Knack
‘De ontgroei-agenda zit vol mythes’
Als De Vos de passie preekt… Ja, ik weet het, het is een flauwe want evidente woordspeling, maar het klopt wel.
Laat me al maar dadelijk een totaal onbegrijpelijke redenering van De Vos doorprikken.
De Vos stelt: Als we zonder groei de enorme massa armen in continenten zoals Afrika, Azië en Latijns-Amerika op een beetje fatsoenlijk niveau van welstand willen brengen, kan dat enkel door een wereldwijde radicale herverdeling en dus verarming van de “rijke” landen. Tegelijkertijd zou dat tot gigantische klimaatemissies leiden.
Ik focus nu even op dat klimaatprobleem. Hoezo ? Ja natuurlijk zou de verrijking van de arme landen een grotere belasting van de planeet betekenen. Maar die zou dan toch gecompenseerd worden door minder belasting in de rijke streken die verarmen ?
Maar als je de redenering van De Vos volgt en de groei als horend bij het systeem, zou dat betekenen dat de nu arme landen, worden opgetild naar onze welstand en dus ook vervuiling. Of nog: de groei van de economie zou een veel grotere vervuiling met zich meebrengen dan die zonder groei.
Wat zit ik me hier druk te maken om dat aan te tonen ? Het is toch een evidentie ? Maar die ziet De Vos niet. Rare kwibus.
Maar natuurlijk, als de groei waar De Vos voor pleit zou samengaan met een absolute overgang naar een niet-planeetbelastende economie, zou je kunnen bedenken dat een algemeen welvarende planeet dank zij het kapitalistische groeisysteem mogelijk zou zijn. Laat ons dan denken aan een verkeer (auto’s, treinen, schepen…) dat geen CO2 uitstoot meer genereert, net zoals een veestapel die geen methaan meer uitstoot; fabrieken die klimaatneutraal zijn en consumenten die enkel nog massieve meubelen kopen want spaanderplaten zijn klimaat- en milieubelastend.
Die klimaatvriendelijke wagens en andere gesofisticeerd vernieuwde technologieën zullen echter wel enorm veel nieuwe en veelal zeldzame ertsen nodig hebben.
We hebben het dan over kobalt, lithium, en andere “zeldzame” aardmetalen… Bij de ontginning van die ertsen is er veel water nodig – héél véél water -, komen er gevaarlijke nucleaire elementen vrij, moeten grote oppervlakten bossen worden gekapt… en vooral: voor de ontginning van die nieuwe grondstoffen is enorm veel energie nodig. “Zuivere energie”. Geen steenkool, olie, gas… Moeten we dan niet gaan denken aan de aanschaf van een tweede zon ? De maximumcapaciteit van de windmolens op onze zee bereiken we nu al… Gaan we overal kleine kerncentrales bouwen ? Dan moet die nieuwe energie ook nog goedkoop zijn, want anders kan de burger ze niet consumeren. Nog meer: tegelijkertijd moet ze ook nog rendabel zijn en de kapitalist winst opbrengen…
Veronderstel dat het technologisch en financieel zakelijk allemaal mogelijk is, zou het zelfs dan niet beter zijn om gewoon die kapitalistische groei-economie af te schaffen en over te schakelen naar een economie die niet meer gericht is op winst-creatie, maar op behoeftenbevrediging en daarbij de mens niet meer bestoken met reclame om die behoeften alsmaar te laten groeien. Zou een mens die wat hij nu aanvoelt als behoefte, bevredigd weet, en blij is als er af en toe iets nieuws komt dat zijn comfort vergroot, niet gelukkiger zijn dan de mens van hier en nu die met heel onze overvloed van overbodigs van de ene depressie in de andere burn-out sukkelt ?
Van mij mag De Vos beweren dat steenkool technologisch kan vervangen worden door klimaatvriendelijke energiewinning, maar zolang steenkool de meest winstgevende energie zal leveren zal volgende de kapitalistische wetten van De Vos steenkool de plak zwaaien en alle andere klimaatvriendelijk gedoe in de vuilbak zwieren. Ook dat hoort bij de groei-economie van De Vos.
Misschien moet De Vos ook eens in rekening nemen dat de groei-economie ook onvermijdelijk leidt tot een afvalberg-economie…
Helemaal belachelijk maakt De Vos zich als hij zegt: “De markt, vraag en aanbod, het kapitalisme, zijn uitgevonden om dat menselijke potentieel (potentieel voor maximale economische groei) maximaal te laten floreren.” Ik begin aan een dwangbuis te denken als ik zo iets lees van iemand met een hoger diploma. Het kapitalisme is niet uitgevonden om het menselijke potentieel maximaal te laten renderen: het is uitgevonden om maximaal winst te creëren voor alsmaar minderen…
Neen, als linkse mens ben ik niet tegen groei op zich. Ik kan er toch niets op tegen hebben dat mensen het als maar beter krijgen ?
Maar dat houdt in dat die groei moet gericht zijn op een meer welvarende mensheid, rekening houdend met de draagkracht van de planeet. Daar hoor ik De Vos niet over. Neen, hij verdedigt gewoon de groei. Voor hem gaat het om die groei. Ah ja, want die groei gaat samen met de winst van de rijken. Om die winst van de rijken veilig te stellen gebruikt hij valse argumenten zoals de vooruitgang van “zuivere” technologieën”.
Ik heb niets tegen groei op zich. De Vos is voor groei op zich.
Wat wil De Vos wil nu eigenlijk ? Hij pleit voor een ongeremde groei op gebied van investeringen in productie, maar roept ons tegelijkertijd ook op om zonder schuldgevoelens toch ook aandacht te hebben voor onze consumptie. Daarmee bedoelt hij dat we klimaatvriendelijk moeten consumeren. Neem de fiets in plaats van de auto.
Als de productie dank zij de technologische vernieuwingen dan toch zo klimaat- en milieuvriendelijk is, waarom moet ik als consument dan nog in de spiegel kijken ? Waarom zou ik dan nog fietsen ? Waarom mag ik me dan niet ongeremd overgeven aan consumptie en daardoor weer de groei stimuleren, zodat ik weer meer kan consumeren, waardoor ik weer de productie stimuleer ?
Is dat niet het kapitalisme ?
Ja, het leidt geen twijfel dat dat onze planeet dat aankan !
Ondertussen hoop ik echt dat corona heel snel weer toelaat dat De Vos weer naar Australië vertrekt en de altijd politiek correct bedrieglijke VRT hem niet meer kan opvoeren.