Knack
Van een professor, zelfs al is het slechts een moraalfilosoof, zou je verwachten dat hij verstandige praat uitkraamt. Niet dus bij Loobuyck.
Ja natuurlijk moeten de samenleving en de politiek zich laten leiden door respect voor menselijke waardigheid. Ik moet geen moraalfilosoof zijn om dat te beseffen. Maar dan begint het.
Is het met kwaadwillig opzet of beseft hij het zelf niet, maar Loobuyck begint met ons in een denkkader te plaatsen dat pertinent onjuist is en zelfs niet klopt met zijn pleidooi voor respect voor de menselijke waardigheid: hij stelt eerst dat wij een immigratiesamenleving zijn. Daar kan je over discussiëren, maar de meeste mensen zullen daar wel in meegaan.
Maar dan doet hij alsof de huidige vorm van immigratie kadert in die “normale” immigratiesamenleving.
Volgens Loobuyck houdt een immigratiesamenleving in dat er iedere dag een niet te behappen aantal armoezaaiers zich hier aanmeldt. Welnu, dàt is géén immigratiesamenleving. Dat is een opvangs-samenleving.
De enige manier waarop je de huidige immigratie(pogingen) kan zien als horend bij een immigratiesamenleving is de verwording van de samenleving tot een vehikel voor de winsten van het kapitaal.
Voor die winsten heeft het kapitaal werkers nodig. Hoe meer werkers hoe liever.
Een pleidooi voor de immigratiesamenleving zoals Loobuyck die ziet is een op zijn minst objectief bondgenootschap met de uitbuiters van de werkmens.
Als je de huidige immigratie(pogingen) aanvaardt als horend bij onze samenleving, aanvaard je de facto ook de armoede die die mensen naar hier jaagt. Past die armoede in het respect voor menselijke waardigheid van Loobuyck ?
Loobuyck slaagt er zelfs niet in om het onderscheid te maken tussen vluchtelingenopvang en immigratie.
De facto zullen die natuurlijk wel soms samenvallen: een vluchteling kan vervellen tot een immigrant.
Maar toch is het verschil cruciaal: een vluchteling is per definitie iemand die op zijn minst oorspronkelijk gericht is op terugkeer. Een immigrant is iemand die er op gericht is om te blijven.
Of nog: een vluchteling is geen immigrant.
Loobuyck heeft het over de immigratiesamenleving. Wil hij dan alstublieft zwijgen over de Oekraïners ? Of zijn dat geen vluchtelingen ?
Ja, ik weet ook wel dat er een verborgen agenda zit achter de plots zo enthousiaste verwelkoming van de Oekraïense vluchtelingen: ze zijn gemakkelijker in te passen dan “bruinen”. En als ze terugkeren zullen het propagandisten voor het Westen zijn. Wat er ook gebeurt: ze zullen een last zijn voor Poetin, of een verhoging van het aanbod op de arbeidsmarkt.
Het kapitaal hoopt natuurlijk dat zoveel mogelijk Oekraïners zullen blijven. Misschien moeten we Mahdi daar eens over ondervragen ?
Maar wie een beetje hygiënisch wil denken, moét het onderscheid maken tussen migratie en opvang van vluchtelingen.
Dat Loobuyck de hele problematiek kadert in een “normale” immigratiesamenleving is dus niet correct.
Is er dan geen probleem ?
Ja natuurlijk is er een probleem. Het kan niet zijn dat kinderen op straat moeten slapen.
Maar moeten we ons niet eerst afvragen hoe het komt dat die kinderen hier zijn ?
Ja, ik weet het: verwijzen naar de armoede elders in de wereld en pleiten om daar iets aan te doen, lost het concrete probleem hier en nu niet op.
Maar toch moéten we daar blijven op hameren. Wie dat niet doet en enkel bezig is met de problemen van de immigratiekandidaten, geeft in feite aan dat hij de armoede ginder aanvaardt en dat we dat hier wel zullen oplossen.
Nochtans: we kunnen iets doen aan de armoede ginder. Eigenlijk is het zelfs niet moeilijk en moet niet oneindig veel geld kosten: we moeten in ontwikkelingslanden extreem inzetten op onderwijs, vooral van vrouwen.
Voor echte bestrijding van armoede moeten we in ieder geval die zaak uit handen houden van kapitalisten: ze halen er altijd meer uit dan ze er in steken. Dat is hun roeping.
Maar toegegeven: dat is lange termijn.
Maar er is niet enkel de lange termijn in de armoe-landen, maar ook hier.
Want Loobuyck stelt wel dat de multiculturele samenleving aanvaard is en van daaruit gaat hij verder dat we dan ook de immigratiesamenleving moeten aanvaarden, maar wil hij ook eens even nadenken over wat er gebeurt op ietwat langere termijn met een multiculturele immigratiesamenleving ?
Tot nu toe voelen we de gevolgen misschien nog niet dramatisch, maar we moeten maar kijken naar hét voorbeeld van een multiculturele immigratiesamenleving: de VS. De VS is een voorbeeld van een samenleving waarin er niet veel “samen” is. Het is een voorbeeld van een racistische samenleving, van een samenleving met een enorme misdaad, gevolg van een samenleving waarin er te weinig waarden gedeeld worden, en de verschillende culturen grotendeels naast mekaar leven. In zo ’n samenleving krijg je Huntingtons “clash der beschavingen” binnen één land.
Daar gaan we naartoe en Loobuyck pleit daarvoor.
Maar goed, dat is lange(re) termijn. Ik schrijf langere omdat het sneller zou kunnen gaan dan verwacht. Misschien moeten we ons eens gaan afvragen in hoeverre de huidige “war on drugs” (overgewaaid uit Amerika ! ) niet samen hangt met de multiculturele samenleving. En neen, dan heb ik het niet over de individuele migrant die een gevaar zou zijn.
Op korte termijn ?
Rechtuit gezegd: er is geen oplossing. Ook Loobuyck biedt er geen aan. Hij geraakt niet verder dan een vaststelling van problemen en van een verwijt dat ze niet opgelost geraken. Maar een spoor van oplossing vind ik niet.
Als moraalfilosoof zou hij aandacht moeten hebben voor het “aspect” draagkracht. In de moderne moraalfilosofie speelt dat concept sterk als het gaat om individuen. Welnu het speelt ook als het gaat om samenlevingen.
Draagkracht is geen absoluut objectief gegeven. Maar zelfs als ze per definitie subjectief is, dan nog moet ze meespelen.
Welnu: misschien is de crisissituatie gewoon het gevolg van het feit dat onze politiek op een of andere manier beseft dat de draagkracht van onze samenleving stilaan haar limieten bereikt. De subjectieve draagkracht.
Nu mag iedereen van mij tot in het oneindige proberen aan te tonen dat de objectieve draagkracht nog (lang) niet bereikt is. Die objectieve draagkracht is zelfs niet terzake.
Wie het anders wil mag het over democratie hebben. Vergelijk de verkiezingsuitslagen dan maar met een thermometer waarbij de stemmen voor het vlaams blok aangeven dat de draagkracht aan haar grenzen komt.
Grenzeloos bestaat niet. Niet in draagkracht en niet rond staten.