Doorbraak
Biomassacentrale: oplossing of probleem?
Èen ontluisterend verhaal over goede bedoelingen en nefaste resultaten. Ja, ik ga er van uit dat de groenen die in de tijd van toen voor de biomassacentrales gepleit hebben, echt wel goede bedoelingen hadden. Maar als je dit leest kan je niet anders dan besluiten dat biomassacentrales een slechte oplossing zijn voor de vervanging van fossiele brandstoffen. En het falen van de oplossing ligt niet enkel bij de misbruiken, maar ook bij het biomassa-systeem op zich. Hallo, groenen, hoe weet ik zeker dat de oplossingen die jullie nu voorstellen, wél blijvend zullen zijn ?
Eind jaren tachtig van de vorige eeuw werd de biomassa nog gezien als een goede vervanger voor fossiele brandstoffen. Dat doet de vraag rijzen: hoe kan het dat toen niet al geweten was, wat we nu weten over de biomassa-aanpak ? Waar was de wetenschap toen ?
Ik begin me meer en meer vragen te stellen over de waarde van zogenaamde wetenschappelijke vaststellingen en theorieën.
Recent is er de vraag bij het wetenschappelijk onderzoek van Catherine Verfaillie, de directeur van het Stamcelinstituut Leuven.
Sarah de Rijcke onderzoekt hoe de waarde van wetenschappelijk onderzoek beoordeeld wordt. Ze is hoogleraar Wetenschaps- en evaluatiestudies bij het Centre for Science and Technology Studies (CWTS)
Een belangrijke conclusie van Sarah de Rijcke is “dat bij evaluaties het dominante markteconomische denken de vraag naar de waarde van kennis te veel reduceert tot een kwestie van efficiency en productiviteit. Hoeveel hebben onderzoekers gepubliceerd, wat was de impactfactor van de tijdschriften, hoe vaak is naar hun werk verwezen, hoeveel geld hebben ze binnengehaald?” Tot zover de Rijcke.
Het komt er op neer dat wetenschappers onder grote druk staan om resultaten te boeken. Dat gaat om geld. En dat geld komt slechts voor een klein gedeelte van de overheid, maar grotendeels uit het bedrijfsleven. Het kan niet anders of de financierder heeft invloed op de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek. Het is toch niet evident voor een wetenschapper die grote sommen ter beschikking heeft gekregen, om aan zijn opdrachtgever mee te delen dat het wetenschappelijk onderzoek voor nadelige commerciële gevolgen heeft. Natuurlijk zal een wetenschapper in bepaalde duidelijke gevallen niet anders kunnen dan aan zijn opdrachtgever meedelen dat zijn onderzoek niet tot de door de opdrachtgever gewenste uitkomst heeft geleid. Maar waar het mogelijk is zal hij toch zeer sterk in bekoring komen om hier en daar wat aan te passen…
Is het niet ver gekomen dat we ons bij elk wetenschappelijk onderzoek de vraag moeten stellen wie het gefinancierd heeft, en welke commerciële belangen meespelen ?
In de klimaatkwestie is het opvallend dat de gelovigen de ongelovige wetenschappers aanvallen met de (wellicht soms juiste) beschuldiging dat ze betaald worden door Shell en consoorten. Die gelovigen schijnen niet te beseffen dat ze daarmee aangeven dat wetenschappelijk onderzoek niet betrouwbaar is. Waarom zou het hunne dan wel betrouwbaar zijn ? Maar waar staan we als we ook de wetenschap niet meer kunnen vertrouwen ? Lees een artikel dat wetenschappelijk aantoont dat chocolade gezond is, en enkele dagen later verschijnt er een, even wetenschappelijk, dat het tegenovergestelde aantoont.
De basisoorzaak ligt bij de commercialisering.
Echt àlles wordt tegenwoordig vercommercialiseerd. Tot en met de vrijetijdsbesteding (de pretparken) en de cultuur (hallo, cultuursector ?) Commercialisering betekent dat er wordt gestreefd naar winst.
En is winstbejag niet een van de essentiële aspecten van het kapitalisme ?
De conclusie is eigenlijk simpel: het kapitalisme heeft zich zodanig ontwikkeld dat ook het wetenschappelijk onderzoek niet meer betrouwbaar is. Nu zijn er ook in wetenschappelijk onderzoek vergissingen mogelijk, en dus is de betrouwbaarheid nooit honderd procent. Maar het kapitalistische wetenschappelijke onderzoek heeft een fundamentele structuurfout: het is niet meer gericht op kennis, maar op winst. Wetenschappelijk onderzoek mag natuurlijk gericht zijn op nut. Maar dat is iets anders dan winst.
De enige oplossing ligt er in dat wetenschappers terug onafhankelijk worden in hun onderzoek.
Maar dat is binnen het kapitalisme niet mogelijk.