Groeien in menselijkheid

Ignis

Michael Mcgirr

De verborgen schittering in het leven van Teilhard de Chardin

De kerk ervoer Pierre Teilhard de Chardin tijdens zijn leven als een bedreiging. Nu onthult zich langzaam de schittering die in zijn werk en leven opgesloten zat. Michael McGirr neemt ons mee op ontdekkingstocht

Michael Mcgirr haalt aan dat het meisje dat met Teilhard wandelde later adviseur was van Hillary Clinton. Bedoelt hij dat als een positieve referentie ? Tja, dan vergist hij zich toch, want die Hillary is een slecht mens en ik denk niet dat ook maar iemand de pretentie moet koesteren dat hij Hillary tot iets goeds kan bewegen. Of: een goed mens wil met Hillary niets te maken hebben. Lees verder “Groeien in menselijkheid”

Jezus, een mythe ?

Vorige zondag betoogde ik dat het onmogelijk is om de historische Jezus te kennen. Het enige wat wij hebben zijn een reeks verhalen die pas opgeschreven zijn een kleine honderd jaar na zijn dood en die voortverteld zijn in verschillende milieus verspreid in het Midden-Oosten en die allemaal gekleurd zijn door die milieus.

Heidenen gebruiken dit nog al eens als argument: als je niet zeker weet of die Jezus wel echt bestaan heeft en wie hij dan wel was, dan berust je geloof op niets. Lees verder “Jezus, een mythe ?”

Hoe lees ik de bijbel ?

Dit is een blog, geen cursus.

Lieve gelovigen, vergeef het me, maar ik doe alsof ik schrijf voor heidenen. Neen, ik schrijf niet voor atheïsten. Dat is hopeloos. Zij wéten het al.

De bijbel bestaat uit twee grote delen: het Oude en het Nieuwe Testament.

Wie naar het christendom zoekt, moet naar het Nieuwe Testament

Er zijn nogal wat atheïsten die beroep doen op teksten uit het Oude Testament om het christendom aan te vallen.

Ze hebben het niet goed begrepen. (Toch niet zo goed als ik.)

Lees verder “Hoe lees ik de bijbel ?”

Innerlijke ruimte

de Bezieling

Marga Haas

Mijn hoog vertrek

“Het klinkt als een vluchthaven (…) maar het is geen ruimte om te blijven, het is een ruimte om vanuit te leven”, zegt Marga Haas, als zij stilstaat bij innerlijke ruimte die haar soms toevalt. “De Heer is mijn burcht geworden, mijn God de rots waarbij ik schuil” (Psalm 94,22)

Hallo, dwaze lezer !

Geef het maar toe: je hebt geen hoog vertrek.

Hoge vertrekken passen niet in deze tijd van laagplafonderige bekrompenheid.

Waar zijn de hoge plafonds van de oude huizen ?Ja, de armen hebben ze nooit gekend.

Ze waren het privilegie van de meer begoeden.

Maar daar gaat het juist om: nu hebben ook de meer begoeden ze verloren. Er zijn koelkasten voor in de plaats gekomen. En lichtbakken die ons wijs maken dat we geen hoge vensters meer nodig hebben.

Binnen kort leven we helemaal op het bevel van artificiële intelligentie.

De allernieuwste zakelijkheid brengt geen schoonheid maar plat nut. En het even platte geluk van de terrasjesmens.

Toen ik in Barcelona de Sagrada Familia binnenstapte werd ik van mijn sokken geblazen.

De buitenkant vond ik maar niks. Maar de ruimte en het licht binnen brengen een spirituele ervaring.

Maar niet voor de Jappen die de Sagrada “doen” in twintig minuten. Op die tijd hebben ze alle foto’s genomen die ze al gezien hebben in hun gidsjes.

Geef toe: ook jij bent een Jap !

Waar zou je de openheid geleerd en ontwikkeld hebben ?

Hoe kan iemand wiens leven zich afspeelt tussen de muren van een stad oog hebben voor wijdsheid ?

Overal kom ik ze tegen: de groenen die pleiten voor meer natuur.

Ze willen meer bomen en meer bos. Voor de goede lucht. Voor betere strava cijfers. Om Demir te kloten.

We willen terug naar de natuur, maar we vervangen vlees dat in de natuur is ontstaan, door vlees dat door de mens is geproduceerd. 

Kortom: we vervangen de natuur door onszelf en maken van de schepping een middel in onze dienst.

Vogelperspectief wordt drone-perspectief.

Daarmee verliezen we de zin voor grootsheid … voor transcendentie … voor religie die het geheel groter dan de som van de delen maakt …

Tenslotte verliezen we de zin voor zin.

Maar ik ben niet goed bezig. Te agressief. Ik maak zelf de fout die ik Jappen verwijt. 

Mag ik beroep doen op Rabindranath Tagore om me te herpakken ?

