Knack
‘Rellen in Brussel? Goede remedie start bij een goede omschrijving van het probleem’
Als er iemand is die weet wat er gaande is en bekwaam om het goed te beoordelen, dan is het Johan Leman. De beleidsmakers zouden beter wat meer naar hem luisteren.
Van de ene kant kan ik de primairen begrijpen die zware straffen eisen. Bij hen gaat het om wraak, en de roep om wraak is een menselijk gevoelen, maar het blijft wel primitief en wie een beetje naar beschaving streeft, probeert het te overstijgen.
Bij straffen gaat het altijd om verschillende factoren. Denk daarbij aan genoegdoening ( herstel van schade), aan het signaal dat de samenleving dit niet duldt, aan afschrikking (de straf moet erger zijn dan de mogelijke winst), maar altijd ook moet er in straf een element van “opvoeding” zitten: een poging om iemand er toe te brengen om zelf zijn leven te beteren.
Wie dat laatste uit het oog verliest zal door straf nooit tot een oplossing komen.
Extreem rechts speelt in op de natuurlijke, maar primaire wraakgevoelens van nogal wat mensen en herleidt het probleem tot een maatschappelijk probleem: mensen stellen daden die de samenleving niet aanvaardt, en daar moet een oplossing voor komen. Die oplossing is dan simpel: sluit die mensen op of jaag ze weg, terug naar van waar ze komen; verwijder ze uit de samenleving. Zo lijkt het probleem voor de samenleving dan opgelost.
De extreem-rechtse leiders weten even goed als jij en ik dat geen van beiden zelfs maar mogelijk is, en nog erger: geen oplossing biedt.
Want zonder op de alles verontschuldigende en pamperende sociologische toer te willen gaan: er is wel een sociologische toer en dat wil zeggen dat er een diepere grond is voor dat gedrag: hoe komt het dat mensen tot dit gedrag komen ?
Hierover kan je oeverloos doorbomen, maar de grondidee blijft: tenzij je te doen hebt met genetisch verworden psychopaten, zijn mensen nooit gelijk ze zijn enkel door hun aard, afkomst of ras: altijd spelen er ook invloeden van buitenuit, gaande van de ouders tot de brede samenleving.
Dat betekent dat zelfs als je de relschoppers van vandaag uit de samenleving zou kunnen halen, ondertussen hun opvolgers al in de maak zijn als je de sociologische omstandigheden die hebben bijgedragen tot hun persoonlijkheidsvorming en bijhorend gedrag niet oplost.
En neen: het ligt dus niet aan de “aard van de Marokkanen”, en al evenmin aan de Marokkaanse cultuur op zich. Het is niet mijn cultuur, maar sommige zaken er in kan ik waarderen en de cultuur als geheel heb ik te respecteren.
Tegelijkertijd kan je er niet omheen dat er toch een verband is met de Marokkaanse afkomst. Als de Zwiters winnen, blijft het rustig. Dat zou ook zo zijn als ze met meer waren.
We stoten hier op een basisprobleem van de multiculturele samenleving en de migratie.
Je hebt een bestaande samenleving met een bepaalde algemene cultuur (ook opvattingen over goed en kwaad ! ) Daarin importeer je een andere cultuur (met andere opvattingen over goed en kwaad). Het kan niet anders of dit leidt tot problemen. De misdadige principiële voorstanders van de multiculturele samenleving weigeren die problemen te erkennen, maar ze zijn er wel. Juist door ze te ontkennen, raken ze niet opgelost.
De ene geïmporteerde cultuur zal al wat gemakkelijker ingepast worden in de bestaande samenleving. Blijkbaar heeft de Marokkaanse cultuur het lastig.
Voor jullie nu op jullie steigerend paard zitten: neen, hiermee verklaar ik niemand schuldig, en neen, dit is geen kritiek op de Marokkaanse cultuur !
Als het al kritiek is op iemand, dan is het op de ijveraars voor de multiculturele samenleving.
En neen, dat betekent niet dat elke Marokkaan hier onaangepast is. Er lopen zoveel schitterende Marokkaanse mensen rond dat wie dat suggereert zich belachelijk maakt.
Maar het betekent wel dat de Marokkaanse cultuur het de mensen niet gemakkelijk maakt om in onze samenleving hun draai te vinden. Velen zullen daarin toch lukken, te veel ook niet.
Nogmaals: het gaat niet over schuld, maar over onvermogen. Bij onvermogen past slechts één houding: hulp.
Die hulp gaat niet zo maar over taal – of inburgeringscursussen. Die zijn belangrijk, maar totaal onvoldoende omdat ze oppervlakkig zijn en onmogelijk kunnen inspelen op de specifieke problemen van die bepaalde cultuur.
Er moet veel veranderen.
Leman heeft gelijk: woningnood en huisvesting spelen een rol. Maar het zit natuurlijk veel dieper.
Als antwoord op de aanval van rechts op de Marokkaanse gemeenschap ontkennen sommige Marokkanen dat er een Marokkaanse gemeenschap is. Een gemeenschap die niet bestaat kan niet aangevallen worden.
Betekent multicultureel samenleven dat de Marokkanen geen gemeenschap mogen vormen ?
Als er geen Marokkaanse gemeenschap zou zijn, dan wordt het hoogt tijd dat ze er komt. We hebben nood aan méér Marokkaanse gemeenschap.
Enkel mensen van de eigen cultuur die de persoonlijke problemen van hun migratie te boven zijn gekomen, zijn bekwaam om de zwakkeren bij te staan.
De ketting die Marokkaanse mensen hebben gevormd tussen de relschoppers en de politie gaat in die richting. Maar ze is natuurlijk geen diepere oplossing.
Het wordt tijd dat de positief ingestelde Marokkanen hun verantwoordelijkheid opnemen en dat ze daarin worden gesteund door de overheid. En neen: dat gaat niet over de islam als ideologie. Jullie weten dat ik die radicaal afwijs. Dat betekent niet dat ik moslims afwijs.
Juist omdat die gemeenschap wordt gestimuleerd door de positief ingestelde mensen, voorkom je dat het een gesloten gemeenschap wordt, afwijzend tegenover de algemene samenleving.
Om het concreet te maken: we moeten naar een massa Marokkaanse cultuurhuisjes, los van de moskee of imam, waar af en toe ook iemand uit de Vlaamse canon zijn opwachting komt maken.
Overigens geldt dit ook voor de andere culturen in onze multiculturele samenleving.
Zonder te ijveren voor de multiculturele samenleving, moet ik wel erkennen dat ze er is. Door de globalisering is ze onvermijdelijk.
Wij gaan in die samenleving de liberale toer op en ijveren voor het samenleven van individuen van verschillende culturen.
Ik denk dat dat een verschrikkelijke vergissing is. De multiculturele samenleving moet een samenleven worden van verschillende cultuurgemeenschappen.
Dat geldt overigens ook voor de samenleving tout court !