Sampol
Student filosofie en pol&soc aan de KULeuven
Portret van de moderne, Vlaamse xenofoob
Wat Sartre ons kan leren over Dries Van Langenhove
Sartre is niet mijn favoriete filosoof. Hij heeft natuurlijk interessante ideeën ontwikkeld. Maar hij is een doordraver, en dikwijls is zijn filosofie meer literatuur dan filosofie. Daarbij had hij aanleg voor cognitieve dissonantie: hij past de werkelijkheid aan, aan zijn overtuiging. Een mooi voorbeeld daarvan is zijn enthousiasme over de Sovjet Unie van Stalin.
In wat Baeke schrijft over Sartre vind je die verstikkende literatuur terug, maar ook die cognitieve dissonantie: zijn beeld van de antisemiet berust niet enkel meer op ervaring en analyse, maar wordt aangepast aan zijn overtuiging.
Toch kan ik in grote mate meegaan met de beschrijving van Van Langenhove.
Maar Sartre gaat zwaar in de fout – en Baeke schijnt hem daarin te volgen – als hij xenofobie gelijk stelt met het “denken” van een triestige, maar tegelijkertijd ook gevaarlijke figuur als Vanlangenhove.
Of nog: xenofobie valt niet samen met fascisme of antisemitisme. Dat Baeke dat onderscheid niet duidelijker maakt, pleit niet voor het peil van de opleiding filosofie van de KUL.
Helemaal op het einde van zijn betoog geeft Baeke hier een aanzet voor, maar het ontgoochelt me dat hij daar niet wat dieper op doorgaat, want het is essentieel om de huidige situatie te begrijpen. Ik hoop dat die laatste alinea voor Baeke niet een manier is om zich in te dekken voor een kritiek als de mijne, terwijl hij weet dat bij een wat minder kritische lezing enkel de idee zal overschieten dat xenofobie samen valt met fascisme. En neen, hiermee geef ik geen kritiek op de lezer die wat minder kritisch leest. Bij de meeste van dit soort artikels zullen de meeste lezers niet tot zo ’n kritische lezing komen, en dat is volkomen normaal.
Ik ben xenofoob. En ik ga er van uit dat iedereen xenofoob is. Als mensen van zichzelf beweren dat ze niet xenofoob zijn, is ook dat een vorm van cognitieve dissonantie: vanuit hun ideologie willen ze niet xenofoob zijn, en dus overtuigen ze zichzelf er van dat ze het niet zijn.
Xenofobie is een volkomen normaal en zelfs nodig “gevoelen”.
Je kan toch niet zeggen dat een mens niet het recht heeft om zich veilig te voelen ? Welnu, als je veilig wil zijn, kan je maar beter opletten als er vreemde dingen gebeuren, of als er “vreemde” mensen opduiken. Veiligheid gaat samen met vertrouwdheid. De essentie van het vreemde is juist dat het niet vertrouwd is.
Angst is een alarmsignaal en een nodig gevoelen. Angst is een waarschuwing: het is tijd om voorzichtig te zijn. Wie nooit angstig is, wordt roekeloos.
Ik ben niet snel angstig. Ik heb even snel geleerd dat wie niet angstig is, des te meer bewust voorzichtig moet zijn.
Het vreemde is angstaanjagend. Terecht.
En dan gaat de surrogaat linkse zwaar in de fout.
De meeste mensen denken niet bewust ideologisch.
De overgrote meerderheid van de mensen zitten ideologisch in het kapitalisme. Dat kan je hen niet verwijten: ze worden geboren, groeien op en functioneren binnen het kapitalisme. Ze vinden dit de normaalste zaak van de wereld. Waarom zouden ze er over gaan nadenken ?
Ik ga nu kort door de bocht: vanuit een gevoelen voor rechtvaardigheid of medemenselijkheid met armen en lijdenden, zijn er mensen die er wél over gaan nadenken en komen zo in het linkse kamp terecht, waarbij sommigen een aanleg hebben voor ideologisch denken. Ze ontwikkelen een ideologie waarbij, bijvoorbeeld, de idee van gelijkheid centraal komt te staan. Zo komen ze tot de overtuiging van een multiculturele wereld als ideaal, waarin alle culturen gelijk zijn en alle mensen het recht hebben om te leven in de streek die ze verkiezen. Het is toch niet omdat ik hier geboren ben, dat ik het alleenrecht heb om hier te leven, nietwaar ? Waarom zou iemand die in Afrika geboren is en daar in armoede moet leven, niet het recht hebben om naar hier te komen om een beter leven te zoeken ?
Ik ga hier niet verder in op die problematiek. Maar het gaat er om dat vanuit deze ideologie deze linkse ideologen voor de opdracht staan om de normale en nodige xenofobie te overwinnen. De cognitieve dissonantie bestaat er dan in dat ze de xenofobie in zich gaan ontkennen. Veel erger is dat ze die xenofobie aan anderen gaan verbieden.
Nogal wat mensen, pikken dit niet. En ze hebben gelijk ! Voor deze “normale” mensen worden die linksen dus tegenstanders – of op zijn minst mensen die hen niet begrijpen.
Bij de fascist vinden ze dan wél begrip.
Vandaar de aantrekkingskracht van het vlaams blok.
Natuurlijk speelt het vlaams blok smerig spel: het wakkert bewust de xenofobie aan, en dan wordt het dramatisch: het ontketent een proces waarbij de xenofobie verwordt tot “xeno-haat” en zo belanden we dan wel bij fascisme of nazisme.
Geen haar op mijn hoofd dat er aan denkt om het vlaams blok vrij te pleiten. Het heeft een verpletterende verantwoordelijkheid.
Maar ook links heeft een verpletterende verantwoordelijkheid, want als het begrip zou hebben voor de normale reflex van mensen op het vreemde, zouden deze mensen niet moeten vluchten naar het vlaams blok.
Overigens is het buitengewoon triestig dat links hiermee zichzelf verraadt: links zou moeten opkomen voor de gewone man. Wel, dat doet het niet: het laat hem in de steek.
Hoe kan je een mens verwijten dat hij angstig is ? En als links denkt dat het die angst kan weg-redeneren is dat echt dwaasheid ten top.
Overigens is ook de houding van de linkse die de xenofoob verwijt xenofoob te zijn ingegeven door angst.
Nu begin ik dus een nieuwe blog waarin ik mezelf verwijt dat ik geen begrip heb voor de angst van de zogenaamde wereldburger voor de angst van de xenofobe gewone mens. Alleen is het zo dat die gewone man (vrouw, homo, transgender, vloeibaar ik weet niet wat…), geen dikke nek heeft.