Berichten

Geplaatst op

Over geld

MO*

John Vandaele

Geld is een afspraak, die in tijden van crisis voor nog meer ongelijkheid zorgt Rijke landen kunnen toveren, arme landen niet

De rijke landen hebben in deze coronatijd geen echt geldprobleem, toch niet op korte termijn. De beleggers willen immers wat graag in dollars, euro’s en yens beleggen, en als de nood te hoog wordt, gaan de geldpersen aan het werk. De meeste ontwikkelingslanden daarentegen zitten meteen in ademnood. In crisistijd speelt de zwaartekracht van de hebzucht die mensenlevens kan kosten. Arme landen kunnen niet genieten van de magie van het geld. Het Internationaal Muntfonds kan deze week op zijn virtuele Lentemeeting beslissen om dat een beetje bij te sturen.

Soms heb ik de indruk dat nogal wat mensen niet (meer) beseffen wat geld eigenlijk is. Het is alsof ze denken dat geld op zich iets waard is. Dat is het natuurlijk niet: met een briefje van 500 € kan je zelfs je… niet afvegen. Dat briefje is slechts iets waard als iemand je in ruil voor dat briefje een product of dienst wil leveren.

Het gaat dus om vertrouwen: als genoeg mensen morgen beslist dat ze geen vertrouwen meer hebben in de euro, is de euro niets meer waard en kan je er niets meer mee kopen.

Weinig mensen hebben zich bij de invoering van de euro de vraag gesteld of die munt wel zou aanslaan. Ze vonden het een evidentie dat dit zou gebeuren. Dat was het niet. Het belgische koningshuis dat echt wel weet hoe het met geld moet omgaan, heeft voor de invoering van de euro een groot gedeelte van zijn fortuin van belgische franken overgezet in dollars, en is pas opnieuw naar de euro overgegaan toen duidelijk was dat de euro waarde had.

Eigenlijk is geld in oorsprong slechts een middel om ruilhandel te vergemakkelijken. Als ik een peer heb, maar liever een appel zou eten, kan ik iemand zoeken die een appel heeft, maar liever een peer eet. Als we ruilen, zijn we beiden winnaar. Maar natuurlijk als een bakker een piano wil, kan hij moeilijk aan de pianomaker duizend broden leveren. Het zou al handiger zijn als de bakker aan de pianomaker een briefje zou kunnen geven waarop hij belooft dat hij aan de pianomaker voor de rest van diens leven, elke dag een broodje zal leveren. De vraag is dan of de pianomaker dat vertrouwt. Nog handiger wordt het als dat briefje geld wordt. Dan kan de pianomaker met dat briefje niet enkel broden bekomen, maar ook appelen en peren… Lees verder “Over geld”

Geplaatst op

Of hoe verveling tot geloof kan leiden

Doorbraak

Els van Doesburg

Leid ons niet in verstrooiing

Uit verveling volgt zelfconfrontatie

‘Verveelt ge u niet te veel?’ Dé vraag die tegenwoordig in elk gesprek met vrienden, buren en collega’s wordt gesteld. Je kan ook geen nieuwssite bezoeken of je wordt bestookt met tips voor tijdverdrijf in quarantaine (‘De tien meest binge-waardige Netflixseries!’). De beroemden der aarden zetten filmpjes op sociale media waarin ze zuchtend en steunend van aan hun zwembad de wereld meedelen dat ze so bored zijn en ook de gewone sterveling deelt zijn zelfbeklag graag in Twittervorm

Verveling is een gevolg van leeghoofdigheid.

Zo, nu weten jullie al dadelijk waarvan ik jullie verdenk. Bij velen is het geen verdenking, maar wéét ik het.

Net zoals absolute stilte niet bestaat, bestaat er ook geen absolute leegte. Dat betekent dat een leeg hoofd wel vol is. Maar het is gevuld met onbenulligheid.

Dat is dus de eerste vraag die jullie je moeten stellen ( ik ben daar al lang aan voorbij ! ) : waarmee is je hoofd gevuld ?

