Knack
‘Waarom de Vlaamse kinderopvang bij de slechtste is van de Europese klas’
Bieke Verlinden heeft gelijk ! Groot gelijk ! Het minste wat je kan zeggen is dat de Vlaamse kinderopvang serieus tekort schiet.
Ik heb Beke er over bezig gehoord in De Afspraak. Zoals altijd prevelt hij mooie woorden, maar ik betwijfel of hij zelf begrijpt wat hij zegt. In ieder geval blijkt het niet uit zijn daden.
Laat me hem geloven als hij zegt dat er inspanningen zijn geleverd om de controle te verbeteren. Uit het recente drama en andere verhalen blijkt dat niet. Maar zelfs als dat zo is, heb ik van hem geen enkel zinnig woord gehoord over het echte probleem: de kwaliteit. Bieke wijst daar terecht op. Het komt er op neer dat ook opvang die nu met alles in orde is, eigenlijk tekort schiet.
Iedereen die een beetje begaan is met de materie kent ondertussen het belang van die eerste maanden en jaren voor de toekomst van een kind, zowel intellectueel, als emotioneel en karakterieel. De Vlaamse politiek hypothekeert die toekomst.
Er is veel te doen over de daling van de kwaliteit van ons onderwijs. De oorzaken hiervan zijn zeker velerlei. Maar misschien moeten we toch ook eens kijken naar de tekorten in de kwaliteit van de kinderopvang. Als inderdaad dààr een factor van daling van het niveau van onze afstuderende leerlingen ligt, boeten alle maatregelen op hogere leeftijd al op voorhand in aan effectiviteit. Op een wankel fundament kan je niet bouwen.
In de sportwereld wordt wel eens gezegd: de beste trainers moeten bij de jeugd werken. Dat moet natuurlijk genuanceerd worden, maar er is wel iets van waar.
Het geldt ook voor de kinderopvang; de beste opvoeders moeten in de kinderopvang werken. De mensen in de kinderopvang moeten hooggeschoolde pedagogen zijn en niet zo maar mensen die het in serieuze studies niet konden waarmaken, maar graag kinderen zien.
Neen, ik kijk hiermee niet neer op de inspanningen van de mensen die nu met alle krachten en veel goede wil hun best doen om “hun” kinderen goed op te vangen.
Maar misschien moeten de verantwoordelijken er toch eens aan denken dat kinderen dikwijls signalen geven die door de meesten van ons zelfs niet worden opgemerkt.
Ik ben er van overtuigd dat vele psychische problemen van volwassenen hun oorsprong vinden in hun baby-tijd en dat die baby’s die problemen toen gesignaleerd hebben, maar dat niemand de signalen heeft opgemerkt.
De mensen in de kinderopvang moeten signalen leren herkennen; ze moeten er op getraind worden om er constant aandacht voor te hebben, zodat ze ook effectief worden opgemerkt; ze moeten ze leren interpreteren; en ze moeten weten hoe ze er adequaat kunnen op antwoorden.
Dat vraagt een gespecialiseerde opleiding waarbij wordt gewerkt met video-opnames van baby’s en peuters die vertraagd worden afgespeeld zodat ook zeer vluchtige signalen die eigen zijn aan baby’s worden opgemerkt.
Tegenwoordig worden dieren in de Zoo van Edinburgh beter geobserveerd en beter “verrijkt” en gestimuleerd dan onze kinderen in veel opvang-initiatieven.
Hiermee zit ik op een gevaarlijk spoor, want als je voor de opvang hoogopgeleide specialisten inzet, kom je bij de vraag of gewone ouders nog wel bekwaam zijn om hun kinderen op te vangen.
In een eerste reflex zou ik denken dat er niets boven de “natuurlijke” opvang gaat in het gezin. Je zou dan het ouderschapsverlof kunnen laten samengaan met opleidingen voor ouders in de geest van de opleiding die ik hierboven voor de professionele opvang heb aangegeven. Dat ouderschapsverlof zou dan natuurlijk veel langer moeten kunnen duren.
In Litouwen: krijg je als moeder 18 weken volledig betaald verlof, vaders krijgen 4 weken, en samen krijgen de ouders nog eens 156 weken om te verdelen. Die laatste periode kunnen zij kiezen om hem volledig doorbetaald te krijgen voor de eerste 52 weken (tot het kind 1 wordt) of 70% voor de eerste 104 weken (tot het kind 2 jaar oud is). Waarom kan wat in Litouwen kan, niet bij ons ?
Waarom eigenlijk hebben we zoveel kinderopvang nodig ? Het antwoord is simpel: omdat onze economie vraagt om tweeverdieners.
De eerste vraag is dan natuurlijk: wat is dat dan voor economie die het onmogelijk maakt dat ouders zelf hun kinderen opvangen ?
Maar goed: de toestand is wat hij is en we hebben dus grote nood aan kinderopvang buiten het gezin en die opvang kost veel geld, want hoogopgeleide mensen vragen het loon van hoogopgeleiden. Trek dat ook maar door naar het onderwijs.
En daarmee komen we bij de vraag naar geld.
Wat is dat toch met die politiekers. Als je Beke er over aanspreekt, zou het hem sieren als hij zou zeggen: ja, ik weet het, en ik zou het anders willen, maar we hebben het geld er niet voor. Maar neen: als het over geld gaat, begint Beke op te sommen hoeveel geld hij de laatste tijd al niet heeft besteed… In plaats van zijn onmacht toe te geven, steekt hij zijn energie in het goedpraten van zijn mislukking die daardoor ook niet meer als een mislukking zou mogen gezien worden.
Welnu: er is inderdaad niet genoeg geld. In ieder geval is er niet genoeg geld waar we aan geraken.
Als je ziet hoeveel geld de betonstop, het stikstofprobleem, de klimaattransitie, propere energie, corona, de migratie, de ziekenzorg, het onderwijs, de sociale zekerheid… kosten, zie je dat het gewoon onmogelijk is om al die problemen op te lossen.
Vind je dat niet raar in een van de rijkste streken ter wereld ? Is er dan niet iets grondig mis ? Ligt het aan het systeem ?
We moeten dus prioriteiten stellen. Typisch voor onze huidige manier van denken is dan dat we er altijd voor kiezen om geld te steken in zaken die zelf weer geld opbrengen, en besparen op wat financieel of economisch niets opbrengt. Dat is toch de logica zelf, niet waar ?
Neem daarbij dat, zeker in de belgische politiek, ook altijd het korte termijn denken zegeviert.
Je kan het samenvatten in de stelling dat de mens het altijd moet afleggen tegen de winst.
Maar ja, dat is nu eenmaal eigen aan ons systeem. En het heeft een naam: kapitalisme.