Knak
Boek eens een bedevaart: pelgrimstochten zijn nieuwste reistrend
Velen van ons kennen ondertussen al wel iemand die de camino naar Compostella heeft gedaan, of althans een gedeelte er van. Nog niet zo lang geleden heb ik nog gesproken met zo iemand. En ik was ontgoocheld: hij was nog altijd dezelfde negatieve, pessimistische nurk. Verwacht dus geen wonderen. Maar het was natuurlijk wel wonderlijk dat precies die man op tocht wilde. Had ik nooit gedacht.
Je hebt mensen voor wie het om de mentale of fysieke uitdaging gaat. Voor velen is het snobisme, zeker nu het algemeen als hip wordt aanzien en de reclame de mogelijkheden er van heeft ontdekt.
Wie de tocht echt nog als een bedevaart wil beleven moet wel snel zijn: als de commerce er zich meester van maakt, is de boel om zeep. Dan wordt het een soap. Je krijgt dan mensen die tegen mekaar op snoeven over het aantal diepzinnige gesprekken dat ze onderweg hebben gehad.
Maar ik ken ook iemand die onderweg tot het besluit is gekomen dat zijn leven ijdel streven naar niks was; zijn goedbetaalde job heeft opgegeven; nu minder betaald in de sociale sector aan de slag is; en veel gelukkiger is. Als je dus niet bereid bent om de gevolgen te dragen en je vasthoudt aan je geestelijk miezerig bestaan, kan je er misschien beter niet aan beginnen. Wie weet, eindig je tegen wil en dank in een klooster.
Want in een echte bedevaart zitten natuurlijk wel enkele elementen die ook ongewild en -bedoeld impact kunnen hebben op een mens.
Zo is het er stappen. Stappen is iets anders dan wandelen of marcheren. Stappen is de ene voet voor de andere op de grond zetten, en dat te blijven herhalen tot het een mantra is geworden.
De grond is belangrijk. Hij is de grond onder onze voeten. Ook al denkt hij niet aan de grond, toch is een stapper bezig met de grond; gewoon door te stappen.
Stappen is aards.
Je hebt de aarde nodig om omhoog te kunnen. Daarom is het belangrijk om die aarde te respecteren en zacht te behandelen. Dat is wat een stapper doet. Een marcheerder bestampt de aarde. Hij gebruikt ze.
Wie dus echt stapt, ontwikkelt in zich ook dat respect voor de aarde en het aardse en ontdoet zich van de instrumentalisatie die zo eigen is aan de moderne mens die alles, ook de aarde, naar zijn hand wil zetten om het te gebruiken. Een stapper is niet bezig met zijn hand. Hij zwaait niet met zijn armen. Hij stapt.
Niet het doel is belangrijk, maar de weg. (Confucius) Wie op voorhand een datum vast legt waarop hij wil aankomen, kan beter niet vertrekken.
Tenslotte gaat het om een bedevaart. In een bedevaart zit ook altijd iets van boetedoening voor zonden. Vele mensen laten zonden samenvallen met het overtreden van regels, geboden, verboden. Maar zonde is gewoon alles wat anderen en jezelf ongelukkig maakt. Als je een leven leidt dat wordt gekenmerkt door respect en liefde en af en toe iedere dag door zwakheid toch nog iemands geluk verstoort of je sereniteit verliest, moet je niet op bedevaart. Dan volstaat een Alice Nahontje: “’t is goed in ’t eigen hert te kijken, even voor het slapengaan”. Maar als je bestaan gekenmerkt door andere mensen te gebruiken voor jezelf, moet er meer gebeuren. Dan moet je de drastische beslissing nemen om je leven om te gooien, en je tegenwoordige bestaan achter te laten. Dan moet je op stap. Dan brengt iedere stap je een stap verder weg van wat je wil achterlaten. Dan is iedere stap een stap van bevrijding. Dàt is boete.
Die boete brengt je dan automatisch bij het heiligdom. Heiligdommen zijn (onder andere) door de commerciële instincten van de geestelijkheid geperverteerd. Ze draaien rond relikwieën die wonderen beloven. In Rome is er een heiligdom dat de steen vereert die Jezus niet had om zijn hoofd op te leggen (Evangelie van Matteus 8,20).
Maar het woord heilig heeft te maken met “heel”. Heiligen betekent: terug heel maken wat gebroken was. Echte heiligen zijn helers. Om de heelheid te bereiken moeten we de weg van de boete gaan. Boete is een proces van heling. Daarom eindigen alle bedevaarten in heiligdommen. En zo wordt een bedevaart een hemelvaart.
Vandaag vieren katholieken het feest van Onze Lieve Vrouw Hemelvaart. Het betekent dat een vrouw de weg van de heelheid is gegaan. Het is de feestdag van de feministen.
Als na deze blog de wegen naar Compostella overspoeld worden door vrouwen, vertrek ik ook nog.