Begin dan met een lijstje te maken waarin je je vulling een plaats geeft in volgorde van onbenulligheid. Bovenaan staat dan het onbenulligste. Probeer een streep te trekken daar waar je denkt dat de onbenulligheid overgaat in benulligheid. Het kan zijn dat dit een vertikale streep wordt waarmee je een aantal zaken aangeeft waarvan het eigenlijk niet duidelijk is tot welke categorie ze behoren.

Tot dan is het gemakkelijk, want de kans dat je iets benulligs bij het onbenullige hebt gezet is klein. Met dat bovenste deel van je lijstje moet je je dus niet meer bezig houden.

Maar het gedeelte onder je streep vraagt wel nog herhaling van reflectie: zitten er geen items tussen die eigenlijk toch boven de streep zouden moeten staan ? Lees verder “Of hoe verveling tot geloof kan leiden”

Geplaatst op

De diepere grond van de bewapeningswedloop

Grenzeloos

Ludo De Brabander

Tijd voor ontwapening! Lessen uit de coronacrisis

De wereld is getroffen door de grootste crisis sinds de Tweede wereldoorlog. Zal de les zijn dat de mensheid beter af is met investeringen in menselijke veiligheid dan in militaire apparaten?

Laat me al maar dadelijk antwoorden op de vraag: leert de mensheid door de coronacrisis dat ze beter af is met investeringen in menselijke veiligheid dan in militaire apparaten ? Neen ! De mensheid zal dat niet leren, want de mensheid bestaat niet. In ieder geval nog niet.

Om te beginnen komt in een crisis zowel het beste als het slechtste in de mens naar boven. Het is een illusie om te denken dat door de crisis plots in een grote meerderheid van de mensen enkel het goede naar boven zou komen. Slimmere mensen dan ik beweren dat de coronacrisis Europa in gevaar brengt omdat staten op dit ogenblik met mekaar concurreren om medisch materiaal te bemachtigen. Niettegenstaande de liefde van Wallonië voor Frankrijk heeft Frankrijk geweigerd om voorraden mondmaskers vrij te geven voor belgië. De mondmaskers die belgië koopt in China moeten met rechtstreekse vluchten naar hier worden gevlogen, want bij een tussenlanding in een ander land loopt de zending gevaar om door dat land in beslag te worden genomen. Op dit ogenblik is de leuze: ikke ! En de rest kan stikke ! In dit geval mag je dat stikken letterlijk nemen. Lees verder “De diepere grond van de bewapeningswedloop”

Geplaatst op

Wat met links na de coronacrisis ?

De Wereld Morgen

Lode Vanoost

Conclusie Sanders / Corbyn: nieuwe partijen en eigen media zijn het enig overblijvend alternatief

Bernie Sanders draaide er niet omheen in zijn afscheidstoespraak. Dit is een strijd tegen een brutaal systeem van hebzucht door grote bedrijven / rijken / Wall Street / politieke elites en hun commerciële massamediabedrijven. In Groot-Brittannië heeft een historisch ongeziene mediahetze tegen Jeremy Corbyn hetzelfde aangetoond. Wie een sociale, eerlijke en menswaardige maatschappij wil verwezenlijken moet eigen communicatiekanalen ontwikkelen buiten de bestaande traditionele partijen om

Een goede analyse van Van Oost. Ze sluit aan bij mijn overtuiging dat er naast de door iedereen erkende grote wereldproblemen (armoede, klimaat, migratie) ook een vierde cruciaal probleem is: de manipulatie door de massamedia. Eigenlijk moet ik daar geen woorden meer aan vuil maken: die media zijn in handen van het kapitaal en verdedigen dus de belangen van het kapitaal en de kapitalistische eigenaars.