Ik ben aan de rand van de eeuwigheid gekomen waaruit niets kan verdwijnen

— geen hoop, geen geluk, geen visioen van een gezicht door tranen heen.

Oh, doop mijn lege leven in die oceaan,

duik het in de diepste volheid.

Laat me eens die verloren zoete aanraking voelen

in het al zijn van het universum.

en

Terwijl God wacht op het bouwen van zijn tempel met liefde, slepen de mensen stenen aan.

 

Leegte

de Bezieling

Wouter ter Braake

Trage vragen voor de rusteloze geest

Er is sprake van een mentale epidemie onder jongeren. Keuzestress en prestatiedruk zijn direct aanwijsbare factoren. Daaraan ten grondslag ligt volgens  Wouter ter Braake een fundamenteler patroon: de materialistische ik-cultuur. Wat als we nu eens uit het strijdgewoel stappen? Dan ontstaat ruimte voor een innerlijke ontdekkingsreis: “een combinatie van ‘naar binnen kijken’ en ‘stap voor stap anders leren handelen’”

Uiteraard zijn de oorzaken van de huidige mentale crisis in onze contreien velerlei.

Vergis ik me als ik denk dat deze mentale crisis ook plaatsgebonden is: ze woekert bij ons, en niet, bijvoorbeeld, in Afrika.

Dat stelt dan de vraag wat er hier anders is dan in Afrika …

Ik zal het daarbij maar niet hebben over huidskleur. 🙂 Lees verder “Leegte”

Bidden en het lijden

de Bezieling

Lisette Thooft

Bidden

Bidden is niet zomaar een wensenlijstje naar boven sturen, zegt Lisette Thooft. Maar wat doe je dan eigenlijk wel als je bidt tot God? En wat is het verschil tussen de pijn in een kinderhart en die van een volwassene

Neen, ik beweer niet dat het allemààl gelul is wat Lisette Thooft hier neerpent. Er staan hier zeker waardevolle inzichten. En toch word ik kwaad.

Ja, de afwijzing van het vraaggebed is correct: God is er niet om onze problemen op te lossen of ons te behoeden of te verlossen van pijn. Lees verder “Bidden en het lijden”

Sterrenhemel

de Bezieling

Marga Haas

Sterrenhemel

Ik voel nog wel het dorre gras dat in mijn armen prikt, maar ik ben de arm en de grasspriet tegelijk.” Soms kun je in een ruimer bewustzijn geraken, waarin zorgen en angsten weliswaar niet zomaar verdwijnen, maar wel relatiever blijken. “Ik zie ze voor wat ze zijn: tijdelijke bezetters van mijn ziel, die opkomen en weer zullen verdwijnen.”

Eigenlijk zou ik bij deze tekst van Marga Haas moeten zwijgen.

Wat kan ik daar nog aan toevoegen ?

En toch: ik weet dat mensen dit onnozel gebazel vinden. En ik weet dat deze tijd gekenmerkt wordt door een ondraaglijk onvermogen tot dit soort ervaringen. Lees verder “Sterrenhemel”

Is er leven na de dood ?

de Bezieling

Annemarie van Diepen-Scheerboom

Mijn omaatje

In het katholieke geloof liggen het aardse leven en het eeuwige leven een beetje in elkaar verstrengeld. Soms zien we even hemelse glimpen, op ogenschijnlijk onbeduidende momenten. Bij het overlijden van haar oma kwamen bij Annemarie Scheerboom enkele van die momenten naar boven

Is het eeuwige leven het doel van ons aardse leven ?

Ik heb er problemen mee.

In ieder geval: wéten kan ik het niet. Lees verder “Is er leven na de dood ?”

Overgave


de Bezieling

Erik Borgman

De Geest niet hinderen

Ze kenden elkaar eigenlijk alleen van naam. Maar toen Erik Galle en Erik Borgman elkaar echt ontmoetten, onthulde zich een grote onderlinge affiniteit, al oriënteren ze zich op verschillende tradities in de kerk: Galle staat in de monastieke traditie, Borgman in de dominicaanse; de ene is spiritueel auteur en kunstenaar, de ander is een systematisch theoloog. Erik Borgman verkent de verwantschap en wat die volgens hem zegt

Genade, een moeilijk begrip in theologie en spiritualiteit.

Dikwijls wordt genade gezien als kracht: “God, geef me de kracht om …” Dat is genade duidelijk niet. Wie gelooft, werkt niet vanuit kracht, maar vanuit overgave. Lees verder “Overgave”

God, hij, zij, het …

de Bezieling

Eric Corsius

Onthullen en verhullen

Een spel van onthullen en verbergen is zowel in de literatuur als in de godsdienst terug te vinden. De spanning tussen het verlangen naar liefde en erkenning enerzijds en noodzaak tot bescherming van de eigen kwetsbaarheid anderzijds is de drijfveer achter dit spel van afstand en nabijheid. Dat geeft ook theologisch te denken. Schrikt God terug voor zijn eigen kwetsbaarheid

Een interessante bedenking over onthullen en verbergen; over bescherming en kwetsbaarheid.

