De Jezus van toen en nu ?

Ignis

Herman Paulussen SJ

Bij Marcus op zoek naar de Jezus van toen

Zicht krijgen op Jezus, op de Jezus van toen, daar is Herman Paulussen afgelopen jaren mee bezig geweest. In Marcus vond hij de gids die hij zocht

Zelfs Jezuïeten kunnen de ballen mis slaan. Herman Paulussen doet het met veel godsvrucht.

Als ik zijn artikel aan jullie voorleg is het omdat het een goed beeld geeft van hoe exegeten denken. Daarmee houdt het ook op.

Natuurlijk komt er bij exegese nog veel meer kijken dan de vergelijking van teksten. Lees verder “De Jezus van toen en nu ?”

Religie en politiek denken

Ignis

Guido Dierickx SJ

Religie en politiek denken in de Chinese Volksrepubliek

Wat moet een westerse, meer bepaald een Franse diplomaat doen in China? Dat vertelt ons Claude Martin in zijn herinneringen aan zijn dertigjarig verblijf in dat enorme land, eerst als simpele attaché in de Franse ambassade, uiteindelijk als ambassadeur

Ik probeer mijn blogs op zondag te stellen in het teken van religie en geloof. Normaal ga ik dus niet de politieke toer op. Maar natuurlijk: mijn geloof kleurt ook mijn opvattingen over de samenleving.

En neen, ik zou dus niet enthousiast zijn als China de nabije oorlog zou winnen en hier het Chinese systeem zou opleggen: ik wil niet leven in een samenleving waarin de harmonie is opgelegd door een overheid.

Ik wil natuurlijk ook niet dat de Amerikanen winnen, want wat die er van gebakken hebben in de periode dat ze dominant waren in de wereld is verschrikkelijk. Die Amerikaanse onzin moet stoppen ! Lees verder “Religie en politiek denken”

De eenentwintigste eeuw zal religieus zijn of zal niet zijn

De Bezieling

Vincent Duindam

Hoe verbindend is mystiek? – Een discussie

Vincent Duindam en Marcel Poorthuis discussiëren samen met enige regelmaat over de plaats van religie in de samenleving. Poorthuis was tot aan zijn emeritaat hoogleraar aan de Tilburg School of Catholic Theology. Duindam is psycholoog met een sterke spirituele interesse. Hij is universitair docent aan de faculteit Sociale wetenschappen van de Universiteit Utrecht. In hun discussie tekent zich een duidelijk onderscheiden voorkeur af.

Eigenlijk interesseert de discussie tussen Duindam en Poorthuis me niet. Wat Duindam hier schrijft is interessant op zich, ook los van het kader van een discussie.

Laat me het heel eenvoudig samenvatten, al gekleurd door mijn eigen visie: de mensheid heeft mystiek nodig, en in welke godsdienstige context die mystiek wordt beleefd, maakt eigenlijk niets uit.

Het gaat er om dat de mens slechts mens is als hij – ook – “geestelijk” is.

Je mag deze blog zien als een voortzetting van mijn blog van vorige woensdag 5 oktober waar ik Malraux aanhaalde: de eenentwintigste eeuw zal religieus zijn of niet zijn. Lees verder “De eenentwintigste eeuw zal religieus zijn of zal niet zijn”

Jezus geneest zieken

Ignis

André Cnockaert SJ 

Mochten alle Jezusvolgers die zending eens ernstig nemen…

Hoe moeten we deze zending van Jezus aan zijn leerlingen verstaan: gezonden om zonden te vergeven. Mensen aanzetten naar de biecht te gaan of zelf biecht te horen

Dat van die biecht kan ik snel afhandelen: als Jezus mensen zonden vergaf heeft hij hen zelfs nooit gevraagd om te bekennen dat ze zonden hadden begaan. De biecht is een uitvinding van de katholieke kerk, bij te zetten in de relikwie-kast bij de splinters van het kruis, het heilige bloed van Brugge, en de steen die Jezus niet had om zijn hoofd op te leggen… Lees verder “Jezus geneest zieken”

Wij zijn de handen en voeten van God. Over het onvermijdelijke lijden.