Minder duidelijk is er ook een probleem met de openbare omroepen. Die zijn wel geen privé-eigendom van kapitalisten, maar ze worden wel geleid door politieke partijen. Naargelang de verkiezingsuitslagen kunnen die partijen mekaar wel afwisselen en zijn er accentverschuivingen, maar ik heb het al zo dikwijls herhaald: in het kapitalisme ligt de macht bij het kapitaal -daarvoor heet het het kapitalisme; de politiek is uitvoering van macht en kan dus niet anders dan in dienst staan van het kapitaal. Ik ben er zeker van dat er, bijvoorbeeld op de VRT oprecht linkse en sociaal bewogen journalisten werkzaam zijn. Maar als ze niet beseffen dat als puntje bij paaltje komt, zij toch altijd, dikwijls onopgemerkt, voor de kar van het liberalisme worden gespannen, zijn het nuttige idioten. Dat is geen scheldwoord, maar een technische term (uitgevonden door Lenin) die een verschijnsel een naam geeft. Lees verder “Wat met links na de coronacrisis ?”

Geplaatst op

Leve de koning, vive la Reine !

VRTNWS

Koning Filip viert vandaag zijn 60e verjaardag: een terugblik in acht vragen Koning Filip viert vandaag 15 april zijn zestigste verjaardag. Dat doet hij thuis, met zijn gezin, in het kasteel van Laken. Oorspronkelijk wilde hij 100 landgenoten uitnodigen die op dezelfde dag geboren zijn, om deze verjaardag samen op zaterdag 16 mei te vieren. Maar dat idee dateert uit de periode nog vóór de coronamaatregelen van kracht werden. Hoe is het leven van de koning tot nog toe verlopen? Een uitgebreide terugblik in acht vragen

Tot mijn spijt verneem ik dat koning Philippe gisteren zestig jaar geworden is. Vergis je niet: ik gun die mens zijn verjaardagsfeestje. Maar ik gun het niet aan de koning, want die had niet mogen bestaan.

Zeg niet dat ik enkel een negatieve boodschap breng of slechts één kant van het verhaal aanbreng: ik heb je hierboven een link bezorgd naar een artikel dat propaganda is voor het koningshuis.

Nu is een koning van nu natuurlijk niet meer hetzelfde als een koning van voor de Franse revolutie. Dat was een grootgrondbezitter, eigenaar, zowel van de grond als van de mensen die er op leefden. Die mensen werden wel geen slaven genoemd, maar de koning had wel de macht om een (soms groot) deel van de opbrengst van hun arbeid op te eisen. Geld waarmee hij dan rijkelijk leefde en de huurlingen betaalde die zijn macht uitoefenden en het geld weghaalden bij de mensen.

Wij leven nu in een democratie, en de macht van de koning is ingeperkt door de grondwet. Bij zijn aanstelling zweert de koning dat hij de grondwet zal naleven. Natuurlijk wil hij dat want die grondwet verzekert hem er van dat hij in essentie nog altijd dezelfde rechten heeft als de koning van vroeger: hij krijgt nog altijd een deel van de opbrengst van de arbeid van de mensen op om er rijkelijk mee te leven. Lees verder “Leve de koning, vive la Reine !”

Geplaatst op

Onderwijs moet leiden tot groei in menselijkheid

Apache

Mattijs Driesen

Welke tijd verliezen de scholen?

De coronacrisis lijkt bij momenten op scherp te stellen hoe we ons (willen) verhouden tot onze maatschappij. Het belang van de economie tegenover de volksgezondheid wordt gewogen. Bepaalde beroepen worden begrepen als essentieel. Er klinkt een plotse appreciatie voor hoe noodzakelijk de zorgsector is. Ook legt de crisis bloot hoe we ons verhouden tot schole

Neen, ik ben geen fan van apache wegens nep links politiek correct. Maar als er iets goeds op verschijnt moet dat ook gezegd worden. En als het gratis is, kan ik het met jullie delen.

Mattijs heeft gelijk: het is tijd om grondig na te denken over ons onderwijs. Beter: om opnieuw grondig na te denken over ons onderwijs. 

Voor ons hebben de Oude Grieken het al gedaan. Bij hen was de school de zinvolle invulling van de tijd die niet besteed werd aan de levensnoodzakelijke zaken zoals eten en drinken, en aan werk. Ik ga er nu snel over heen: die zinvolle invulling bestond uit het streven naar kennis en het nadenken over… ja, eigenlijk over alles. Onderwijs ging over alles wat niet nodig of nuttig was voor het dagelijkse leven.

