Kerknet
Commentaar bijbellezing ‘Jezus en de wilde dieren’ Evangelie: Marcus 1, 12-15
Saskia van den Kieboom is niet dom en ze vertaalt het verhaal van het evangelie naar symbolische taal.
Daarmee maakt ze de vraag die de dommen zich stellen – is dit echt gebeurd ? – irrelevant. Maak je dus ook maar geen zorgen over het bestaan van de Satan. Natuurlijk bestaat hij: symbolisch.
van den Kieboom geeft daarbij een goede beschrijving van de pijnen die een mens kan meemaken – die een mens ooit zal meemaken.
Voor haar is het besluit duidelijk: we mogen de hand van Jezus niet loslaten want Hij zal ons leiden naar de Blijde Boodschap.
Ik zou wel wat meer willen vernemen hoe Jezus dat dan wel doet en hoe we zijn hand kunnen vast houden.
Vermits Kieboom het antwoord niet geeft, wil ik een poging doen.
- Vergeet het katholicisme. Het is een leer. Een leer is geen Blijde Boodschap – en een Blijde Boodschap vooral geen leer. Ik zeg niet dat binnen het katholicisme de Boodschap totaal is ondergesneeuwd. Het zou maar erg zijn. En gelukkig is er binnen, bijvoorbeeld de Vlaamse katholieke kerk een gunstige evolutie bezig die ook door paus Franciscus wordt bevorderd, maar in het Vaticaan is nog altijd een fanatieke kliek machtswellustelingen actief.
- Er zijn twee visies op de omgang met Jezus.
Er is een spiritualiteit die probeert een persoonlijke band op te bouwen met Jezus. Jezus mijn vriend, kracht, ondersteuning … Voor mijn part zit in deze visie teveel verbeeldingswerk; of liever: inbeelding.
Ik kan deze spiritualiteit wel begrijpen, want ik kan een persoonlijke band die iemand onderhoudt met een geliefde overledene niet zo maar als een onvruchtbare inbeelding zien. Integendeel. Maar deze spiritualiteit is voor mij teveel verbonden met het geloof in een God, hier verpersoonlijkt in Jezus, als iets/iemand, ergens/overal … Vooral de idee van God als een kracht die zou ingrijpen in mijn bestaan, in mijn geest, valt buiten mijn denkwereld.
Natuurlijk kan het geloof een kracht zijn. In de mate dat de inbeelding lukt, zal ze kracht geven. Maar het geloof is iets anders dan een God.
Of zoals Jezus het zelf zegt als hij de vrouw geneest die aan bloedverlies lijdt: “Uw geloof heeft u gered !” (Mt. 9,22). Hij zegt niet “Ik heb u gered”, of “Jahweh heeft u gered”, maar wel: “Uw geloof … heeft u gered”.
Ik geloof dus in de kracht van geloof. Maar daarvoor heb ik de persoonlijke band met Jezus niet nodig.
En zo komen we bij de andere spiritualiteit: het geloof in de boodschap van Jezus. Een boodschap die moeten leiden tot blijheid. In het kader van het woestijnverhaal: een boodschap die toelaat een diep geluk te behouden, ook tussen de wilde dieren.
Wat is die boodschap dan wel ?
Ik heb op die vraag al een antwoord gegeven in mijn blogs van vorige zondag en maandag.
Kort samengevat:
Het geloof in transcendentie – die we de naam God geven – met het daarbij horende besef en de aanvaarding van onze kleinheid en kwetsbaarheid. Wie aanvaardt dat hij kwetsbaar is, staat sterker wanneer hij gekwetst wordt.
Maar ook de wil om door alles heen goed te zijn, lief te hebben. Het gaat er om om niet bitter te worden door ons lijden.
Bij lijden zijn we bezig met onszelf. Het is mijn pijn. Maar hoe meer ik me concentreer op mezelf, hoe meer pijn. Daarom is de liefde belangrijk: ze haalt me weg van mezelf. Ik concentreer me op de andere. En dus ook minder op mijn pijn. Daarmee is de pijn niet weg, maar ik sta wel sterker in de beleving van de pijn.
Jezus leeft het ons voor in het symbool van het ergste lijden: zijn kruis.
Natuurlijk is Hij bezig met zichzelf: “Mijn God, waarom hebt ge mij verlaten ?”
Maar Hij is ook bezig met zijn moeder en geliefde leerling: “Zoon, zie daar uw moeder. Moeder, zie daar uw zoon”.
En met de misdadiger die naast hem gekruisigd wordt: “Vandaag zal je met mij in het paradijs zijn.”
Maar ook met zijn beulen: “Vader vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen.”
We zijn in de vastentijd, voorbereiding op het lijden, sterven van Jezus. In die zin past deze meditatie over die kruiswoorden van Jezus hier.
Ja, de pijn kan natuurlijk zo intens zijn dat ik niet meer anders kan bezig zijn met mezelf.
Daarom is spiritualiteit zo belangrijk.
Je kan ze zien als een doorgedreven, langdurige training; een oefening in contact houden met dat geloof; van dat geloof mijn diepe onderstroom maken; het inbouwen als een essentieel onderdeel van mijn persoonlijkheid.
Die training begint met een bezinning over geloof en lijden bij de kleine pijnen van het leven. Er is pijn die we wel kunnen verdragen; waarvoor we geloof niet nodig hebben. Spiritualiteit zal ook in deze pijn contact zoeken met de onderstroom, met geloof; proberen om bewust de concentratie te verleggen van mezelf naar de andere; de liefde te beleven, bewust als antwoord op de pijn.
Een renner kan geen hoge berg “bedwingen”, als hij niet eerst lager geoefend heeft. Het is belangrijk altijd opnieuw de boodschap van Jezus in het bewustzijn te brengen, ook bij minder lijden.
Bij mij hangt er geen kruisbeeld boven de deur om de binnenkomers te beschermen tegen allerlei onheil.
Maar ik heb wel een afbeelding van het gelaat van Jezus op het kruis die veel in mijn zicht komt. In de rest van het kruis ben ik niet geïnteresseerd. Belangrijk is het gelaat dat een grote vorm van sereniteit uitstraalt en me herinnert aan de Boodschap.