Kapitalisme en klimaat

De Wereld Morgen

System change – not climate change’: kapitalisme versus het klimaat

Op de klimaatmanifestaties zie je het bordje regelmatig opduiken: system change – not climate change. Het doet denken aan de uitspraak van Naomi Klein: ‘Vergeet alles wat je weet over de opwarming van het klimaat: CO2 is het probleem niet. Het probleem heet: kapitalisme!” Als de opwarming van de aarde te maken heeft met een economisch systeem, dan vraagt de slogan ‘verander het systeem, niet het klimaat’ naar een concrete invulling.

In dit artikel van Guido Deckers vind je twee delen: een analyse en een alternatief of ten minste stappen in de richting van een systeem verandering.

Ik ben het volledig eens met de analyse. Maar ik heb vragen bij de systeemverandering.

Het klinkt allemaal mooi, en het is duidelijk dat de  economie niet in handen van winstjagende kapitalisen mag blijven. Ik waardeer ook dat de staat niet, zoals in het verouderde Marxisme, wordt gelijk gesteld met de gemeenschap. Maar een conglomeraat van de consumenten, het personeel, de vakbonden, verkozen politici en milieuorganisaties valt niet samen met een gemeenschap. Daar is het woordgebruik dus niet correct. En inhoudelijk denk ik ook niet dat zo’n conglomeraat werkbaar is omdat er te veel tegenstrijdige belangen in het spel zitten. Het conflict tussen deze belangen moet niet uitgevochten worden binnen het bedrijf, maar op politiek vlak. En daar zijn er andere wegen mogelijk om de productiemiddelen weg te halen uit de kapitalistische structuur. Ik kan daar hier niet verder op ingaan. Maar lees mijn boek Eutopia, beschikbaar op deze website onder de rubriek Publicaties.

Dat politieke niveau wordt wél aangehaald in de analyse die – terecht ! – aanklaagt  dat de politiek in dienst staat van het kapitaal. Maar in de voorstellen voor een alternatief ontbreekt de politieke factor volledig. Dat is in mijn ogen een cruciaal gemis. Een system change – waarom moet dat toch altijd in het Engels ? – is enkel mogelijk in een andere politieke structuur. Eigenlijk moet elke verandering daar beginnen. 

Ik ben blij dat er eindelijk eens iemand de link legt tussen de klimaatproblemen en het kapitalistische systeem. Het is goed dat er ook gezocht wordt naar een alternatief, maar op dat vlak is er nog veel werk aan de winkel.