Doorbraak
Instemming van de burgers gevraagd!
Interessant artikel om wat er tussen de lijnen gezegd wordt: de migratiepolitiek van Merkel met haar “Wir schaffen das” was op zijn minst niet democratisch, omdat hij geen rekening hield/houd met de mening van de burgers. Overigens geldt dat nog altijd voor de politiek die links nu nog voorstaat. Het is dan ook niet meer dan normaal en terecht dat links bij verkiezingen wordt afgestraft.
Daarbij aansluitend is er de kritiek op de politiek correcten, de Gutmenschen” die zich wentelen in zelfgenoegzaamheid omdat ze de deugd van naastenliefde beoefen. Jezus heeft tegen die soort een tijdje geleden een strafrede uitgesproken die begint met de woorden: “Jullie, Farizeeën en wetgeleerden, jullie zijn als witgekalkte graven, mooi van buiten, maar vol rottigheid van binnen…” Als Hij zou terugkomen, zou hij “Farizeeën en wetgeleerden” vervangen door “politiek correcten en groenen”.
Maar mij interesseert nog meer een stelling waarmee ik het niet eens ben, waar Winkler pleit voor het in stand houden van de natiestaten.
Natuurlijk moet je dit kaderen in een afwijzing van een Europa van de Verenigde staten, zoals die van Amerika, dat, onder andere, Verhofstadt voorstaat. Daarin heeft Winkler gelijk: dat bovenmaatse bestuursniveau zou nog verder van de burger afstaan dat het Europa van nu.
In mijn boek Eutopia hanteer ik het principe van de subsidiariteit: wat op een lager niveau kan gebeuren, moet je niet op een hoger niveau organiseren. Ik wil dus streven naar zo klein mogelijke schaalgrootte. Verenigde Staten van Europa zou daar zeker tegen zondigen.
Maar Winkler ziet als enige alternatief een Europa van natiestaten. En daar gaat hij in de fout. Want natiestaten zijn gewoon niet meer houdbaar. Ik laat nu nog buiten beschouwing of nationalisme wel wenselijk is. Is er iets belachelijkers dan iemand die houdt van zijn land ?
Het eigene van een natiestaat bestaat er in dat de bevolking zich als een gemeenschap ziet. Gemeenschap is niet enkel een objectief gegeven, maar ook een gevoelen. Er is slechts gemeenschap als mensen zich gemeenschappelijk voelen.
Er zijn drie factoren die dit gemeenschapsgevoelen afbreken: de globalisering, de migratie, en het neokapitalisme,
Globalisering en bijna onbeperkte mobiliteit, het internet, openen de wereld. Internationale contacten verzwakken de band met het “vaderland”. Als je vriendenkring voor een groot gedeelte in het buitenland leeft, wordt je binnenland minder belangrijk.
De migratie is waarschijnlijk de belangrijkste factor. De overheid doet wanhopige pogingen om migranten te “integreren”. Maar ten eerste: integratie betekent nog niet dat iemand zich behorend tot de gemeenschap voelt. Het is niet omdat je Nederlands spreekt, en je werkt en je kost verdient, in Vlaanderen, dat je je Vlaming voelt. Jambon probeert daar iets aan te doen met zijn canon. Hij zal misukken. Ik ken geen enkel land met belangrijke migratie waarbij de verschillende gemeenschappen niet op zichzelf zijn teruggeplooid. Die mensen zijn wel geïntegreerd, maar ze leven mentaal binnen hun eigen gemeenschap. Het beste voorbeeld hiervan zijn de VS. De VS is géén natiestaat. Ja, je hebt patriottisme in de VS, maar patriottisme is niet gelijk aan nationalisme. Je kan van het land houden en er zelfs fier op zijn, terwijl je tegelijkertijd niet wil weten van grote groepen mensen in dat land; of er op zijn minst weinig contact mee hebt, of gemeenschap mee vormt.
In dat verband is het interessant om op te merken dat een rijk land zoals de VS géén noemenswaardige sociale zekerheid kent. Sociale zekerheid is solidariteit, en solidariteit veronderstelt gemeenschap. (Ik heb opgemerkt dat nog al wat mensen eigenlijk niet echt weten wat het woord solidariteit betekent, maar ik kan daar nu niet op in gaan.) Als je een sociale zekerheid op niveau van de staat organiseert, veronderstelt dat dus dat er een “staatsgemeenschap” of natie is. De VS is geen natiestaat, en dus is er ook geen sociale zekerheid mogelijk.
Dat brengt me op het neokapitalisme. Ik zal in latere blogs dieper in gaan op wat het neokapitalisme eigenlijk is. Maar in ieder geval brengt het neokapitalisme een individualisering en fragmentarisering met zich mee, en vermindert op die manier het gemeenschapsgevoel, en dus ook het nationalisme. Dat gaat dus samen met een afbraak van de sociale zekerheid. Maar als ik de migratie als factor van “denationalisering” aangeef, betekent dat dus ook dat de migratie de mentale bereidheid en mogelijkheid voor solidariteit afbreekt, omdat ze de gemeenschap afbreekt. En speelt de migratie in de kaart van het neoliberalisme.
Maar wat dan met de toenemende verrechtsing en de nationalistische reflexen in een aantal Europese staten (Polen, Hongarije, Italië…)
In mij ogen zijn deze nationalistische reflexen een stuiptrekking van het nationalisme dat zich bedreigd voelt, en krampachtig iets probeert in stand te houden wat niet in stand te houden is. Dat maakt het niet minder gevaarlijk.
Merk op dat die versterking van het natie-gevoelen ook altijd samengaat met antimigratie. Waarschijnlijk is er een wisselwerking bezig: de nationalistische reflex is een gevolg van de bedreiging van de eigenheid door de migratie, maar tegelijkertijd is die nationalistische reflex ook een oorzaak van de antimigratie.
Merk op dat de nationalistische reflexen en antimigratie-houdingen niet zo maar het resultaat zijn van beslissingen van mensen. Ze zijn het gevolg van processen waarop de mensen geen vat hebben, en die ze ondergaan. Dat betekent dat het geen zin heeft om mensen te proberen te bekeren tot politieke correctheid.
Het neokapitalisme en de migratie zijn niet terug te draaien. Ik maak me dus geen illusies: onze sociale zekerheid zal verdwijnen.
We staan voor de uitdaging om binnen de staat nieuwe gemeenschappen te creëren die solidariteit kunnen organiseren.