Kerknet

De handen van de Pietà

Jullie weten ondertussen al dat ik een grote liefhebber ben van de Pietà van Michelangelo.

Die Pietà brengt twee zaken samen: lijden en sereniteit vanuit onnoemelijk zachte nabijheid.

Het lijden is een onvermijdelijk gegeven in het leven van een mens.

Raar woord in deze context: “gegeven”. Moeten we misschien ook nog “merci” zeggen ? Lees verder “Wij zijn de handen en voeten van God. Over het onvermijdelijke lijden.”

Een moordenaar krijgt vergiffenis

Ignis

Marcel Uwineza SJ

Rwandees Marcel Uwineza SJ ontmoette de moordenaar van zijn broers en zus

In april 1994 vroegen de Rwandezen zich af: Waar is de God van Rwanda gebleven? Zal de zon weer schijnen in Rwanda? Achtentwintig jaar na de genocide geeft de Rwandese jezuïet Marcel Uwineza enkele antwoorden, gebaseerd op de noodzaak van bekering, de vooruitgang van het land, en zijn eigen reis

Marcel Uwineza probeert verklaringen te vinden voor de genocide in Rwanda. Een Rwandees kàn niet anders. Maar eigenlijk heeft het geen zin.

Net zoals het geen zin heeft om verklaringen te zoeken voor de holocaust en waarom zo iets mogelijk was in een van de cultureel meest hoogstaande landen van de wereld.

Hiermee heb ik ook al aangegeven dat het niet opgaat om – zoals sommigen graag doen – de oorzaak te leggen bij de in onze ogen primitieve negers. Lees verder “Een moordenaar krijgt vergiffenis”

Over schuld en liefde

Bezieling

Marga Haas

Zuurdesem

We hebben vaak de neiging om ‘kwantitatief’ te denken  als het over ons leven gaat. Was/is het wel genoeg? Maar in het geestelijk leven gaat het niet om hoeveel of hoe vaak, zegt Marga Haas. “Dat ene moment van ruimte voor God, van tijd voor de diepte, voor verlangen – geef ik dat de ruimte om zich uit te spreiden over mijn hele bestaan?

Marga Haas loopt een beetje achter. Ze richt zich tot mensen die ik vroeger tegenkwam. Nu niet meer.

Zelf ben ik ook zo opgevoed: met een God wiens geboden en verboden je moest onderhouden en die over je oordeelde. Een God tot wie je moest bidden en die je offers moest brengen. Gelukkig hadden we de mis die als super-offer diende om ons te kort aan offers in het dagelijkse leven te compenseren.

We hadden ook de biecht waarin we onze tekortkomingen met een beetje spijt van het lijstje aan de min-kant konden uitwissen. Lees verder “Over schuld en liefde”

Verhalen en godsdienstles

De Bezieling

Erik Borgman

Bij de aanslag op Salman Rushdie

De aanslag op Salman Rushdie kwam voor Erik Borgman als een extra schok omdat hij veel van Rushdie geleerd heeft. Inzichten over het belang van verhalen hielpen hem om begin jaren negentig een vruchtbare en persoonlijke toegang tot de theologie te vinden

De fatwa en de aanslag op Rushdie wijzen op het belang van verhalen. Als verhalen niet belangrijk waren, zou er geen reden zijn om die fatwa uit te spreken.

Verhalen worden door machthebbers als gevaarlijk beschouwd. Jezus is gekruisigd omdat hij verhalen vertelde.

