Oikos
Wat als een gezin een bank was?
Dirk Holemans heeft natuurlijk gelijk.
De klimaatproblematiek wordt een regelrechte ramp als je de sociale dimensie in rekening brengt.
De kloof tussen “rijk” en arm” was al groeiende. Door de gevolgen van klimaat (en de oorlog) is deze groei explosief geworden: de kloof groeit in een als maar sneller tempo en de diepte wordt hallucinant.
Het klinkt cynisch – maar is er nog wel plaats voor iets anders dan cynisme ? – maar misschien moeten we gaan hopen dat de explosiviteit van de groei ook explosiviteit van bewustzijn bij de bevolking wordt en tot sociale ontploffing leidt.
Want laat het duidelijk zijn: het zijn niet Janneke en Mieke die de wereld in deze ongeziene crisis hebben gebracht, maar wel de zogenaamde machthebbers: de grootkapitalisten en hun politieke dienstknechtjes.
Maar zij lijden niet onder het onheil. Zij verdienen er aan. En Janneke en Mieke betalen.
Misschien moeten Janneke en Mieke maar beginnen te weigeren om te betalen en de boel plat leggen. Plat gaat hij toch liggen – voor hen – Dat ze hem dan ook maar plat leggen voor het machthebbend rijk krapuul.
Het is voor mij zelf bevreemdend om me dit te zien schrijven. Ik ben altijd tegen revolutie geweest. Ik heb altijd geloofd in groei met stijgen en dalen, maar op het einde meer stijging dan daling. En ik heb altijd gedacht dat goedwillende mensen die groei kunnen en moeten bevorderen en proberen te versnellen; maar we dalen – neen, vallen – nu naar een diepte die totaal onaanvaardbaar is.
En dan stoot ik op het zwakke punt van Holemans: hij gelooft in de democratie. In onze democratie.
Ik geloof ook in de democratie. Ik ben er hartsgrondig voorstander van. Maar niet in onze democratie.
Want onze democratie is gesneden op de maat van het kapitalisme; als je er op doordenkt de fundamentele oorzaak van alle onheil.
Ja, ik weet het: nogal wat mensen steigeren als je het woord kapitalisme uitspreekt in een negatieve context. De smerigen zijn er voorstander van. De beteren zien het als het minste kwaad.
Maar wie een beetje menselijkheid belangrijk vindt, kàn niet akkoord gaan met het kapitalisme omdat het een puur materialisme is. – Dat geldt overigens ook voor het communisme. –
Het kapitalisme is enkel bezig met materiële welstand. Een beetje sociaal voelende mens zoals Holemans gaat er dan van uit dat die materiële welstand de basis is waarop de mens menselijkheid kan cultiveren.
Of – zoals Holemans het zegt: “… Die biedt mensen voldoende (eco)sociale zekerheid die elk van ons toelaat om zich in alle vrijheid te ontplooien…” Ik ben natuurlijk voor die (eco)sociale zekerheid. Maar niet door het kapitalisme.
Wat Dirk niet schijnt te zien: als het hele systeem gericht is op het materiële, zal ook de mens gericht geraken op het materiële.
En zo krijg je dan de mens zoals hij zich nu bij ons voordoet na 70 jaar (één generatie) materiële welstand: de mens die niet meer werkt om te overleven, maar om terrasjes te kunnen doen, om zijn decadente festivals te kunnen betalen… De mens die zijn hele ontspannings- en culturele leven heeft laten vercommercialiseren… De mens die Disneyland een cultuurbeleving vindt en een rit op de rollercoaster een avontuur… De mens die het normaal vindt om zijn kinderen K3 te voeren en zelf strand liggen als het summum van ontspanning ziet. Koppel daaraan het morbide drugsgebruik, het totaal onverantwoordelijke gedrag in het verkeer… Herinner je wat ik gisteren schreef over ons onderwijs en het geestelijke en mentale peil van een schrikwekkend groot deel van onze jeugd… en je weet wat ik bedoel.
Bij moslims zie je een groeiend besef van de waarde van hun islam. Dat is te “danken” aan het feit dat de islam “onze” leefstijl ontmaskert als decadent. Een beetje fatsoenlijk meisje wil daar afstand van nemen door de hoofddoek te dragen.
En neen: wat ik hier beschrijf geldt niet voor iedereen. Ik kom in mijn bevoorrechte wereld mensen – ook jongeren – tegen waarvoor ik alle petten van de wereld wil afzetten. Dat geldt niet enkel voor hoog opgeleiden, maar ook voor mijn poetsvrouw en loodgieter.
De decadentie verwordt zelfs minder de armoezaaiers dan de “rijkeren”. Dat alleen al is een signaal dat wie zich het best aanpast aan het kapitalisme, ook het meest beïnvloed wordt door het platte materialisme en het meest vatbaar is voor de decadentie.
Zijn dat de mensen waarop Holemans rekent voor zijn democratie ?
Onze democratie is een democratie die gestructureerd is op de wetten van het kapitalisme.
Dirk heeft het over het georganiseerd meningsverschil.
Welnu, dat is Orwelliaanse schoonspraak: in feite is onze democratie de georganiseerde machtsstrijd, de voortzetting van de concurrentie in het kapitalisme.
Ook door de beleving van de democratie bij verkiezingen worden we geïndoctrineerd om anderen als tegenstrevers of zelfs vijanden te zien.
Heel het schouwspel dat onze politici opvoeren is van een menselijk beschamende laagheid: het is een spel van mekaar vliegen afvangen, de zwarte piet toespelen (zolang de wokers dat nog toelaten), Zelfs akkoorden worden nog voorgesteld als overwinningen.
Je ziet dan een oppositie die zaken bekampt waarvan ze weet dat ze goed zijn, en waar ze in feite zelf voor is, maar ja, “ als oppositie moeten we onze rol spelen”. Daarmee is het duidelijk: het gaat niet om het perfide in de mensen van de oppositie: het gaat om de regels van het spel. Het perfide spel.
Dàt is onze wereld: de boel staat op springen op alle mogelijke vlakken en de machthebbers rollen vechtend over de straat. Kijk naar de belgische politiek, kijk naar Europa, kijk naar de energiecrisis… het is allemaal oorlog.
Die oorlog is ontstaan binnen en door het kapitalisme en onze democratie heeft hem niet afgewenteld. Er is dus geen enkele reden om te geloven dat onze democratie die rotzooi ook kan opruimen.
En nu moet ik mijn extreem-rechtse vrienden, aanhangers van een sterke leider, Orwelliaanse schoonspraak voor dictatuur, ontgoochelen: neen, ik pleit niet voor een sterke leider in vervanging van onze democratie. Ik pleit voor een andere democratie. Een échte democratie.
Mijn woorden voor deze blog zijn op. Ik ga hier dus niet uitleggen hoe deze democratie er kan uitzien. Temeer omdat ik dat al gedaan heb in mijn boek Eutopia.
PS Je kan op deze website Eutopia gratis lezen en/of downloaden, ook in ebookformaat.