De Wereld Morgen
Zwarte vrouw, geen wonder dat je hier moe van wordt
Je kan de hele heisa kort samenvatten: een zwarte dichteres moet door een zwarte vertaald worden. Als de verdedigers van deze stelling consequent zijn, dan moet die zwarte vertaler ook een zwarte vrouw zijn. Dat dit ontkend wordt, is een retorisch trucje.
Goed: de stelling is duidelijk, en dan moeten er argumenten gezocht worden.
Mag ik daarbij opmerken dat de normale weg andersom is: je brengt argumenten samen en bouwt daarop je stelling.
Heb ik wel het recht om zo maar te zeggen dat dit niet de weg is geweest die Lisette Ma Neza en Martha Claeys zijn gegaan ? Het antwoord hierop zal blijken uit de intellectuele waarde van de argumenten. Als er eigenlijk geen waardevolle argumenten zijn, kan een mens met een universitair diploma toch niet tot dit besluit komen ? En toch komt hij daar toe.
De hele discussie speelt speelt zich ook af op ideologisch vlak. Het gevaar dat de ideologie de stellingname en de argumentatie beïnvloedt is groot. Ideologische blindheid loert om de hoek.
Maar goed: welke zijn de argumenten, en welk is hun waarde ?
De blanke vertaalster zegt zelf dat ze het Engels niet goed beheert. Dat is natuurlijk een goed argument om haar de opdracht niet te geven. Maar het is geen argument om de opdracht aan een zwarte te geven. Het argument is waardeloos.
Amanda Gorman beoefent een specifiek genre – slam poetry. Ook Ma Neza is in dit genre actief. Ik wil aannemen dat iemand die thuis is in het genre meer geschikt is voor dit vertaalwerk. Maar er zijn hier – ook volgens haar eigen woorden – nogal wat mensen die op hoog niveau deze kunstvorm beoefenen – ook witte. Ma Neza beweert dat ook witten zwarten kunnen begrijpen en de nuances van Gorman kunnen vatten. Waar blijft dan het argument dat de vertaling door een zwarte zou moeten gebeuren ?
Overigens is het nogal evident dat de tekst en boodschap van Gorman ook voor witten toegankelijk moet zijn. Als dat niet zo was, zou ze niet moeten optreden bij de inauguratie van Biden voor een publiek dat grotendeels uit witten bestaat en zou het niet mogelijk zijn dat witten haar zouden appreciëren.
De verdedigers van Rijneveld halen aan dat Gorman zelf voor Rijneveld heeft gekozen. Dat is een zwak argument van die verdedigers. Ma Neza heeft gelijk als ze dat wegwuift. Maar het heeft niets van doen met de kleur van de vertaler.
Laat de literatuurwereld een kans liggen om zwart talent naar voor te schuiven ? Ja, hebben witte talenten het dan zo gemakkelijk ? Helemaal te gek wordt het bij de suggestie dat witte mensen aan de knoppen zitten en dat daarom voor een witte binaire vrouw wordt gekozen. Denk je nu echt dat de uitgeverij Meulenhoff een bolwerk van racisme is ?
En dan komt Claeys met haar eigen betoog. Dat is al helemaal om te huilen.
Ze heeft het over de verschraling van de literatuur en klaagt dan aan dat de rijkdom van de literatuur veelal wit is geweest. Ja, en dan ? Hadden de witte auteurs minder kwaliteit moeten leveren of minder hebben geschreven om niet boven de zwarte literatuur uit te steken ?
Ja, je kan natuurlijk stellen dat de zwarte literatuur heeft geleden onder de slavernij. Maar zo simpel is het toch ook weer niet: er leven nogal wat zwarten in Afrika die nooit hebben geleden onder de slavernij. Toch denk ik niet dat zelfs de meest fanatieke verdediger van de zwarte cultuur zal beweren dat Afrika een geschiedenis met een bloeiende literatuurbeschaving heeft.
Sorry ! Ik vergeet de kolonisatie. Die heeft de plaatselijke cultuur vernietigd of afgeremd. Voor de kolonisatie was er wel een rijke literatuur. Vergeef me mijn cynisme.
Ben ik racist als ik zeg dat Afrika op vele vlakken is achtergebleven op Europa ? Ja goed, laat ons dan ook maar stoppen met alle ontwikkelingshulp . Ik begrijp dan ook niet waarom onze zwarten van Matongé niet massaal terugkeren naar hun geliefd thuisland.
Helemaal belachelijk maakt de gediplomeerde filosofe zich als ze stelt dat de gelijkheid van alle mensen die Kant bepleit, enkel voor witte mannen gold. Ja, het kan zijn dat Kant enkel witte mannen voor ogen had omdat hij een kind van zijn tijd was. Maar zou Claeys het durven neerschrijven in een doctoraat dat als Kant nu zou leven, hij enkel witte mannen voor ogen zou hebben als hij het over de gelijkheid van alle mensen heeft ?
Als ik decaan was aan de faculteit van de Universiteit van Antwerpen, dan had ik die Claeys al lang aan de deur gesmeten.
Overigens waar haalt Claeys de pretentie en arrogantie om als witte een zwarte te verdedigen ? Moet ze dat niet aan zwarten over laten ?
De aanklachten tegen het witte racisme vanuit nogal wat zwarte kringen zijn inderdaad omgekeerd racisme. Maar ik wil er wel begrip voor opbrengen in die zin dat het witte racisme een feit is geweest (en zelfs nog is). Mensen hebben daaronder zwaar geleden en dit leed leeft zelfs generaties later nog steeds. Dit moeten we aanvaarden. Ik denk in dit verband ook aan de gevoeligheden van Joden voor antisemitisme. Je kan mensen zelfs niet verwijten dat ze overgevoelig zijn. Wat mij overgevoeligheid lijkt, is voor een ander gevoeligheid.
Maar we bewijzen die mensen geen dienst door hen te bevestigen in het cultiveren van hun leed. Voor mijn part aanvaarden we het omgekeerde racisme als iets wat past in een geschiedenis waaraan we zelf deel hebben (gehad). Maar we moeten het niet aanmoedigen. En dat is precies wat de nep linkse politiek correcte woke nuttige idioten doen. Hun zoveelste vreselijke vergissing. Extreem rechts vaart er wel bij.