld en vakbonden zijn broodnodig in een samenleving die als een samenraapsel van individuen wordt gezien. Maar in een samenleving die een gemeenschap is zijn ze niet nodig omdat de gemeenschap de eventuele problemen van leden opvangt, zonder dat daar de strijd voor nodig is, die eigen is aan de vakbonden.
Maar als De Wever denkt dat het Vlaamse volk als gemeenschap op dit ogenblik een werkelijkheid is, leeft hij in een droomwereld. Zijn canon zal hem niet redden. De evolutie gaat juist de andere kant op: weg van een nationale samenleving als gemeenschap. Zal er nog een “volk” blijven bestaan in een geglobaliseerde wereld ? Ik twijfel er aan. Maar zeker is dat dit volk niet meer kan samenvallen met een natie. De n-va voert op dit punt een achterhoedegevecht en is ideologisch totaal voorbijgestreefd.