Jezus heeft geen theologie gepredikt, geen opstand, geen revolutie. Hij heeft gewoon verhalen verteld. En af en toe een mirakel gedaan. Maar zijn mirakels waren beeldende “verwezenlijkingen” van zijn verhaal. Ze waren een andere manier van vertellen. Lees verder “Verhalen en godsdienstles”

God is een gebeurtenis

Ignis

Bert Daelemans SJ

Een heroïsche goedheid die in elk van ons wakker wil worden

Welk schilderij maakte diepe indruk? Deze beklijvende interpretatie door Aimé Morot van de barmhartige samaritaan trof Bert Daelemans SJ om drie redenen

Altijd opnieuw krijg ik de vraag: “ Je zegt van jezelf dat je gelovig bent. Maar hoe wéét je dat God bestaat ?” Het klassieke antwoord is dan: “Ik wéét het niet. Ik geloof.”

Een aantal mensen haken dan af. Voor mijn part zijn dat de dommen die denken dat het om weten gaat.

Er zijn mensen die zeggen dat ze het ook zo graag zouden willen geloven, maar het niet kunnen. Ze hebben het al beter begrepen: het gaat niet om weten, maar om geloven.

God is niet te weten. Want weten houdt in dat ik “het” “vat”. Wat ik kan “vatten” is niet groter dan ik. Als God per definitie groter is, is hij niet te bevatten. Lees verder “God is een gebeurtenis”

We hebben nood aan missionarissen

Ignis

André Cnockaert SJ

De missionaris en het koloniaal verleden van België

De bijzondere Kamercommissie die zich buigt over het koloniaal verleden van België nodigde jezuïet en oud-missionaris in Congo André Cnockaert uit om te spreken over de rol van de katholieke missie. Dit is een verkorte weergave van zijn betoog dat hij 13 juni voor de commissie hield

De missionarissen !

Sommigen doen meewarig over die mannen die gedreven door van alles naar Congo zijn getrokken.

Nogal wat proselitistische atheïsten worden agressief en verwijten hen proselitisme.

En natuurlijk kan je bakken kritiek spuien.

Slechtgevoeligen wijzen dan graag op de missionarishouding. Er zijn zelfs onderzoeken gedaan om uit te maken waarom missionarissen zo ’n duidelijke voorkeur hadden voor dat standje. Ik denk dat het aan de negerinnen lag.

De dommeriken die nu eisen dat ik me schuldig voel voor het kolonialisme gaan al helemaal uit de lege bol als ze het woord missionaris horen.

Als ik geen christen was, zou ik dat missionarisvijandige klotevolkje, geïnspireerd door onbenul, graag gespiest op mijn barbecue leggen. Niet om op te eten. Van rot vlees word je ziek.

Maar geen haar op mijn hoofd dat er aan denkt om de missionarissen te verheerlijken of voor te stellen als helden. 

Ik geef toe dat “ze” in mijn jeugd wel hun best hebben gedaan om dat beeld op te hangen. En ooit heb ik er van gedroomd om in djellaba en met een rode fez de witte pater te spelen. Vooral die fez met dat floschke  intrigeerde me. Maar toen ik ontdekte dat die paters tussen de moslims leefden, was mijn roeping voorbij.

Overigens, wie een goed beeld wil krijgen van de paters in “de Congo”, kan het mooie boek van Graham Greene lezen: “Een opgebrand geval” (A Burnt-Out Case).

Maar André Cnockaert toont wél aan dat die missionarissen, mét al hun kleinmenselijkheid, toch prachtig werk hebben verricht in “de Congo”.

Beeld je eens in wat het belgische kolonialisme zou geweest zijn zonder de katholieke missie ?

Je kan duizend redeneringen bouwen om het kolonialisme te veroordelen, en daarmee ook de missionarissen die mee surften op dat kolonialisme.

Je kan toegeven dat ze goed werk hebben geleverd, maar dat het toch nog altijd paternalisme was en dus vertrok van een gevoelen van superioriteit. Dat botst met de huidige pervertering van het begrip gelijkheid.

Wel, als christen verdedig ik het paternalisme.

Een van de grote hiaten in menselijkheid van deze tijd is het ontbreken van vaders. Voor nogal wat dingese mensen zijn vaders gedegradeerd tot leveranciers van sperma. En als een vader een beetje mannelijk is, komen er allerlei gemeenschappen in opstand. Het ergste wat een man tegenwoordig kan overkomen, is dat hij niet genoeg vrouwelijk is.