In een eerste reactie wilde ik schrijven: maar waarom haalt Corsius God er bij ?

Ondertussen ben ik zo ver dat ik besef dat God er inderdaad bij hoort. Maar niet de God van Corsius.

Antropomorfisme kan plezant zijn.

TV reportages over dieren worden interessant als we in het gedrag van dieren gedrag van mensen projecteren; als we aan beesten menselijke gevoelens toeschrijven. Als een slang vals en een hond trouw is.

Ik hou daar wel van. Ook al weet ik natuurlijk dat dieren niét gelijk zijn aan mensen. Als ik dat in mijn achterhoofd hou, is er niets mis met dat antropomorfisme.

Het wordt natuurlijk wel ongezond als ik dat antropomorisme niet meer als zodanig herken. Als ik écht ga denken dat een hond trouw is.

Het is precies dat ongezonde antropomorfisme dat ik terug vind bij Corsius, maar dan niet over dieren, maar over God.

Nu moet ik oppassen, want als mens kan ik enkel op een menselijke manier over God spreken. Dat wil zeggen dat er altijd een vorm van antropomorfisme in mijn spreken zal aanwezig zijn.

Net zoals bij dieren is dat op zich geen probleem. Maar het wordt dat wel als ik dat antropomorfisme niet meer als zodanig herken, want dan laat ik God niet meer God zijn.

Ik ben niet de slimste en dus moet ik het simpel houden.

Ik laat dat menselijke dus maar samen vallen met het persoon-zijn.

Is God persoon ? Is hij iemand ?

Als ik God God wil laten zijn, is het antwoord: neen !

God is méér, “hoger”.

Het hoort bij het mens zijn om “gevoelig” te zijn voor transcendentie. Een mens is pas echt mens als hij een vorm van bewustzijn kan ontwikkelen van “iets” wat de mens overstijgt; het bewustzijn dat hij (slechts) deel is van een groter geheel waarbij het geheel groter is dan de som van de delen …

Het is een van de drama’s die van onze samenleving een decadente samenleving maken, dat veel te veel mensen niet meer gevoelig zijn voor transcendentie. Hun horizon beperkt zich tot zichzelf.

Ze liggen op het strand zichzelf in te smeren en zijn niet bekwaam om “getroffen” te worden door het mysterie van de verre horizon van de zee …

In feite is de zich insmerende mens beneden-menselijk. Hij is niet volledig mens.

Pas als een mens open staat voor transcendentie is hij héél mens. Heelig. Heilig.

Enkel de religieuze mens is mens.

De religieuze mens valt niet zo maar samen met de godsdienstige mens.

Godsdienstige mensen kunnen weinig religieus zijn.

Als hun geloof gericht is op eigen zieleheil, op het bekomen van gunsten van God en zijn heiligen … zijn ze niet echt religieus.

Voor veel mensen valt godsdienst samen met ethiek: inzicht in wat goed en kwaad is; gedragsregels. Ze zijn misschien godsdienstig maar niet religieus.

Ik heb het hier dus over de echt religieuze mens.

Ook de mens die zich bewust is van transcendentie, kàn  niet anders dan antropomorfistisch spreken over het/de transcendente. Hij heeft nu eenmaal enkel menselijke woorden.

En dus ja: als ik het over God heb, zit ik met het woordje “hij”. Voor de feministen mag ook “zij”.

Maar terwijl ik “Hij” zeg, moet ik beseffen dat Hij niet Hij is.

Mensen onthullen en verbergen. Hij niet. Want Hij is God.

Als Johannes, bouwend op Jezus, zegt: “God is Liefde”, dan wijst hij naar een zich totaal onthullende God, totale kwetsbaarheid. Die kwetsbare God wordt ons getoond in de mythologische verhalen van de pasgeboren baby bij Kerstmis en van de gekruisigde bij Pasen.

Moeten wij ons even kwetsbaar opstellen ? Neen, natuurlijk niet. Wij zijn God niet. We kunnen het gewoonweg niet, en we moeten het ook niet kunnen. Maar als ik mijn geloof ernstig neem, moet ik er wel naar streven … in de mate van het mogelijke.

Het zal niet altijd mogelijk zijn, want ik ben omgeven door anderen die ook niet God zijn en door velen die – zoals ik zojuist al stelde – zelfs niet helemaal mens zijn.

Ik moet en kan proberen om van hen te houden. Maar liefde is nooit destructief. Ook niet zelfdestructief.

En dus zal ik, anders dan God, mezelf soms moeten beschermen.

Mijn slecht karakter schrijft nu graag: en dus heeft Corsius ongelijk.