De Wereld Morgen
Interview – Faustina Pauwels .
‘Ik ben niet gelukkig, maar wel tevreden’
Kijk, daar kan ik van janken als ik zo iets lees. Het eerste wat je pakt is het verhaal van een vrouw met een ongelooflijke moed en doorzettingsvermogen die velen, zogezegd geslaagden in het leven – ook ik – niet zouden kunnen opbrengen. Dat wekt bewondering. Ik zou kunnen janken van bewondering.
Maar ik kan ook janken omdat het zo triestig is. Het gevoelen van onmacht moet onbeschrijfelijk zijn. Houden van je kinderen, en ze niet kunnen geven waar ieder kind recht op heeft.
Ik kan ook janken van verontwaardiging, want ik hoor al iemand zeggen: ja, als je de verkeerde beslissingen neemt in je leven… Ze had maar moeten luisteren naar haar moeder en niet trouwen met die pervert. Maar ik ken véél mensen, héél véél die met de verkeerde getrouwd zijn. Daar hoort de man die deze opmerking maakte bij. Hij beseft niet hoe dwaas zijn opmerking is.
Er is ook een voorzichtig gevoelen van een heel klein beetje waardering: we hebben tenminste nog een OCMW. Het is niet voldoende, maar het is iets. Als Maria elders in de wereld zou geleefd hebben…
Maar ik jank niet, want ik ben kwaad, héél kwaad.
Want het màg niet ! Het kan niet zijn dat een mens dit moet meemaken.
Natuurlijk is Maria slachtoffer van het kwaad in de mens, en dat kwaad kunnen we niet uitschakelen. Het zit in ieder van ons, bij de een al wat meer dan bij een ander. Dat kwaad zit in harten, en maakt harten kapot. En de menselijke geest is – gelukkig – (nog) niet maakbaar. Maar armoede gaat niet over de geest, maar over centen. En daar kunnen we wél iets aan doen. Centen zijn er genoeg ! Centen zijn er te veel. Alleen zitten ze in de zakken van mensen die ze voor zichzelf willen houden; die nooit genoeg hebben, en bereid zijn om anderen in de armoede te duwen om hun zakken goed gevuld te krijgen.
We moeten die mensen hun centen niet afpakken. We moeten de zaken zo regelen dat ze er niet aan geraken. Het moet onmogelijk zijn om zakken gevuld te krijgen.
Als we dat doen, wordt de enige oplossing voor mensen zoals Maria mogelijk: een basisinkomen voor iedereen, waar iedereen fatsoenlijk van kan leven. Dat basisinkomen moet onafhankelijk zijn van de waarde van mensen voor de reguliere economie. Iedereen vindt het evident dat mensen nuttig moeten zijn. Welnu, mensen moeten niet nuttig zijn. Ze moeten goed zijn, mekaar helpen en steunen; iets betekenen voor mekaar… Ze moeten kinderen opvoeden tot verantwoordelijke volwassenen. Ze moeten onnuttige schoonheid creëren… Mensen hebben recht op een goed leven, gewoon omdat het mensen zijn. Ooit van de universele verklaring van de mensenrechten gehoord ? Welnu, een fatsoenlijk basisinkomen is gewoon de verwezenlijking van die mensenrechten. Het wordt tijd dat de verdedigers van de mensenrechten hun hypocrisie stop zetten, en ijveren voor de enige manier om de mensenrechten wààr te maken: het basisinkomen.
Ik zei al dat er kwaad zit in de mens. Er zullen dus profiteurs zijn. En dan ? Je kan het profitariaat nooit helemaal uitschakelen, maar je kan er wel iets aan doen. En ga je mensen in de situatie van Maria laten omdat er ergens iemand zou profiteren ?
Maar mensen die krijgen moeten ook iets geven ? Welnu, het basisinkomen is niet iets wat mensen krijgen. Het is iets waar ze recht op hebben. Mensen moeten dus niets terug geven, maar ze moeten wél goed zijn, mekaar helpen en steunen; iets betekenen voor mekaar… Ze moeten kinderen opvoeden tot verantwoordelijke volwassenen. Ze moeten onnuttige schoonheid creëren…(Kopieer en plak) En vermits een basisinkomen iets structureels is, moet ook die menselijke plicht tot goedheid gestructureerd worden. Dan wordt het gemeenschapsdienst.
Maar moet er toch ook niet geboerd worden, en gehamerd en gezaagd, en erts uit de grond gehaald… ? De centen voor het basisinkomen moeten toch ook ergens verdiend worden ?
Ja natuurlijk. Je kan niet eten van andermans goedheid. En als mensen fatsoenlijk kunnen leven van dat basisinkomen, gaan ze dan nog bereid zijn om te werken ?
Ja ! Als dat werk zinvol is. Als mensen het gevoelen hebben dat ze als persoonlijkheid groeien in hun werk. Als mensen het gevoelen hebben dat ze door hun werk iets betekenen voor anderen en voor de samenleving. Als het werk in die zin georganiseerd wordt. Dat kan niet in onze kapitalistische economie omwille van de concurrentie en het winstbejag. Maar het kàn als je die concurrentie en dat winstbejag uitschakelt. Ja, de economische groei zal dan minder zijn. En dan ? De materiële welstand zal minder zijn, maar het geestelijk welbevinden groter. Waar kiezen we voor ?
En als die mensen door hun werk dan ook hun basisinkomen nog kunnen vergroten, waarom zouden ze dan dat weldoende werk niet aanpakken ?
En dan mag je van mij hard optreden tegen profiteurs.
Ik heb het allemaal met meer details uitgewerkt in mijn boek Eutopia. Je kan het op deze website onder de rubriek Publicaties lezen en/of downloaden, ook in ebook formaat.
Ik krijg wel eens de reactie dat het niet altijd gemakkelijk is. Ja, dat zal wel. Heb je ooit geprobeerd om Das Kapital van Karl Marx te lezen ? Dàt is pas moeilijk. Nu mag ik mezelf natuurlijk niet vergelijken met Marx. Er zit ook te veel Karl May in mij.