Ignatius, de stichter van de Jezuïeten vond dat het onderwijs door de studie van Latijn en Grieks moest leiden tot meer menselijkheid. Het devies van de Jezuietencolleges werd dan: we komen binnen om te leren en gaan buiten om te dienen. Het rare in het verhaal is dan dat de studie van die talen totaal geen dadelijk praktisch nut heeft. Je kan er niets mee doen…

Daar stoten we op het fundamenteel probleem van ons huidig onderwijs: het wordt geteisterd door het nuttigheidsdenken. Wie het vak geschiedenis wil vervangen door informatica en Grieks door Engels, is een idioot. Hij weet weet niet wat onderwijs is. Lees verder “Onderwijs moet leiden tot groei in menselijkheid”

Geplaatst op

Waarom heeft de overheid veel geld voor steun aan bedrijven en veel minder voor steun aan gewone mensen ?

VRTNWS

Ondanks solidariteit van buren speelt zich in mijn wijk een coronadrama af Wim Vermeersch woont in de Brugse Poort in Gent, een volkswijk met een armoedeproblematiek. Voor veel van zijn buren zijn de steunmaatregelen onvoldoende om heelhuids door de coronacrisis te raken

Een mooi artikel, aangenaam om lezen van iemand met het hart op de juiste plaats. En toch – ik zou mezelf niet zijn als ik niet “en toch” zou zeggen…

Vermeersch heeft het over het gebrek aan steun vanwege de overheid voor de “gewone mensen” en vergelijkt die met de miljarden die plots beschikbaar zijn voor de bedrijven. Zijn overweging is natuurlijk juist, maar ik mis toch wat dieper doordenken.

Ten eerste: meer en meer word ik er van overtuigd dat veel mensen niet beseffen in wat voor een geprivilegieerd stukje van de wereld ze leven. Er is hier tenminste nog steun vanwege de overheid voor gewone mensen. Niet genoeg, maar er is er. Maar die situatie beperkt zich tot Europa. Elders in de wereld is er geen sprake van. Ik heb  het al herhaaldelijk gezegd: die steun is er gekomen in speciale economische en politieke omstandigheden na de tweede wereldoorlog waarbij die steun ook interessant was voor de economie en het kapitaal. Die omstandigheden hebben zich blijkbaar slechts éénmaal en precies bij ons voorgedaan. Misschien moet ik daar in een andere blog toch nog eens opnieuw dieper op in gaan. Die omstandigheden zijn voorbij, en geleidelijk aan wordt de steun van de overheid aan de gewone mensen dan ook afgebroken. Maar er is nog altijd (te weinig) steun. In feite is dat geen normale toestand. Vermeersch schijnt niet te beseffen dat in ons economisch systeem steun vanwege de overheid aan gewone mensen normaal niet bestaat. Kijk buiten Europa, en je begrijpt wat ik bedoel. Lees verder “Waarom heeft de overheid veel geld voor steun aan bedrijven en veel minder voor steun aan gewone mensen ?”

Geplaatst op

Van maatschappelijke tegenstellingen naar ontmaskering van manipulatie

Doorbraak

Mark Deweerdt

Auguste Van den Brande (1930-2020), de man van de kruisende breuklijnen

Geen beschrijving of analyse van de Belgische politiek in de 20ste eeuw, de geschiedenis ervan zowel als het systeem, kan eromheen. De trias van maatschappelijke tegenstellingen – de levensbeschouwelijke, de sociaaleconomische en de communautaire – die elkaar doorkruisen en door die cross cutting een conflictremmende werking hebben. Een overlijdensaankondiging in De Morgen en De Standaard van vorige zaterdag zegt ons dat Auguste Van den Brande, de ‘vader’ van het Belgische cross cutting cleavages-model op 26 maart in zijn 90ste levensjaar gestorven is

Inderdaad, de trias van maatschappelijke tegenstellingen is een goed denkinstrument geweest om de belgische situatie te begrijpen.

