Doorbraak
Eddy Daniëls is een van de verstandigste mensen die ik ken. Ik ben het dus met zo wat alles in dit artikel eens. Maar Eddy zet niet de stap die logisch volgt uit zijn redenering.
Allereerst en belangrijk: ik spreek hier in eerste instantie niet over individuele mensen, maar over ideologieën, en verder over religieuze organisaties zoals kerken.
Eddy zegt terecht dat het christendom en het boeddhisme vredelievend zijn. Maar er zijn wél gewelddadige christenen en boeddhisten. Dat is dan tegen de leer in. De islam predikt geweld. Maar er zijn zeker vredelievende moslims. Het Jodendom predikt geweld, maar enkel tegen bepaalde bevolkingsgroepen (de Arabieren), maar er zijn zeker joden die streven naar een vreedzaam samenleven met Arabieren. Ik schrijf “joden” hier met een kleine letter omdat ik het niet heb over het volk, maar over de gelovigen, net zoals ik christenen en moslims met kleine letter schrijf. Joden die vredelievend zijn tegenover de Arabieren, zijn dat tegen de leer in. Het gaat mij hier nu dus niet over de individuele mensen.
In de discussie over islam, jodendom, christendom wordt er dikwijls gefocust op de teksten van “het boek”. Dat kan interessant zijn, maar naast de teksten is er ook nog de interpretatie ervan, en de omgang er mee.
Als je gewoon naar het boek zou kijken, zouden zowel katholicisme als jodendom onaanvaardbaar zijn omdat ze beiden steunen op het Oude Testament. Daniëls heeft overvloedig aangetoond dat dit een sterke component van gewelddadigheid heeft. Hetzelfde geldt voor de islam met de koran.
Het katholicisme valt niet zomaar samen met het christendom. Daniëls beklemtoont te weinig dat het christendom moet losgekoppeld worden van het Oude Testament. Ja, ik weet het, in de katholieke kerk wordt dat Oude Testament nog altijd gekoesterd, maar dat is een fundamentele vergissing. Het christendom is ontstaan uit het Oude Testament, maar tegelijkertijd ook een reactie er tegen. Wie het christendom veroordeelt omdat het ontstaan is uit het Oude Testament moet even goed de Verlichting veroordelen, want die is ontstaan uit het feodalisme.
Als het over het boek gaat, is het Nieuwe Testament, het enige aanvaardbare boek. Dat zou betekenen dat jodendom, katholicisme en islam niet thuis horen op de lijst van erkende erediensten.
Eerste bedenking daarbij: de lijst van erkenning gaat niet over de inhoud van het geloof. Er is zelfs uitdrukkelijk vastgelegd dat de staat zich niet te moeien heeft met de inhoud van een religie.
Dat leidt tot de paradoxale situatie dat een totaal verwerpelijke ideologie kan erkend worden als ze zich maar voordoet als een religie.
Mag een pastoor op de preekstoel verklaren dat op basis van de bijbel het nazisme de aangewezen staatsvorm is ?
We moeten dus grondig gaan nadenken over de erkenning van erediensten.
Het lijkt me evident dat bij die erkenning niet de tekst van het boek op zich bepalend kan zijn, maar wel de omgang er mee.
Op het ogenblik dat het principe van de erkenning, en de inhoudelijke onafhankelijkheid van de religie werden aangenomen, ging het eigenlijk over het katholicisme, het protestantisme en het jodendom. Het katholicisme en protestantisme stelden geen feitelijke problemen omdat geen van beiden het geweld van het Oude Testament nog predikten. Ook het Jodendom predikte geen geweld, althans niet tegen onze volkeren of culturen. Alles veranderde met de komst van de islam. Want die predikt geweld tegen alles wat niet islamitisch is. En dat gewelddadige zit niet alleen in de tekst maar in de omgang er mee door de islam zoals die zich nu voordoet.
