Minerva
Tijd voor een extra lijn op het kassaticket
Spring nu niet verontwaardigd op uit je stoel als je dit leest. Het is toch gewoon kapitalisme ? Als je het kapitalisme aanvaardt, moet je hier niet verontwaardigd over zijn. Het hoort er gewoon bij.
Natuurlijk zijn er mensen die toch proberen om iets te doen voor de verliezers – voor het werkvolk. Ik wil hen steunen. Maar ze moeten wel beseffen dat ze tegen de bierkaai vechten en enkel wat nootjes kunnen binnenhalen.
Als de CEO van Ahold Delaize het beslist, zal het zo gebeuren, gewoon omdat hij in naam van aandeelhouders beslist en die eigenaar zijn. De eigenaar heeft het voor het zeggen.
De vakbonden doen dan juist alsof ze vechten voor die nootjes, maar ze weten even goed als ik dat de CEO alles wat de vakbonden kunnen doen al lang heeft voorzien; zijn maatregelen heeft genomen; zijn rekening heeft gemaakt en weet hoe veel nootjes hij de vakbonden zal toewerpen.
Dikwijls proberen de vakbonden die nootjes dan nog voor te stellen als een belangrijke overwinning. Ah ja, want voor de public relations van de vakbond is het beter dat hij wint.
We hebben natuurlijk een periode gehad waarin de vakbonden wat meer nootjes van de tafels van de rijken konden doen vallen en in die periode is onze sociale zekerheid ontstaan en, bijvoorbeeld, de paritaire comités waarin tussen ondernemers en werkers collectieve arbeidsovereenkomsten werden afgesloten. De gewone mensen zijn daar wel bij gevaren.
Maar het wordt tijd om te beseffen dat die periode voorbij is.
Overigens heeft deze situatie van macht van de vakbonden zich ook zeer beperkt in de ruimte voorgedaan: enkel in West-Europa.
Maar nu is ze dus voorbij: ze was eigen aan de specifieke economische situatie van Europa na de Tweede Wereldoorlog.
In die tijd kende de economie een grote groei doordat er enorm veel moest weder opgebouwd worden. Tegelijkertijd kwam er dik veel kapitaal vanuit Amerika (onder andere, maar niet enkel het Marshallplan).
De globalisering was nog niet aangebroken. De lage loonlanden nog geen concurrentie. De concurrentie speelde zich dus voornamelijk af binnen dat Europa in gelijk lopende economieën.
We hadden de kolonies voor goedkope grondstoffen.
Die factor is waarschijnlijk de minst belangrijke: ook na het kolonialisme zijn we grondstoffen goedkoop blijven weghalen uit de vroegere kolonies. Maar in ieder geval hadden we in die tijd dus al die goedkope grondstoffen. Daarzonder zou het misschien niet waar geweest zijn.
Door verliezen aan mannen in de oorlog was het aanbod op de arbeidsmarkt beperkt, wat het werkvolk wat macht gaf via de wet van vraag en aanbod.
Tenslotte: bij die groeiende economie hoorde dus ook groeiende consumptie, en die moest komen van de werkende massa. In die context was onze sociaal gecorrigeerd kapitalisme (het Rijnlandmodel) een win-winsituatie, zowel voor kapitalist als voor arbeider.
Nogal wat mensen schijnen niet te beseffen dat deze periode voorbij is.
De grote vraag naar productie voor wederopbouw is weggevallen, net zoals de kapitaalinjectie vanuit de VS.
En, waarschijnlijk de voornaamste factor: we kennen ondertussen de globalisering en de concurrentie van de lage loonlanden. Enkel qua hoogtechnologische productie kunnen we nog met die landen concurreren, en zelfs op vlak van technologie halen ze ons in.
Ook door de globalisering en de migratie is er een constante toevoer van werkvolk. De lonen varen daar niet wel bij.
We evolueren dus weg van een sociaal gecorrigeerd kapitalisme naar het rauwe kapitalisme zoals dat overal elders in de wereld (behalve misschien in China) geldt. Anders gezegd: we groeien naar het Amerikaanse kapitalisme dat gekenmerkt wordt door geweldige rijkdom van een kleine elite en een geweldige achterstand en armoede van de werkende massa.
Verlaat de toeristische paden in de VS en je ziet het.
Ik leg nu misschien rare verbanden, maar op gebied van onderwijs moet het toch opvallen dat het dalende peil van ons onderwijs in de richting gaat van het miserabele onderwijs in de VS.
Als je door een Amerikaanse stad rijdt, zie je ze overal: de mensen met een bordje: dakloos. Ook bij ons stijgt het aantal daklozen.
Enorm veel mensen in de VS zitten in armoede-jobs. Ook bij ons stijgt dat aantal.
Dit is een blog en ik moet geen exhaustieve opsomming maken. En je mag van mij vragen stellen bij de verbanden die ik leg, maar je kan niet ontkennen dat we evolueren naar Amerikaanse toestanden.
Een waanzinnige zoals Guy Verhofstadt pleit zelfs uitdrukkelijk om Europa meer te laten lijken op de VS.
De periode van overvloed is voorbij, en het Delhaize verhaal past in dat kader.
Wie zich bekent als verdediger van het kapitalisme, moet dus geen tranen plengen over de Delhaize. Het zijn krokodillentranen. Pure hypocrisie.