MO*
Christophe Busch: ‘Vaak hebben we een heel vereenvoudigde voorstelling van extremisme’
Extreemrechts in Vlaanderen: ‘We moeten beseffen dat er hier en nu een serieus probleem is’
Het begrip extreem-rechts is niet eenduidig. Er zijn nogal wat verschillende bepalingen. Het is hier niet de plaats om daar een uitputtende analyse van te maken en ik hou het dus simpel: mensen kunnen extreem-rechts zijn zonder nazi’s te zijn. Ik ken wel wat mensen die voor het vlaams blok stemmen, maar die geen vlieg kwaad zouden doen en integendeel altijd als eersten klaar staan om anderen te helpen. Voor mij zijn dat geen nazi’s; zelfs niets als ze soms racistische praat verkopen.
Maar natuurlijk: racistische praat zal wel het racisme verspreiden en als de ideeën hebben post gevat in de harten kunnen zelfs normaal vreedzame mensen gewelddadig worden. Of nog: mensen die nu nog geen nazi zijn, kunnen het snel worden.
Overigens geldt dat ook voor de moslims. Maar daar gaat het nu niet over.
Het huidige extreem-rechts is dus echt wel een gevaar in onze samenleving.
Maar wat doen we er aan ?
De zich links wanenden kraaien victorie: ze hebben gewonnen, want de Frontnacht zal niet plaats vinden. Ik vind ook dat de Frontnacht niet mag doorgaan, maar het verbod er op is geen overwinning, want het verbod op een samenkomst van neonazi’s zal geen enkele nazi bekeren. Integendeel.
Het zou kunnen dat er enkelen die nu nog geen nazi zijn zouden opschuiven richting nazisme door het bijwonen van Frontnacht, maar dat is van weinig betekenis: het feit dat ze door die muziek worden aangesproken geeft aan dat ze al op weg waren, net zoals de gasten die het festijn zouden meemaken om bij hun vrienden te zijn.
Maar het nazisme is dus wel groeiend en een gevaar.
Dus opnieuw: wat doen we er aan ?
De analyse van Christophe Busch is juist: het heeft te maken met gemeenschapsvorming.
Om het eenvoudig te houden: onze samenleving is extreem geïndividualiseerd en mensen zijn wanhopig op zoek naar manieren om “ergens bij te horen”.
Nu mag je van mij zeggen dat dat van alle tijden is. De primitieve stammen waren niets anders. Maar dat is nu even niet terzake.
Als mensen ergens bijhoren hoort het er bij dat ze dat ook laten zien. Ergens bijhoren, houdt in dat je je onderscheidt van waar je niet bijhoort. En dus duiken de uniformen op.
De sjaal met de clubkleuren van de voetbalsupporters is zo ’n uniform. Tattoo’s kunnen uniformen zijn. De regenboogkleuren van de homo”gemeenschap” zijn een uiting van de drang om ergens bij te willen horen.
Ook de huidige festivalgekte is een manier om een soort van gemeenschap te vormen.
Alleen: die gemeenschappen zijn surrogaatgemeenschappen: wanhopige pogingen om de lacune van onze individualistische samenleving op te vullen.
Het nazisme speelt daar op in. En het werkt.
Het werkt, precies omwille van de individualisering van de “gewone” samenleving.
Die individualisering is natuurlijk liberaal.
Het verschrikkelijke is dat de zich links wanenden enthousiast hebben meegewerkt aan die individualisering. Ze beseffen het zelf niet en een aantal lezers van deze blog zullen steigeren.
Maar ik heb het er gisteren al over gehad: de focus van de zich links wanenden op de mensenrechten is een fout met zware gevolgen. De mensenrechten zijn individualistisch. Ze zijn een uitvinding van de liberalen. Verdediging van de mensenrechten is iets voor sociaal liberalen, niet voor echt linksen. Echt linksen moeten bezig zijn met gemeenschapsvorming.
Onze sociale zekerheid wordt voorgesteld als links. De sociale liberalen horen het graag en lachen zich kreupel, want de linksen verwezenlijken hun programma.
Onze sociale zekerheid verdedigt de rechten van het individu. Die moeten verdedigd worden, maar daar moet links niet op focussen.
Links heeft het altijd over solidariteit. Solidariteit is het doel van linkse strijd. Wat een dwaasheid: solidariteit is geen doel. Ze is een lapmiddel voor een strijd die verloren is. Links heeft gefaald als er een sociale zekerheid nodig is.
Door de focus op een individualistische sociale zekerheid heeft links meegewerkt aan de individualisering. En dus mee de basis gelegd voor het nazisme.
Busch pleit terecht voor investeringen in jeugdbewegingen, sportverenigingen, kortom het sociale weefsel…
Hij moet wel niet vergeten dat ook de nazi’s werk maakten van de Hitlerjugend, de Turnvereinen…
Dat betekent dat we niet zo maar nood hebben aan jeugdbewegingen, maar aan linkse jeugdbewegingen.
We hebben nood aan de vorming van gemeenschappen die niet enkel gemeenschapsgevoel binnen eigen kring ontwikkelen, maar die tegelijkertijd ook de openheid op andere gemeenschappen cultiveren, in plaats van de anderen te zien als concurrenten of zelfs vijanden. Laat die openheid over de grenzen heen gaan.
In de jaren dertig van vorige eeuw hebben de communisten in Duitsland de strijd tegen het opkomend nazisme uitgevochten op straat. In straatgevechten kan links de strijd niet winnen; net zo min als met juridische gevechten zoals bij Frontnacht; of met verbod van publicaties of een media cordon sanitaire. Soms kunnen die zaken nodig zijn, maar ze blijven aan de rand.
De strijd tegen het nazisme is een strijd om de harten van de mensen. Het gaat er om om een samenleving te creëren waarin mensen geen nood hebben aan nazisme.
Die samenleving zelf kàn geen gemeenschap zijn, maar ze zou wel moeten bestaan uit gemeenschappen die samen willen leven.
Links moet werken aan een brede beweging die gemeenschappen creëert op alle mogelijke vlakken. Linkse sportclubs, fanfares, amateur toneelverenigingen… Belangrijk: niet verbonden met een linkse politieke partij, maar wel deel uitmakend van die linkse beweging.
Ik heb afgegeven op solidariteit. Maar natuurlijk: zo lang we in het kapitalisme zitten is de organisatie van solidariteit nodig. Maar laat die dan in godsnaam verbonden zijn met gemeenschappen.
Echte gemeenschappen veronderstellen kleinschaligheid. Massa samenkomsten kunnen een gemeenschapsgevoel creëren, maar dat vormt een surrogaatgemeenschap.
De ziekenkassen zijn verworden tot grote verzekeringsmaatschappijen. Laat ze terugkeren tot kleine kassen in kleine gemeenschappen. De nodige schaalgrootte kan bereikt worden door samenwerking tussen die kleine kassen. Trek dat door over gans onze sociale zekerheid.
Richt opnieuw linkse cafés op waar de vaste klanten in een kastje aan de muur geld kunnen steken voor een etentje op het einde van het jaar.
Zonder die niet-partij-gebonden brede linkse beweging kan de strijd tegen het nazisme niet gewonnen worden.