Grenzeloos
Natuurlijk is dit artikel eenzijdig. Je kan de beschuldigingen tegen rechts even goed gewoon omdraaien. Links doet juist hetzelfde. Vervang communisme door fascisme en Stalin door Hitler, en je beschrijft precies hetzelfde fenomeen.
In reguliere berichtgeving zou deze eenzijdigheid me storen. Bij Grenzeloos niet: we weten dat deze website niet de bedoeling heeft om objectieve informatie te brengen, maar links opiniërend is. Als de informatie waarop die opinie steunt correct is, is de zaak in orde. Of ik het dan eens met die opinie is een andere zaak.
Is de black lives matter beweging marxistisch ? Ik denk dat de oorsprong zeker niet ideologisch is, maar oprechte verontwaardiging over onrecht. Maar ik ben er wel van overtuigd dat marxisten pogen om die oorspronkelijke beweging voor hun kar te spannen, en te gebruiken voor marxistische doelstellingen, wat die ook mogen zijn. Tenslotte hebben de marxisten een traditie van dit soort manipulatie. Ook in Vlaanderen heeft Amada het gedaan bij Leuven Vlaams en is er in geslaagd om een Vlaamse beweging te infiltreren en te gebruiken als platform voor de stichting van de partij en een studentenvakbond. Het verhaal heeft zich herhaald bij de grote mijnstakingen in Limburg. In feite wordt een aantal actievoerders die ideologisch zwak staan gedegradeerd tot nuttige idioten. Het is niet voor niets dat deze term is uitgevonden door Lenin.
Nu moet ik oppassen, want dit klinkt zeer veroordelend, en het is ook zo bedoeld. Wie geregeld mijn blogs leest weet dat ik een afkeer heb van nuttige idioten, en daarmee bedoel ik dan meestal niet de idioten zelf, maar wel het fenomeen. Maar je kan er natuurlijk niets op tegen hebben dat links (of rechts) bepaalde gebeurtenissen aangrijpt om ideologisch inzicht en bewustzijn aan te wakkeren. Ik doe in mijn blogs niets anders. Maar ik zie daarvan niet veel in de black lives matter beweging. Voor zover mijn informatie reikt, wordt hier enkel een opstand georganiseerd, waarschijnlijk met de bedoeling om een prerevolutionair klimaat te creëren. Persoonlijk geloof ik niet in een revolutie. Want wat moet er dan gebeuren in dat prerevolutionair klimaat ? Maar natuurlijk: als een revolutie tot het einde van het kapitalisme zou leiden, wil ik wel mee marcheren. Echter, als die revolutie zou slagen door de massale inzet van nuttige idioten, doe ik niet meer mee, want dan zal het alternatief voor het kapitalisme na de revolutie opnieuw tot de waanzin leiden die we hebben gekend onder Stalin.
In dit verhaal is links zelf ook schuldig. Het kan het gras onder de voeten van de red baiting-ers wegmaaien door expliciet afstand te nemen van elke marxistische realisatie van een samenleving tot nu toe, met uitzondering van Cuba. Ik begrijp echt niet waarom het toch zo moeilijk is om Stalin en het Russische communisme als een verraad van het echte marxisme af te wijzen. Dat geldt ook voor Mao en die vetzak in Noord-Korea.
Het moet voor marxisten toch mogelijk zijn om een onderscheid te maken tussen het marxisme zelf en de manieren waarop het tot nu toe is gerealiseerd ?
Tegelijkertijd denk ik ook dat een beetje verstandige marxist moet kunnen inzien dat een aantal ideeën van Marx door de tijd achterhaald zijn. Eén voorbeeld: in Europa kan je moeilijk nog spreken van een proletariaat zoals Marx dat zag. Door de socialisten en de sociale christen-democraten en hun sociale zekerheid is de revolutionaire kracht van de loontrekkende massa oneindig verdund. Revoluties worden gepleegd door massa’s die niets te verliezen hebben. In Europa heeft de meerderheid van de loontrekkenden veel te verliezen. Vergeet dus de klassenstrijd. Of het zich doorzettende neoliberalisme in Europa tot een nieuw proletariaat zal leiden is een vraag. Toestanden in de textiel (Leicester), de vleesverwerkende industrie (Duitsland), de tuinbouw… zoals die nu in de belangstelling komen door corona, kan je zien als de vorming van een nieuw proletariaat. De massale immigratie van goedkope arbeidskrachten ligt in dezelfde richting. Maar of deze mogelijke proletarisering in Europa tot een revolutionair klimaat kan leiden, blijft een vraag. Elders in de wereld zie ik nergens een aanzet tot marxistische revoluties.
Het is mijn overtuiging dat enkel een massale groei in besef van wat het kapitalisme echt is, kan leiden tot een waardevolle menselijke samenleving. Het kapitalisme heeft voor geen enkel wereldprobleem een oplossing (armoede, milieu en klimaat, migratie, manipulatie); het is fundamenteel onrechtvaardig: en het verlaagt de mens in zijn menselijkheid (de reductie van de mens tot producent en consument, de ontwikkeling van de vercommercialiseerde genotcultuur). Enkel dat massale besef kan leiden tot een radicale omvorming van onze economie, democratie, onze omgang met onze planeet…
Een geactualiseerd marxisme kan een positief mensbeeld bieden dat de mens als zodanig in zijn waarde herstelt na het kapitalisme.
Rechts heeft op dat vlak niets te bieden.