Het specifieke er van was dat het er drie waren. De tegenstelling links-rechts vind je overal terug. Nogal wat landen kennen slechts deze tegenstelling. Er zijn landen waar er twee tegenstellingen zijn: ofwel links-rechts samen met een religieuze tegenstelling; ofwel links-rechts samen met een regio-tegenstelling. Er zijn weinig landen waar de drie tegenstellingen samen voorkomen.

Je kan hierbij nog een vierde tegenstelling bedenken: rijk-arm. 

Als ik die mee verreken dan zie je bij de stichting van belgië dat deze tegenstelling ook samenvalt met de regionale tegenstelling met daarbij het rijke Wallonië en het arme Vlaanderen.

Ondertussen zijn die tegenstellingen geëvolueerd.

De tegenstelling rijk-arm is op regionaal gebied omgekeerd: er is nu het rijke Vlaanderen en het arme Wallonië.

De tegenstelling katholiek-vrijzinnig is grotendeels opgeheven doordat ze enkel nog bestaat in de hoofden van de vrijzinnigen. De katholieke kerk heeft zoveel van haar pluimen verloren dat ze feitelijk niet meer meetelt. In ethische kwesties zoals abortus of euthanasie steekt ze soms nog heel voorzichtig even de kop op, maar echt veel invloed heeft ze niet meer.

De tegenstelling links-rechts is helemaal geregionaliseerd: het is het linkse Wallonië tegen het rechtse Vlaanderen.

De tegenstelling Wallonië-Vlaanderen zit ingebakken in de belgische staatsstructuur, zeker sinds de staatshervormingen, die al het gevolg waren van het bestaan van die tegenstelling. 

Als je dat overloopt, merk je dat alle tegenstellingen eigenlijk samenvallen met de tegenstelling Wallonië-Vlaanderen. Lees verder “Van maatschappelijke tegenstellingen naar ontmaskering van manipulatie”

Geplaatst op

Pasen, een feest, ook voor heidenen

Ja, ik weet het, een aantal mensen haken af als ze een religieus woord horen. Toegegeven: ook ik heb het lastig met het gezwets dat blijkbaar bij religie hoort. Ik begrijp totaal niet hoe mensen hun hoop kunnen stellen in een god die elke dag opnieuw de mens in de steek laat. Als die machtige goede God er wél was, zouden Trump en Maggie het blok er niet zijn. – Blijkbaar ben ik nog niet echt in paas stemming.

Laat het duidelijk zijn: ik ben overtuigd christen, maar ik heb God voor niets nodig. Ik ben geen zwakkeling.

Ken je het verschil tussen verliefdheid en liefde ?

De verliefde is blind en ziet enkel de goede eigenschappen van zijn/haar geliefde en idealiseert hem/haar:  je hoort dan het zinnetje: “ik ben je niet waard”. (Sorry, maar dat hem/haar kan ik niet volhouden in de rest van mijn tekst. Vanaf nu laat ik dus de macho in mij los en heb het enkel nog over “hem”.) Door die blindheid richt hij zijn liefde niet op de geliefde zelf, maar op een droombeeld. Een verliefde houdt van iemand anders…

De verliefde heeft ook het gevoelen dat hij zijn geliefde niet kan missen. Je hoort dan het zinnetje: ieder dag van mijn leven zonder jou is een dag dat ik niet geleefd heb. Dat is mooi, maar slaat nergens op.

Wie écht van iemand houdt, is dat stadium voorbij. Hij kan zonder zijn geliefde, maar wil er niet zonder.

Welnu, ik kan zonder het geloof, maar ik wil er niet zonder. 

Daar heb ik mijn redenen voor. Maar die ga ik hier niet behandelen, daarover moet ik een boek schrijven.

Maar toch iets over Pasen.

De Paasdriedaagse begint op Goede Vrijdag.

Goede Vrijdag en Kerstmis moet je samen zien.

