Ignis
In dit artikel worden twee zaken met mekaar in verband gebracht: engagement in de kerk en spiritualiteit.
Sta me toe om hier vooral de nadruk te leggen op het belang van spiritualiteit: de openheid voor het grotere die ook openheid voor het diepere blijkt te zijn; de bewustwording van een werkelijkheid die me overstijgt, en die dan wordt ervaren als de zin van mijn bestaan.
Ben Frie drukt het goed uit en geeft dat grotere en diepere een naam: God.
Altijd opnieuw krijg ik de vraag: bestaat God en kan je dat bewijzen ? Die vraag is zinloos. Als je bent bewust geworden van het grotere en diepere wéét je het. Als je je niet bewust bent, weet je niet waar het over gaat. Over iets waarvan je niet weet waar het over gaat, kan je geen vragen stellen.
Sartre verkondigde dat God niet bestaat. Dat er dus geen zingever is buiten mezelf en dat de enige zin van mijn leven bestaat in de zin die ik er zelf inleg. Ik maak mijn leven zinvol door mijn manier van leven.
Sartre was een zeer intelligente man. Maar hier straalt hij gewoon domheid uit. Want als hij het over God heeft, heeft hij het over iemand buiten de schepping. Die iemand is volgens de katholieke leer en meer algemeen de ideologie van elke religie, de zingever. Je vervalt dan in metafysica en begint te filosoferen over werkelijkheid buiten de werkelijkheid. Dat is natuurlijk zinloos. Sartre verwerpt die iemand. Voor mijn part terecht, maar in zijn logica verdwijnt dan ook de zin van mijn bestaan en kan ik enkel nog proberen om in mijn leven nog wat zinvolle dingen te doen zoals het oversteken van de Noordpool, het oplossen van de honger in de wereld, of weerstand bieden tegen de overheersing door China.
Maar God vinden we niet ergens buiten de schepping, maar in ons besef van het hogere en diepere. En dat besef ligt in ons. God is een kwestie van besef, niet van weten of bewijs.
Voor dat hogere en diepere moeten we ons open stellen. Andersom: we kunnen er ons voor afsluiten. Of ook: er zijn nogal wat factoren die het voor ons moeilijk maken om ons open te stellen.
Het is onmogelijk om in het bestek van een blog hier echt op door te gaan.
Maar laat me toch maar aangeven dat de huidige tijdsgeest het open komen voor het hogere en diepere niet gemakkelijk maakt. Mensen wiens leven er in bestaat om hard te werken om geld te verdienen om te kunnen consumeren, zijn niet bezig met het hogere en diepere, maar met het platte. Wie een zwembad in zijn tuin belangrijk vindt, streeft naar een belachelijk surrogaat van de zee. Ondertussen zijn er mensen die er in slagen om dagen op het strand door te brengen zonder gegrepen te worden door de weidsheid van de oceaan. Ze zullen God niet vinden. Wie de zon reduceert tot een reden om te smeren, smeert ook smeerlapperij op zijn ziel.
In onze steden leven kinderen die nog nooit een sterrenhemel hebben gezien, noch de zee, noch de bergen. Hoe wil je dat er ook maar een kleine kans is dat ze tot echte spiritualiteit komen ?
Nu zijn de bossen, de zee en de bergen natuurlijk niet de grootheid en de diepgang zelf. Maar ze kunnen wel een vermoeden wekken van die grootheid en diepgang en zo de nodige openheid creëren.
Ook de explosieve ontwikkeling van de wetenschap kan de openheid tegen houden. Er zijn wetenschappers die precies door de wetenschap tot het besef komen van de grootsheid van de werkelijkheid. Anderen blijven steken in de zelfgenoegzaamheid van de mens die denkt dat hij de werkelijkheid doorgrondt als hij een nieuw deeltje heeft ontdekt.
Waarschijnlijk zijn er ondertussen al wel wat lezers van deze blog die met de vraag zitten: maar wat is dat hogere en diepere eigenlijk ? Ik heb daarop geen antwoord. De openheid voor het hogere en diepere is openheid voor het mysterie.
Zojuist zijn we gestoten we op een belangrijk woord: zelfgenoegzaamheid.
Ben Frie waarschuwt voor wat hij de nieuwe spiritualiteit noemt: light, high, soft. Vul dit maar aan met “zelfgenoegzaam”. We zitten dan in de wereld van de mindfulness en allerlei meditatietoestanden, dikwijls commercieel.
Eigenlijk gaat het hier om technieken die, al dan niet in een commercieel kader, worden aangeboden als producten voor klanten die zoeken naar mentaal evenwicht. Wie zoekt naar mentaal evenwicht is bezig met zichzelf. Echte spiritualiteit is precies het tegenovergestelde. Echte spiritualiteit haalt de mens juist weg uit zichzelf. Wie mindfulness of meditatie beoefent in de echte spiritualiteit komt daardoor open voor het en de andere.
Ja, de beoefenaar van spirituele technieken, zal wel winnen aan mentaal evenwicht en mentale kracht. Maar dat is niet het doel. Wie daarvan het doel maakt cultiveert narcisme.
Als spiritualiteit niet leidt tot concrete inzet voor de andere in zorg, liefdadigheid, sociale inzet… is ze onvruchtbaar en vals. Als ze dat wél doet, is die zorg, liefdadigheid, sociale inzet… zuiverder en echter. Totaal puur bestaat niet.
In de christelijke boodschap staat een kort zinnetje centraal: God is liefde. Liefde is openheid voor de andere.
Maar dat die liefde in verband wordt gebracht met God doet de zaak ook naar de andere kant gaan.
Als mijn spiritualiteit me niet tot liefde leidt is er iets fout. Maar als mijn liefde niet met God te maken heeft, is er ook iets mis. Dat betekent dat echte liefde ook niet zonder spiritualiteit kan.
In de christelijke spiritualiteit is er niet enkel openheid voor het hogere en diepere in de werkelijkheid, de natuur, de kosmos, de schepping… maar ook voor de andere. De christelijke spiritualiteit cultiveert de gevoeligheid voor de andere als mysterie.
Sex als beleving van mysterie… Zou dat niet fantastische sex zijn, veel dieper en hoger dan gelijk klaar komen ?
Allen naar de mindfulgoeroe !
Wie enthousiast reageert op deze blog krijgt mijn telefoonnummer ! Vrouwen eerst ! (Sorry LGTB vrienden !)