De Tijd (Nederland)
Vanuit het perspectief van onze planeet zijn wij het coronavirus
Eigenlijk is commentaar bij dit artikel overbodig. Het staat vol evidenties waarvan het onbegrijpelijk is dat niet iedereen ze evident vindt.
Ilja geeft het klassieke voorbeeld van de koek die moet verdeeld worden. Alhoewel: er struinen te veel misdadigers rond op deze wereld die vinden dat de koek eigenlijk niét moet verdeeld worden, en die bereid zijn over lijken te stappen om een zo groot mogelijk deel te veroveren. De Shell Company doet dat in Nigeria. Ter gelegenheid van de onheuglijke verjaardag van de koninklijke lapzwans in Holland: zijn familie (hij ! ) is de hoofdaandeelhouder van die Shell Company. Het moet niet altijd over onze koninklijke hark gaan.
Die lijkentrappers hebben de pech dat wat geproduceerd wordt ook moet geconsumeerd worden. Een product dat niet verkocht geraakt is verlies. En dus moeten er toch wat kruimels van de rijk gedekte tafels van de rijken vallen, om die consumptie in stand te houden. Economen in dienst van die misdadigers berekenen hoeveel kruimels dat moeten zijn.
En dan komt de VN met triomfantelijke rapporten over de daling van de kindersterfte en armoede in de wereld. Er zijn vandaag minder mensen die moeten rond komen met één dollar per dag, dan tien jaar geleden. Kijk toch eens wat een goed werk onze VN gezondheidsorganisatie heeft gedaan, en hoe het groei-kapitalisme de armoede oplost. En dan moet ik kotsen.
De koek moet eerst gebakken worden voor hij kan verdeeld worden. Dat is het antwoord van de liberalen, ook de Vlaamse, op sociale eisen van links. Daar is ook niets tegen in te brengen. De volgende stap lijkt logisch: hoe groter de koek, hoe meer er kan verdeeld worden. Laat de economie dus maar groeien. Ilja antwoordt daarop dat onze planeet die groei niet meer aankan. De koek kan maar zo groot worden als de pan toelaat. En dus moeten we de groei aanpassen aan de pan -ik haal voor het gemak even een en ander door mekaar -.
Dan maakt Ilja een sprongetje: vermits de koek niet groter kan worden is het logisch dat hij beter verdeeld wordt, want als hij niet meer groter wordt, daalt anders de armoede niet. Ja, dat is misschien logisch voor Ilja, maar zeker niet voor de eigenaars van de koek, de kapitalisten. Die dénken er niet aan om het met een stuk minder te doen. En vermits zij de eigenaar zijn…
Ilja doet aan wens-denken als hij niet ook het probleem van de eigendom aanpakt.
Ik heb niets tegen eigendom. Anarchisten stellen wel eens dat (privé) eigendom diefstal is, en dat die eigendom dus afgeschaft moet worden. Ja, natuurlijk: maar dan gaat het over de eigendom van productiemiddelen in het kapitalisme. En ja, die moet afgeschaft worden. Maar gaat het ook over privé-eigendom van jou en mij, niet-kapitalisten ? Neen, niet alle bezit moet gemeenschappelijk zijn, want anders bestaan jij en ik niet meer, en blijft er enkel “ons”.
Maar de eigendom van de productiemiddelen mag niet in privé handen zijn, want dan koppel je die eigendom los van de werkers. Voor een kapitalist gaat het om productie en winst. Voor die productie koopt hij machines en werkvolk om bij die machines te staan. We leven niet meer in de slavernij, en dus koopt hij dat werkvolk maar voor een bepaald aantal uren per dag… Voor de kapitalist is zijn werkvolk een productiemiddel.
Welnu, was het niet Kant die het al stelde: een mens mag nooit een middel voor iets zijn ? Anders verliest hij zijn menselijkheid. Het kapitalisme ontmenselijkt de arbeiders. Dat blijft zo, ook als die arbeiders door zich te organiseren in vakbonden de kapitalist hebben gedwongen om hem een loon te geven waar hij fatsoenlijk van kan leven. Als het systeem door de nood aan consumptie die arbeiders dan ook nog eens via een constante hersenspoeling manipuleert en ombouwt tot consumenten, is de ontmenselijking compleet. Je krijgt dan een systeem dat mensen ontmenselijkt tijdens de werktijd én tijdens de vrije tijd. Of dat werkvolk nu al dan niet menselijk wordt behandeld is eigenlijk niet terzake.
Misschien moeten jullie er maar eens over nadenken of veel mensen niet veel menselijk hoogstaander zouden kunnen zijn, als ze in een menselijk systeem zouden leven.
Ik kan dat nog anders zeggen: als menselijkheid bestaat in medemenselijkheid, hoe kan een systeem dat mensen systematisch tot concurrenten maakt van mekaar dan menselijk zijn en menselijkheid bevorderen ? Ja, er zijn hoogstaande mensen. Maar dat is ondanks het systeem.
We moeten dus af van het privé-bezit van de productiemiddelen. Klassiek radikaal links denkt dan dadelijk aan nationalisatie van die middelen, te beginnen met bepaalde vitale sectoren zoals de energie. Het pleit er dan voor om die sectoren in handen te geven van de gemeenschap. En die gemeenschap is evident de staat.
Maar is de staat wel een gemeenschap ? De natiestaten proberen de mensen wel te manipuleren om een nationaal gemeenschapsgevoel te ontwikkelen. Daarvoor dienen dan nationale vlaggen, hymnen, standbeelden van koningen en ander gespuis, nationale voetbalploegen, winnaars van het songfestival en kazen van bij ons. Maar dat is allemaal kunstmatig geklungel, zeker in een geglobaliseerde wereld met een onvermijdelijke migratie die op één grondgebied mensen samen brengt van totaal verschillende culturen waarvan er een aantal zelfs niet willen behoren tot die gemeenschap.
De productiemiddelen moeten dus niet eigendom worden van de staat, maar van het werkvolk.
Ik heb dat uitgewerkt in mijn boek Eutopia. Allen daarheen !
Je kan het lezen en/of downloaden, ook in ebook formaat op deze website onder de rubriek Publicaties.