Knack
‘Waarom we niet zomaar moeten geloven wie dé Vlaming is’
Kevin Smets is docent aan de VUB. En hij schrijft hier een artikel waarin ik niets leer. Ik heb geen sociologie gestudeerd, maar alles wat hij hier schrijft als kritiek op de studie van De Vadder in het bijzonder, en de moeilijkheden, inherent aan elke enquète of statistiek, had ook ik kunnen schrijven. Waarom pleegt hij dan dit artikel ?
Het zou kunnen dat het ijdelheid is en Kevin wil tonen dat hij ijverig gestudeerd heeft en de leerstof kent. Maar gezien hij docent is, lijkt dat niet waarschijnlijk. Wat is dan wél zijn verborgen agenda ?
Laat me vooraf toch duidelijk maken dat ik verborgen agenda’s haat. Ze zijn een vorm van bedrog. Kevin Smets heeft er bij mij voor altijd gelegen. Als ik nog ooit een artikel van hem lees, zal het met veel wantrouwen zijn.
Ik denk dat de verborgen agenda te vinden is in de uitspraak die we tegenkomen in de titel. Kevin schaart zich bij de meute van politiek correcten die ontkennen dat er een Vlaamse identiteit is. Mijn indruk na het lezen van de titel wordt bevestigd wanneer hij stelt: “dat misschien niet zozeer België maar wel Vlaanderen verdeeld is”. Dat is geen ideologische blindheid meer, maar ideologische dwaasheid, die enkel kan voorkomen bij belgicisten.
Laat ons het eens hebben over identiteit. Je kan hier twee niveau’s onderscheiden.
Er is het individuele niveau dat het duidelijkst tot uiting komt in het DNA: onze aangeboren eigenschappen. Die eigenschappen komen dan tot ontwikkeling door de opvoeding die we krijgen van onze ouders, de contacten met vrienden…
Er is ook een tweede niveau: we verwerven een aantal eigenschappen… denkbeelden… manieren van denken en voelen… die we gemeen hebben met anderen. Onze ouders kunnen ons, bijvoorbeeld, een politieke overtuiging meegeven, waardoor we aansluiten bij mensen met dezelfde overtuiging. Tot onze identiteit hoort dan dat we liberaal of socialist zijn. Voor een stuk is zo ’n aspect van onze identiteit een keuze. We kunnen van identiteit veranderen en dan tot een andere groep gaan behoren.
Maar er zijn ook aspecten van onze identiteit die zich op het gemeenschappelijke niveau bevinden, maar die geen keuze zijn: we zijn geboren en opgegroeid in een bepaald land, met een bepaalde taal, cultuur, levenswijze..; hoe je het maar wil noemen. We hebben een geschiedenis gemeen. Dan kom je op het niveau van identiteiten zoals Gentenaar zijn, Limburger, Vlaming, belg, Europeaan, voor mijn part ook mens.
Als Jambon identiteit als gelaagd beschouwt heeft hij gelijk. Maar als hij ontkent dat belg zijn niet tot zijn identiteit behoort, vergist hij zich. Hij zou het misschien willen, maar hij is nu eenmaal in belgië geboren en opgegroeid. We kunnen bepaalde aspecten van onze identiteit ontkennen. Maar dat betekent niet dat ze er niet zijn.
Net zoals je een aspect kan ontkennen, kan je het ook cultiveren. Je kan beslissen dat het belangrijk voor je is om Vlaming of belg te zijn.
Ik kom wel eens mensen tegen die me zeggen dat ze zich helemaal niet Vlaming voelen. Dat voelen hoort bij de cultivering. Maar net zoals de ontkenning betekent het gebrek aan gevoelen niet dat het Vlaming zijn toch tot je identiteit behoort.
Identiteit doet je dus tot een groep of gemeenschap behoren. Maar ze doet ook gemeenschap ontstaan. Er is slechts sprake van gemeenschap als er een aantal mensen iets gemeen hebben. Om een gemeenschap te hebben moeten die mensen dat gemeenschappelijke ook cultiveren. Ze moeten het belangrijk vinden dat ze iets gemeen hebben. Als ze dat gemeenschappelijke niet cultiveren kunnen ze op hetzelfde grondgebied leven, maar geen gemeenschap vormen. Ze leven dan enkel samen. Ze vormen een samenleving, maar geen gemeenschap.
De visie van de n-va is niet de mijne, maar ze is verdedigbaar, De n-va wil dat de staat niet enkel een samenleving is, maar ook een gemeenschap. Daarom is voor de n-va de Vlaamse identiteit belangrijk.
Ik denk wel dat de n-va meer openheid moet hebben voor de inbreng van nieuwkomers op het Vlaamse grondgebied. Ondertussen geeft de identiteit van Marokkanen en Turken (bijvoorbeeld) mee vorm aan de Vlaamse identiteit. Deze invloed is nog niet sterk, maar het kan niet anders of met verloop van tijd zal dit gaan spelen. Mits bepaalde voorwaarden heb ik daar geen probleem mee.
Dan krijg je de politiek correcte tegenstanders van de n-va, genre Kevin Smets, die die Vlaamse identiteit ontkennen. Daarmee ontzeggen ze ook aan Vlaanderen het recht om zich als een gemeenschap te zien. De reden is simpel: de Vlaamse gemeenschap is historisch zo gegroeid dat ze een bedreiging vormt voor de belgische gemeenschap. Waarom deze politiek correcten voor de belgische gemeenschap kiezen en de Vlaamse ontkennen, is mij een raadsel. Het is toch duidelijk dat Vlamingen meer gemeenschappelijk hebben dan belgen. Alleen de taal al speelt daarin een belangrijke rol.
Wat altijd vergeten wordt: gemeenschap is een voorwaarde voor solidariteit. Als je de gemeenschap afbreekt, breek je de solidariteit af. Als je een solidariteit wil die georganiseerd wordt door de staat (sociale zekerheid), moet je dus ook er alles aan doen om van die staat een gemeenschap te maken.
Dit is niet mijn visie: ik denk dat de staat geen gemeenschap moet zijn. En dat de solidariteit dus niet moet georganiseerd worden door de staat, maar door andere gemeenschappen, ook internationaal. Dat geldt voor de Vlaamse staat, maar ook voor de belgische. Maar voor wie toch voor de staat kiest: tegenstanders van een Vlaams nationalisme omdat het nationalisme is, zijn niet consequent, want ze zijn wél voorstander van een belgische nationalisme. Ah ja, want ze zijn voor een belgische solidariteit.