Streven
Benjamin De Mesel heeft gelijk: migranten zijn geen wapens en als je tegenover een mens in nood staat vervallen alle mogelijke overwegingen en blijft er slechts één vraag: wat kan ik doen om die mens te helpen.
Ik ben het dus niet eens met mensen die zeggen dat die migranten zichzelf uit eigen vrije wil in die situatie hebben gebracht en dus zelf verantwoordelijk zijn en hun plan moeten trekken. Veronderstel dat je met je zatte kloten en je auto tegen een paal knalt en in het ziekenhuis terecht komt. Moet de arts dan zeggen: eigen schuld, dikke bult, trek je plan ?
Je kan je daarbij zelfs de vraag stellen of die mensen daar zo maar uit eigen vrije wil zijn. Als die mensen uit hun thuisland vertrokken zijn omwille van grote nood en in wanhoop, is er dan nog sprake van vrije wil ?
Ook overwegingen rond politieke schuldvragen spelen geen rol. Van mij mag je de toestand in Afghanistan in de schoenen van de Amerikanen schuiven. Maar dat wil nog niet zeggen dat je dan ook de verantwoordelijkheid voor mensen in nood naar de Amerikanen kan schuiven. Als de Amerikanen weigeren om hun verantwoordelijkheid op te nemen, blijft er die mens die voor je staat en je aankijkt en hoopt in jouw ogen menselijkheid te zien.
Tot daar het juiste uitgangspunt van Benjamin De Mesel.
Op dat punt stopt hij.
Maar de migratie stelt wel een probleem voor onze samenleving. Zeker als de islam in het spel komt, werkt een kritische massa migranten ontwrichtend op onze samenleving en tast ze de rechtstaat aan.
Het aanzuigeffect is reëel en het is een bedreiging voor onze samenleving, maar evenzeer nefast voor de migranten zelf, want door het aanzuigeffect worden steeds meer mensen er toe aangezet om in de situatie terecht te komen die wij nu terecht verschrikkelijk vinden.
Zo dus, wat dan ?
Daarom wil ik verder gaan dan De Mesel en doordenken naar een oplossing. Maar waar haal ik de pretentie om te denken dat ik daar zelfs maar een klein steentje zou kunnen aan bijdragen ? Ik begeef me op zeer glad ijs en benadruk dus dat ik het niet weet, maar enkel kan meegeven wat ik nu denk en bereid ben om mijn mening te herzien.
Laat me uitgaan van het verschil in opdracht van de individuele mens – burger – en van de overheid.
De houding die De Mesel voorstaat is voor mij een evidentie als mens, als burger: het is voor mij als individu een opdracht om andere individuen in nood te helpen.
De opdracht van de overheid of de politiek is anders: zij moet het algemeen belang dienen. Hier is dit algemeen belang niet gediend door open grenzen, of door asielprocedures die neerkomen op open grenzen zoals nu het geval is doordat mensen, eenmaal op Europese bodem niet meer uit Europa terug weg te krijgen zijn.
Het algemeen belang eist van de politiek dat de grenzen worden gesloten en enkel open gaan voor mensen die recht hebben op asiel. Dit houdt in dat de asielaanvraag niet op Europese bodem kan ingediend worden.
Er zijn/waren plannen om de gelegenheid tot asiel-aanvraag te organiseren dicht bij de probleemgebieden. Dat vraagt natuurlijk het akkoord van de plaatselijke overheid. Het is voor die overheid niet evident want daardoor krijgt ze te maken met een toevloed van “vreemden” die in ieder geval een belasting betekenen voor het plaatselijke systeem. Dat blijft ook waar als Europa zou bijdragen tot de opvang van de mensen die zich aanbieden bij de centra voor asielaanvraag. Toch zijn die plaatselijke centra voor asielaanvraag, waar mogelijk een waardevolle piste.
Hoe dan ook zullen die plaatselijke asielcentra niet voorkomen dat er zich mensen zullen aanbieden aan de Europese grenzen.
Misschien moet Europa er over nadenken om binnen de Europese grenzen niemand-land-zones te organiseren met een buitengrens die een scheiding van een vreemd land betekent en een binnengrens die een scheiding met Europa zelf betekent.
Het voordeel van zulke zone ligt er in dat het vreemde land er geen zeggenschap heeft, en tegelijkertijd de Europese grens dicht blijft.
In dat niemand-land kan Europa dan gelegenheid tot asielaanvraag organiseren. Wie geweigerd wordt kan zoals nu daar blijven kamperen.
En dan gaat het precies om die mensen. Ze bevinden zich niet op vreemd grondgebied en we kunnen dus niet de verantwoordelijkheid op de vreemde mogendheid afschuiven.
Maar ze bevinden zich ook nog niet echt binnen Europa en Europa kan dus stellen dat het als “staat” niet verantwoordelijk is.
Dat is belangrijk want precies daardoor kan het aanzuigingseffect vermeden worden: Europa organiseert geen alternatieve samenleving in dat niemand-land.
En toch moeten die mensen menselijk opgevangen worden. Misschien moeten we daarvoor dan kijken naar die individuele burger waar ik het in het begin over had. Misschien moeten we hier liefdadigheid opnieuw een essentiële rol laten spelen.
Ik weet dat liefdadigheid een gruwelwoord is in linkse oren. En laat het duidelijk zijn dat ook ik solidariteit (in brede zin) niet zo maar wil laten afhangen van de goede wil van anderen.
Maar soms is er geen andere weg. Misschien wordt het tijd om hier naast de overheid ook de burgerlijke samenleving aan te spreken.
Als de overheid die opvangkampen organiseert, komt het geld van de Europese belastingbetaler. Waarom zou dat geld per se via de overheid bij de vluchteling moeten terecht komen en niet via organisaties door de burger zelf opgezet ? Is de menselijke rijkdom niet groter als de burger vrijwillig zijn bijdrage levert, tegenover een bijdrage, opgelegd door een overheid ?
En wat als de Europese burger zijn menselijke plicht weigert te doen en die mensen in dat niemandsland laat creperen in de kou ? Welnu, dan staan we nog altijd waar we nu staan. Maar in ieder geval zal dan de Europese burger zich niet meer kunnen verschuilen achter de overheid.
Nogmaals: ik weet echt niet wat mijn mening hier waard is. Misschien denk ik er morgen helemaal anders over en schrijf ik een vlammende blog tegen mezelf. Zie deze blog als een gedachten-experiment, als brain-storming… als poging om het denken open te trekken en en anderen misschien op weg te zetten naar betere ideeën.
Meestal zijn mijn blogs wel geniaal, dit maal misschien niet. Of juist wel.
Als ik een mailtje krijg van staatssecretaris Mahdi die me een goedbetaald postje aanbiedt op zijn kabinet, zal ik het jullie laten weten.