Als je aan de katholieke kerk zou vragen om uitdrukkelijk afstand te nemen van de gewelddadige teksten in het Oude Testament, zal ze daar geen probleem mee hebben. Ook de Joden in ons land zullen zich niet beroepen op die teksten om hier geweld te plegen tegen de Arabieren. In Israël is dat natuurlijk anders. Maar de erkenning is een zaak van binnenlands belang.
Voor de erkenning van de islam zou het dus nodig zijn dat de moslims uitdrukkelijk afstand nemen van een aantal teksten uit de koran. Als ze dat niet doen, moet de islam geschrapt worden van de lijst van erkende erediensten. Ik ben er van overtuigd dat, bijvoorbeeld de moslimexecutieve geen afstand zal nemen van om het even welke tekst uit de koran. Natuurlijk zijn er moslims die wel in die richting willen denken, maar voor zover nu bekend, zijn ze een totaal verwaarloosbare minderheid en zeker niet representatief voor de islam zoals die zich hier nu voornamelijk voordoet.
Maar we moeten grondiger doordenken over de erkenning van een eredienst.
Laat me nu aannemen dat er in de eerste plaats toch een inhoudelijk element wordt toegevoegd aan de voorwaarden voor erkenning, maar dat dit inhoudelijke zich beperkt tot, bijvoorbeeld, het respect voor de mensenrechten en het afzweren van geweld. Dan zou men de inhoudelijke onafhankelijkheid kunnen handhaven, met uitzondering dus van de mensenrechten en het geweld. Dat is in mijn ogen een correcte visie.
De erkenning geeft in belgië recht op steun van de staat en subsidies. Maar als de staat geen inhoud erkent, hoe kan hij dan de inhoudelijke factor subsidiëren ? Dat doet de staat door de eredienst en het godsdienstonderricht te financieren, met daarbij de weddes van de bedienaars en leraars van de eredienst. Die subsidiëring moet dus volledig verdwijnen. Dat is een kwestie van principe, voortvloeiend uit de onafhankelijkheid van de inhoud. Een bijkomend voordeel is ook dat daarmee wordt vermeden dat de staat zou bijdragen tot de verspreiding van een leer die de mensenrechten niet respecteert, en geweld predikt. Eigenlijk komt mijn stelling er op neer dat de erkenning wordt afgeschaft.
Is dan elke vorm van staatssteun uitgesloten ?
Neen, want de staat kan en moet privé-initiatieven steunen die de opbouw van de samenleving en het bevorderen van het welzijn bevorderen. Subsidiëring moet dus niet gaan naar de religieuze organisaties op zich, maar naar initiatieven die ze nemen en die bijdragen tot de opbouw van de samenleving. Maar als moslims een beweging op touw zouden zetten voor een vreedzaam samenleven van moslims met joden, zowel hier als in Israël, zou die beweging wel gesubsidieerd kunnen worden, ook al is de islam niet opgenomen in de lijst van erkende religies.
Ondertussen blijft de islam zoals die zich en nu voornamelijk bij ons voordoet een totaal verwerpelijke ideologie die niet enkel niet mag erkend en gesubsidieerd worden, maar ook effectief bestreden. Welke vorm die bestrijding mag en kan aannemen, is een andere zaak.
En zal ik blijven ijveren voor de verspreiding – niet van het katholieke – maar van het christelijke gedachtengoed, enkel gebaseerd op het Nieuwe Testament, los van het Oude. Want het christendom is de enige religie die niet enkel geweld afzweert, maar ook positief oproept tot liefde. Een christen mag niet alleen geen kwaad doen aan een ander. Hij moet ook goed doen. Een algemeen aanvaard principe is dat van: doe niet aan een ander wat je niet wil dat aan jou gedaan wordt. Voor een christen wordt dat: doe aan een ander wat je wil dat aan jou gedaan wordt. Ook dat is een tekst uit de bijbel. Uit het Nieuwe Testament.