MO*
‘We moeten nu handelen om deze dreigende catastrofe te voorkomen’
Wereld krijgt honger maar niet onder controle
Laat me om te beginnen er op wijzen dat dit niet een rapport is van een of andere slinks activistenclubje, dat wat cijfers manipuleert om zijn slinks gelijk te halen, maar van de Wereldgezondheidsorganisatie die in se een orgaan is dat het kapitalisme omarmt.
In gesprekken moet ik telkens opnieuw vaststellen dat nogal wat mensen niet weten wat honger is.
Bij honger denken ze aan het gevoelen dat ze hebben als ze zelf “honger hebben”. Wel, die hongerlijders hébben dat gevoelen niet. Als je maar lang genoeg te weinig eet, voel je geen honger meer, maar je geraakt wel verzwakt. Eigenlijk moeten we niet spreken over honger, maar over ondervoeding.
Onze goede mensen worden dan getroffen door de foto’s van kindjes waar de ribben door het vel steken, maar het échte dramatische effect van honger zit in de hersenen. De puur “lichamelijke” gevolgen zijn dikwijls nog enigszins op te vangen. De gevolgen in de hersenen zijn onomkeerbaar, levenslang.
Je kan die gevolgen samenvatten in twee termen die wij graag gebruiken voor negers: ze zijn dom en lui. Domheid en luiheid als gevolg van ondervoeding, niet omdat het negers zijn.
We vergeten daarbij graag dat er ook blanke dommen en luien zijn. Dat is dan niet door ondervoeding, maar door overvoeding.
Zowel ondervoeding als overvoeding zijn het gevolg van het kapitalistische model van voedselproductie.
Het is niet moeilijk: de grote voedselproducenten zijn niet geïnteresseerd in het lenigen van nood aan voedsel, maar aan het maken van winst op de nood aan voedsel.
Kijk: dat is het kapitalisme: door de concurrentie moeten landbouwbedrijven alsmaar groeien – dat is wat ze in Averbode hebben meegemaakt. Wie niet meegroeit, gaat failliet. Die groei leidt tot alsmaar grotere bedrijven, maar dus ook tot alsmaar minder bedrijven. Als dat lang genoeg duurt krijg je wereldwijd nog enkel grote bedrijven.
Dat is een gekend fenomeen in het kapitalisme. Ik vind dat niet uit. Het heet: monopolievorming. De Europese commissie heeft een speciale commissaris die de monopolievorming moet tegengaan.
De grote bedrijven zijn machtige bedrijven.
Nog maar eens het riedeltje: in het kapitalisme staat de politiek in dienst van het kapitaal omdat in het kapitalisme de macht bij het kapitaal ligt en de politiek uitvoering van de macht is. Grote machtige bedrijven kunnen dus rekenen op de politiek om hun belangen te dienen.
Dàt is wat het rapport aanklaagt: “Zo werd er tussen 2013 en 2018 meer dan 630 miljard dollar gepompt in landbouw en voedselproductie door overheden wereldwijd.
Volgens het rapport is een groot deel van die steun – onder de vorm van subsidies en manipulatie van handelsbeleid – marktverstorend, op maat geschreven van grote landbouwbedrijven…”
Geregeld hoor je ook politici de macht aanklagen van de lobby’s in het Europese Parlement en Europese Commissie. Maar het probleem is al zo oud als Europa zelf (en nog veel ouder) en er verandert niets. Het kàn ook niet veranderen want het hoort bij het kapitalistisch systeem. Als er morgen een regelgeving zou komen, wordt die overmorgen weer omzeild. De politiek staat in dienst van het kapitaal.
Het is dus niet zo maar een kwestie van slechte mensen die uit zijn op winst, rijkdom, macht. Het zit in het systeem. Als het systeem niet ten gronde verandert – als er geen nieuw systeem komt – is er geen oplossing.
Voor wie het nog niet begrepen heeft en wél gelooft dat het om slechte mensen gaat: in zekere zin heb je gelijk: om tot dat andere systeem te komen, zullen die slechte mensen inderdaad goede mensen moeten worden.
Maar dat ligt moeilijk, want het kapitalistische systeem beloont de slechte mensen. Waarom zouden ze goed worden ?
Slechte mensen zullen er altijd zijn. Maar we moeten af van een systeem dat de slechten beloont en naar een systeem dat de slechten bestraft en de goeden beloont. Daar zijn we nog lang niet aan toe.
En dus leidt een schandalig aantal mensen honger. Schandalig omdat het anders zou kunnen. Er is voedsel genoeg.
De concurrentie verplicht de voedselproducenten ook tot alsmaar grotere efficiëntie. Op zich kan je niets hebben tegen efficiëntie, maar in het kapitalisme leidt de concurrentie wel tot monoculturen. Monoculturen leiden tot uitputting van de grond. Die vraagt dan om schrikwekkend veel meststoffen. Die komen in onze voedselketen terecht en veroorzaken allerlei gezondheidsproblemen die we dan oplossen met pillen waarop dezelfde smeerlappen winst maken die ons vergiftigd hebben.
Het kapitalistisch systeem leidt niet enkel tot onder- en overvoeding. Het leidt ook tot gezondheidsproblemen bij “normale” mensen.
Specialisten raden ons aan om goed de etiketten te lezen op onze voedingsmiddelen. Er bestaat wetgeving die fabrikanten verplicht tot informatie op etiketten. Waarom eigenlijk moet ik etiketten lezen ? Hoe komt het dat wij het normaal vinden dat we etiketten moeten lezen, gewoon om ons te voeden ? En weer zijn de dommen en luien de dupe: ze lezen geen etiketten omdat ze ze niet verstaan.
En neen, het ligt niet bij het klimaat, of bij de oorlog.
De oorlog schept een acuut probleem. Maar dat acuut probleem komt pas bovenop het probleem dat structureel in het kapitalisme zit.
De factor klimaat is dubbel.
Van de ene kant zijn er de droogtes, de mislukte oogsten…Voor dat probleem hebben planeet en mensheid in principe de mogelijkheden om het op te lossen. Alleen zal het pas opgelost worden als er op een of andere manier winst bij te rapen valt.
Maar er is ook een andere kant: het klimaatprobleem wordt juist veroorzaakt, onder andere door het kapitalistische voedselsysteem…
Ondertussen hebben die miljoenen domme en luie mensen geen zier aan de goede wil van goede mensen bij ons die verontwaardigd 11.11.11 steunen.
Maar geen zorg: ze komen. Nu komen nog de meest vitalen, de gezonden, de actieven. Binnenkort komen ook de dommen en luien. In Averbode bereiden ze zich voor door het gastenverblijf uit te breiden. Alleen spijtig dat ze dan niet genoeg boerderij meer zullen hebben om de dommen en luien te voederen.
En binnen het kapitalisme is er geen oplossing.