En dus: lang leve de vaders: mannen met klare standpunten die hun standpunten wel willen verduidelijken, maar er niet over discussiëren. Ze houden van hun kinderen en dus hebben ze ook begrip voor de mislukkingen van hun kinderen. Duidelijke vaders zijn daarom geen verwijtende vaders.

Kinderen hebben zo ’n vaders nodig. Uiteraard moeten die vaders aangevuld worden (of andersom) met moeders.

En even uiteraard bestaat opvoeding er in dat elke interactie aangepast is aan de leeftijd van het kind. Of nog: naarmate hun mogelijkheden moeten kinderen meer kansen krijgen om verantwoordelijkheid te nemen en dus ook op vrijheid.

Paternalisme valt niet samen met superioriteit en onvrijheid. Het valt samen met dienstbaarheid aan zwakkeren en opvoeding tot vrijheid.

Als ik het verslag van Cnockaert lees, dan is het precies dàt wat de missionarissen in Congo hebben gebracht.

Als je de inbreng van de missionarissen vergelijkt met wat de atheïsten en koningsgezinden er gebracht hebben, zijn de missionarissen heiligen

Nu mag je van mij beginnen te discussiëren over het al dan niet superieur zijn van onze beschaving ten overstaan van de beschaving in Congo tijdens het kolonialisme. Maar wat er ook van weze: ik denk dat geen enkele Congolees het de missionarissen zal verwijten dat ze hem hebben leren lezen en schrijven.

En ja, ze hebben er het katholicisme gebracht.

Dàt is natuurlijk de echte reden waarom nogal wat zogenaamde linksen de missionarissen veroordelen.

Nu ben ik de eerste om de fouten en onnozelheden van het katholicisme en de katholieke kerk aan te klagen. Je kan er niet omheen: de katholieke kerk heeft Jezus plechtig verraden.

Dat moet niet verwonderen, want ze is gesticht door de apostel Petrus.

Jezus zelf heeft geen kerk gesticht. Hij had belangrijkere dingen te doen.

Die Petrus heeft Jezus drie maal verraden tijdens het verhoor van Jezus, voor zijn kruisdood. Omstaanders dachten Petrus te herkennen als een leerling van Jezus, maar de lafaard ontkende het tot drie maal toe. Het verhaal heeft het dan nog over een haan die telkens kraaide. Daarom staat die haan op onze kerktorens.

Petrus heeft Jezus ook verraden tijdens de vervolgingen van de eerste christenen in Rome toen hij de stad uit vluchtte. Maar toen is hij onderweg toevallig Jezus tegengekomen die hem vroeg: “Quo vadis” (naar de film) “Waar gaat gij naartoe ?”

Na al dat slechts over Petrus moet ik nu beklemtonen dat Petrus zich toen wel heeft herpakt en Jezus trouw is gebleven.

Dàt is het beeld van de katholieke kerk: ze heeft Jezus verraden, maar tegelijkertijd is ze ook zijn boodschap op een of andere manier blijven doorgeven.

Dat is precies wat een missionaris doet: de boodschap van Jezus doorgeven. En daarvoor wil hij desnoods tot aan het einde van de wereld marcheren.

En natuurlijk hebben die missionarissen ook dat verradende katholicisme meegenomen, maar net zoals hun kerk toch ook nog de boodschap: God is liefde en er is slechts één gebod: heb elkaar lief.

Mét alle menselijke zwakheid hebben ze in Congo met handen en voeten, zeer concreet dat gebod beleefd en hun leven (sommigen ook hun sterven) gegeven voor de Congolezen. Geen enkele is er rijk van geworden of heeft er van de koning een medaille voor gekregen.

Ze hebben de boodschap doorgegeven in woord en in daad.

Is er iemand op tegen dat mensen ons, en de Congolezen, oproepen om in godsnaam mekaar lief te hebben ?