De Wereld Morgen
Protestkamp tegen bouw plasticfabriek
Normaal ben ik niet zo ’n fan van activisten. Er zit wel wat narcisme in dat wereldje, bij de ene al wat meer dan bij de andere. Zichzelf goed, sterk en moedig vinden is voor hen belangrijk en daarvoor hebben ze idealistische acties nodig. Dat leidt er toe dat er bij hen geen twijfel mogelijk kan zijn over de juistheid van de actie, want als de actie niet juist is, is dat een aanslag op hun persoonlijkheid. Het is dan ook moeilijk om met die mensen in dialoog te gaan. Ze zijn doof voor argumentatie die niet in hun kraam past. Als je artikels van hen leest, stoot je veel te dikwijls op verdraaiingen of weglating van feiten om toch maar een argumentatie op te kunnen bouwen. Bedrieglijk argumenteren vind je natuurlijk niet enkel bij activisten. Politici doen het beroepshalve. Dan nog liever de activisten. Maar toch: ik kan er niet mee over weg.
Niets daarvan in dit artikel. Ik vind geen enkel argument waarvan ik moet zeggen dat het niet juist is.
Bart De Wever verdedigt Ineos. Hij vergist zich. Hij zal wel gelijk hebben als hij zegt dat het belangrijk is voor de Antwerpse haven en haar concurrentiepositie met Rotterdam. En aan de Antwerpse haven hangt belgische en Vlaamse welvaart vast. Maar wat voor een wereld is dit als concurrentie leidt tot afbraak van milieu en planeet ? Kapitalisten zijn felle voorstanders van concurrentie want ze leidt tot verhoging van kwaliteit. Soms is dat zo. Maar even dikwijls is het effect andersom. Een beetje fatsoenlijke kapitalist (hij is er, maar het is zoeken naar een speld in een hooiberg) zou een systeem ontwerpen waarbij concurrentie wordt uitgeschakeld als die negatief is. Maar ja, dan raak je aan de winst van de massa onfatsoenlijke kapitalisten en dus…
Nu is het natuurlijk niet simpel want je moet het hele Ineos verhaal in een groter kader plaatsen. Een belangrijk element daarbij is het gas.
Europa is voor zijn energievoorziening nu al sterk afhankelijk van gas. Bij de sluiting van de kerncentrales zullen we nog veel meer afhankelijk worden van gas. Veel van dat gas komt uit Rusland. De VS die een oorlog met Rusland voorbereiden willen daarvan af, want wat ben je met een bondgenoot met een groot energietekort ? Vergeet niet dat oorlogen niet worden gewonnen door soldaten, maar door superieure technologie, productie, logistiek en energievoorraad. Op dit ogenblik wordt er gewerkt aan een nieuwe gaspijp vanuit Rusland, de Nord Stream 2. De VS heeft al sancties uitgevaardigd tegen bedrijven die meewerken aan de aanleg van die pijp.
Voor de Amerikanen is er natuurlijk nog een direct voordeel als er minder gas uit Rusland naar Europa komt, want dat Russische gas wordt vervangen door schaliegas dat door de Amerikanen wordt geleverd. Dat financiële voordeel wordt dan weer versterkt door een geopolitiek: zo wordt Europa weer wat meer afhankelijk van de VS.
Tussen haakjes: het gas dat de kerncentrales vervangt zal dus meer en meer schaliegas worden, en dat is enorm vervuilend en belastend voor het klimaat. Daar verandert zuiverende technologie in Antwerpen niets aan.
In dat geopolitieke spel moet je Ineos dus kaderen. Op zich betekent Ineos in de haven van Antwerpen natuurlijk niet veel in dat spel. Maar als Ineos zo sterk de steun krijgt van de belgische en Vlaamse overheid, dan is dat zeker ook te wijten aan de internationale lobbygroepen die in Brussel actief zijn.
Eigenlijk is de Ineos affaire gelijklopend met die van de aankoop van de F-35 gevechtsvliegtuigen of de aanwezigheid in Kleine Brogel van kernwapens. Ook daarbij is het overduidelijk dat er van belgische of Vlaamse onafhankelijkheid eigenlijk geen sprake is. Wij zijn bijkantoren van de Amerikanen die ons grootmoedig ons eigen potje laten koken zolang als dat maar niet ten koste gaat van hun eigen vreten.
Voor de oudstrijders onder de activisten, de mensen die hebben meegelopen in de betoging tegen de plaatsing van de kruisraketten: terwijl we door de straten van Brussel marcheerden, ondertekende Wilfried Martens in Washington het akkoord van belgië met die plaatsing, en eigenlijk was dat puur symbolisch, want nog voor hij het ondertekend had waren die kruisraketten al geplaatst.
Mag ik in dat verband ook wijzen op de Amerikaanse schepen die geregeld aanmeren in Antwerpen, maar daar officieel niet zijn, waarvan niemand weet wat ze daar komen doen; wat hun lading is. Alle andere schepen worden geregistreerd en gecontroleerd. Deze even niet. Overigens gebeurt hetzelfde op de militaire luchthaven van Melsbroek met Amerikaanse vliegtuigen.
Ik vrees dus dat de strijd van de activisten een op voorhand verloren gevecht is. Maar de narcisten zullen er wel een goed gevoel aan overhouden: we hebben tenminste iets gedaan en zijn strijdend ten onder gegaan. Nietzsche.
Eigenlijk is het cynisch: veronderstel nu nog dat de activisten hun slag thuishalen. Dan vestigt Ineos zich in Rotterdam en voor het milieu of klimaat maakt dat geen enkel verschil. Vergeet daarbij niet dat de Nederlanders nog veel onbeschaamder en openlijker aan de kant van de VS staan. De activisten kunnen dan van Antwerpen verhuizen naar Rotterdam, en van Rotterdam naar Calais. Ik ontwaar een nieuwe vorm van toerisme.
Dàt is voor mij het drama: in dit wereldbestel is er voor deze problemen geen oplossing: de wereld wordt gedomineerd door één staat die geen enkele scrupule heeft om de hele wereld voor zijn kar te spannen. De VS zijn totaal niet geïnteresseerd in een fatsoenlijke wereld, doch enkel in hun eigen belang. En dat belang gaat zelfs niet over het lot van de bevolking, want er is geen enkel ontwikkeld land in de wereld dat zoveel armoede kent. Het gaat enkel over het belang van een kleine groep kapitalisten. En wij staan er bij en kijken er naar, en betalen er voor.
We moeten naar een wereld die zo geconcipieerd is dat geen enkel land een overwicht kàn hebben. Maar dat is in het kapitalisme niet mogelijk.
Voor zo ’n wereld zouden de activisten moeten vechten. Voor mij mogen ze actie voeren in Antwerpen en zich daarbij goed voelen, maar als ze die actie niet in het geopolitieke en antikapitalistische kader plaatsen zijn het schapen die blaten in de wind.