Minerva
Ziekmakende arbeid maakt langdurig ziek
Laat het duidelijk zijn: ik ga volledig mee in het verhaal van Maarten Hermans. Toch heb ik zo ’n vermoeden dat hij een karikatuur maakt van de op til staande maatregelen van de regering. Dat verandert niets aan het feit dat hij fundamenteel gelijk heeft.
Maar hij moet me eerst wel eens zeggen of ook hij wil dat 80% van de mensen aan ’t werk is. Ik wil niet te lastig doen en nog niet vragen hoe hij dat dan wil bereiken.
Alleen: als hij pleit voor een samenleving waarin mensen op hun zestigste op pensioen gaan en de werkzaamheidsgraad 63% (Wallonië) is, dan past die samenleving niet in het kapitalistische systeem. En dus zal die samenleving er niet komen.
En als ze er in de een of andere regio toch zou komen, zal die regio in de kortste tijd verarmen want ze zal aan de kant van de verliezers in de concurrentiestrijd staan.
Of nog: als we in de huidige economische toestand niet meer mensen aan het werk krijgen, zal je misschien zieken gerust laten, maar onze landelijke economie zal wel niet meekunnen met de economie van andere landen, en dus zullen we verarmen. We leven in het kapitalisme, nietwaar ? Om zeker te zijn: ik ben daartegen. Ik ben tegen het kapitalisme.
Je zou dan kunnen denken dat het volstaat om ook in die andere landen dezelfde sociale politiek te voeren als bij ons. Maar ik zie nergens enige actie om daartoe te komen. Ik pleit al lang voor Europese vakbondsacties, maar er is geen enkel spoor van activiteit op dat vlak. De vakbonden dragen hierbij een verpletterende verantwoordelijkheid.
Vraag: als jij met je inkomen goed zou kunnen leven zonder te werken, zou jij dan werken ?
Een aantal van jullie zouden dan zeker ook aan ’t werk zijn. Maar een aantal ook niet. Ze zouden zich installeren in een leven waar ik beschaamd zou over zijn, maar waarmee sommige mensen blijkbaar geen probleem hebben.
Dàt is het probleem van de uitkeringspolitiek: bij deze groep mensen leiden royale uitkeringen tot het wegdeemsteren van besef van de waarde van werk.
Je vindt dit ook terug in de werkloosheidsval: waarom zou ik gaan werken tegen een loon dat niet beduidend hoger is dan een werkloosheidsuitkering ?
Durf jij zeggen dat alle mensen in je omgeving in zo ’n situatie toch kiezen voor werk ? Een aantal zouden kiezen voor de uitkering en dan in het zwart gaan werken.
Pleit ik er nu voor om werkloosheidsuitkeringen af te schaffen ? Neen, natuurlijk niet. In mijn boek Eutopia installeer ik een basisinkomen waar iedereen fatsoenlijk van kan leven. Het is onaanvaardbaar dat mensen in armoede leven.
Maar tegelijkertijd kan het ook niet dat de samenleving zou aanvaarden dat mensen bewust en vrijwillig zouden profiteren van het werk van anderen.
Als er één samenleving is waarin profitariaat niét mag, is het de linkse samenleving, want die samenleving steunt op solidariteit. Profitariaat is het tegenovergestelde van solidariteit en ondermijnt ze.
Werken hoort bij het mens – zijn. Iedereen moet aan het werk. Natuurlijk zijn er uitzonderingen zoals ziekte en bepaalde vormen van handicaps, maar “iedereen aan het werk” is wel het principe.
Gezien de aard van de menselijke beest zullen een aantal mensen hier stimulansen voor nodig hebben. Er moet dus in de samenleving een systeem van stimulansen ontwikkeld worden.
De vraag is of die stimulansen van de overheid moeten komen.
Laat me er nog maar eens aan herinneren: binnen het kapitalisme staat de politiek per definitie in dienst van het kapitaal. Als de overheid een activeringspolitiek voert is dat niet in dienst van de mensen, maar in dienst van het kapitaal. Die politiek kan natuurlijk in bepaalde opzichten ook goed zijn voor de mensen, maar dat is dan slechts een toevallig gelukkig resultaat.
Maar als werken goed is voor de mensen, waarom zouden dan de organisaties die opkomen voor de mensen ook niet werken aan de activering ? Waarom zouden de vakbonden dat niet als een taak zien ? Waarom zouden de vakbonden de overheid niet onderdruk zetten om die taak aan hen over te laten ?
Ja, daar zitten veel schietijzers en valstrikken in zo ’n onderneming, maar waarom zou het onmogelijk zijn ?
Waarom eigenlijk zouden vakbonden de werkgelegenheid niet in handen nemen en enkel werkvolk leveren aan bedrijven die hun mensen menselijk behandelen ?
Waarom worden vakbonden niet ook uitzendkantoren ?
Natuurlijk zou er veel tegenstand komen als vakbonden zich ook die taken zouden toemeten.
Je kan niet iedere werker verplichten om lid te zijn van een vakbond. Maar werk via de vakbond zou wél zoveel aantrekkelijker en beter betaald kunnen zijn dan dat van iemand die individueel onderhandelt met een ondernemer.
Nu voeren de vakbonden loononderhandelingen in naam van alle werkers. Misschien wordt het tijd om die enkel te voeren in naam van de eigen leden en de mensen voor hun verantwoordelijkheid te plaatsen en te laten kiezen voor individualisme of voor solidariteit.
Gaan de leden van de vakbond dan minder gemakkelijk aan werk geraken ? De ondernemers gaan daar zeker op spelen, maar de macht van de vakbond ligt nu eenmaal in het getal en dat zal dus ook hier zo zijn.
Zoals gezegd: er zitten veel kanten aan het verhaal. Het is dus slechts een denkoefening.
Maar voor mij blijft het principe: wie écht begaan is met de werkmens schakelt de overheid uit als zogezegd verdediger van die werkmens.
Iemand die de belangen van de arbeid verdedigt haalt de vijand binnen als hij daarbij beroep doet op de overheid.
Ik strijd tegen het kapitalisme. Daarbij kan De Croo geen bondgenoot zijn.