Tijdens eucharistievieringen reciteren gelovigen het Credo, de geloofsbelijdenis van Nicea. Daarbij wordt er over het leven van Jezus dit gezegd: … die geboren is uit de maagd Maria… die geleden heeft onder Pontius Pilatus, gekruisigd is, gestorven en begraven “ Niets over het leven van Jezus, over zijn woorden en daden… Het gaat enkel over geboorte en dood, over Kerstmis en Goede Vrijdag.

Beide feesten hebben één element cruciaal: machteloosheid.

Bij Kerstmis de machteloosheid van een baby, geboren in een gezin van armoezaaiers, in een stal omringd door het ergste uitschot van die tijd, de herders, die in hun mannelijke eenzaamheid troost en sex zochten bij mekaar en bij hun schapen.

Op Goede Vrijdag de machteloosheid van de gekruisigde.

Daar hoeft verder geen tekeningetje bij.

En dan komt Pasen: de verrijzenis en hemelvaart (die één geheel vormen): de triomf van de machteloosheid.

En zo is dit verhaal van extreem speciale gebeurtenissen, ook het verhaal van iedere dag:

Ja, het kwaad bestaat, de machtigen en de strevers naar macht verrichten hun destructieve arbeid, iedere dag opnieuw. En ze winnen. Maar hun overwinning is nooit definitief, want telkens iemand een daad van machteloze goedheid stelt in een wereld vol rotzooi, is dat een verrijzenis en wordt het kwaad weer overwonnen. En ook dat gebeurt iedere dag. Ook nu door de helden van de coronacrisis.

En neen, ik ben geen dromer en zie ook dat de verrijzenis nooit definitief is, en het kwaad telkens opnieuw weer opduikt.

Maar de hemelvaart betekent dat de verrijzenis van Jezus voltooid wordt. Ze is niet meer terug te draaien. Ze gaat de eeuwigheid in. Ze is definitief.

Zo zegt mijn christelijk geloof me dat ooit het goede zal zegevieren en Trump verschrompelt tot een zielig verschijnsel.

Ik gebruik hier met opzet het woord geloof. Want ik weet het niet. Maar ik heb beslist dat ik het wil geloven. Hoe sterker mijn geloof, hoe meer ik iedere dag de verrijzenis opnieuw zal doen gebeuren.

Nu hoor ik de rabiate heiden al zeggen: maar ik heb je geloof niet nodig om goed te zijn ! Dat is natuurlijk juist, ik zeg de hele tijd al niet anders. Maar door me tot het geloof te bekennen aanvaard ik dat ik goedheid moét. Ik aanvaard om mijn zelfbeschikkingsrecht op te geven als het gaat over de plicht van goed zijn. En ook: naast een plicht, brengt het geloof ook een radicalisering: ik moet ook goed zijn voor mensen waarvoor ik spontaan niet goed zou zijn.Als ik me beken tot het geloof weet ik dat ik nooit helemaal zal kunnen voldoen aan de eis tot goedheid, maar dat brengt geen frustratie, maar vooral de kracht om opnieuw te beginnen, altijd opnieuw. En ja, dat kan ook zonder geloof, maar geloof helpt wel. Of beter: het geloof zet me in een andere modus; voor de autofanaten: in een andere versnelling.

Sorry Maggie, ik  kan zonder je, en ik wil zonder je. Als ik jou zie verlies ik even mijn geloof. Ik ben God niet.

Geplaatst op

Muziek op Stille Zaterdag

Puur en diep

Vandaag paaszaterdag, een dag van stilte tussen de heftigheid van de kruisdood en verrijzenis van Jezus.

Om je de stilte beter te laten horen, breng ik je opnieuw het Svyati van John Tavener in een uitvoering van een Vlaams koor en een Vlaamse celliste die een grootse prestatie leveren.

Svyati

Koor: Dulcisona

Celliste: Liesbet Engelen

Svyati betekent “Heilig” in de liturgische taal van de Russische Orthodoxe kerk. Het lied word gezongen bij begrafenissen als de kist uit de kerk wordt gedragen, nadat de mensen afscheid hebben genomen van de overledene.

Maar op zich is deze context niet belangrijk bij de beluistering. Of je nu gelovig bent of niet, deze muziek raakt het diepste geheim van ons mens-zijn.