Knack
‘Hoe het Europese continent de vierde extreemrechtse golf zal aanpakken blijft onduidelijk’
Ik ben er van overtuigd dat Vincent Scheltiens een brave mens is die het goed bedoelt. En fundamenteel sta ik natuurlijk ook aan zijn kant en deel ik zijn afkeer van fascisme en nazisme.
Misschien moet ik hem zelfs bewonderen want in deze tijden begint het stilaan moed te vragen om uit te komen voor een afkeer van het fascisme. Hij heeft gelijk als hij stelt dat het fascisme in Europa aan een opmars bezig is. Maar als de fascisten echt aan de macht komen, kan je als linkse mens maar beter aan emigratie gaan denken, want fascisten staan er niet om bekend dat ze de mening van tegenstanders vrij laten uiten.
En toch ben ik kwaad op hem omdat zijn afkeer van het fascisme hem belet om de fundamentele fout van links te zien. Ja, natuurlijk heeft hij zelf ook wel kritiek op bepaalde keuzes van links, maar er zit ergens een blinde vlek. Dat maakt dat zijn betoog de facto contraproductief wordt: hij brengt niets bij aan een oplossing van het probleem dat hem ter harte gaat. Erger nog: de gewone mensen die nu stemmen voor de fascisten voelen zich door hem niet begrepen en dus bevestigd in hun keuze.
Want daar gaat het om: vanwaar komt die rechtse golf ?
Scheltiens geraakt niet verder dan het verwijt aan de centrumpartijen (of zelfs linkse partijen) dat ze extreem-rechts salonfähig hebben gemaakt.
Maar hoe komt het dat die partijen extreem-rechts salonfähig hebben gemaakt ?
Ten eerste is het een van de fundamentele kwalen van onze democratie die steunt op politieke partijen. (Jullie weten dat ik het totale verbod wil op politieke partijen.)
Politieke partijen moeten hengelen naar de stemmen van de mensen. Als de mensen opschuiven naar rechts, schuiven de politieke partijen mee op. Bij ons zie je dat zelfs bij de PVDA. Neen, de PVDA is natuurlijk geen rechtse partij, verre van, maar ze is wel opgeschoven naar rechts omdat ze niet meer durft uitkomen voor haar communisme. De socialisten zijn onder Rousseau opgeschoven naar rechts en sociaal liberalen geworden. De communisten zijn opgeschoven naar rechts en nemen u de plaats in van de socialisten.
Dan komt de vraag: waarom schuiven de mensen op naar rechts ?
Neen, het is niet omdat de huidige generaties slechtere mensen zijn, minder sociaal…
Het is omdat ze vast stellen dat het socialisme, bij ons in de vorm van de verzorgingsstaat, geboetseerd door sociaal overleg tussen vakbond en kapitaal, gewoon niet meer functioneert.
Dit is een blog en geen essay en ik heb hier niet de plaats om in te gaan op de vraag waarom dat socialisme niet meer functioneert. Laat me het hier maar gewoon vast stellen.
Ik heb het al zo dikwijls herhaald, maar het is cruciaal: het kapitalisme is niet zo maar een soepel lopend systeem. Het zit vol innerlijke tegenstrijdigheden die leiden tot crisissen. Het is een opeenvolging van crisissen waarbij de volgende erger is dan de vorige, tot het uitbarst in de ergste aller crisissen: de oorlog.
Fundamenteel kàn het socialisme geen antwoord hebben op die crisissen omdat het het kapitalisme aanvaardt.
Hetzelfde geldt voor de democratie. Een democratie is geschikt voor een relatief stabiele samenleving met een soort van innerlijke orde en rust.
Bij een crisis wordt die orde verstoord en komt de democratie in de problemen. In een crisis heeft de samenleving sterk leiderschap nodig. In een extreme crisis, heeft ze extreem sterk leiderschap nodig.
Een land in oorlog – in de ergste crisis – kàn geen democratie zijn. De vrije meningsuiting moét er aan banden worden gelegd. Ik verwijt onze mainstream media dat ze verworden zijn tot propagandamachines. Maar eigenlijk kunnen ze niet anders, want wij zijn in oorlog.
Maar extreem leiderschap en het de facto opdoeken van de vrije meningsuiting – nu al in de mainstream media, binnenkort ook duidelijker op facebook en consoorten – zijn toch eigen aan het fascisme ?
Zowel ons socialisme als onze democratie zijn niet bekwaam om de kapitalistische crisis op te lossen waarin we nu verkeren en die weldra tot haar verschrikkelijk hoogtepunt zal komen.
Het kapitalisme leidt onvermijdelijk tot fascisme. De kans dat dit fascisme niet nog erger wordt in de vorm van nazisme is klein.
Ik heb het wel eens over de domme massa.
Maar die domheid is niet zo simpel, want die domme massa heeft verdomd goed door dat de democratische socialistische politiek geen antwoord heeft op de problemen en zoekt dus naar een alternatief. Dat is niet dom. Dom is natuurlijk dat ze dat antwoord zoekt op de verkeerde plaats: bij extreem-rechts, dat tenslotte, als het aan de macht komt, de weg naar de oorlog nog zal versnellen.
De enige uitweg is de weg, weg van het kapitalisme.
Maar dat de domme massa die weg niet ziet, kan je haar niet verwijten, want mensen zoals Scheltiens wijzen haar die weg niet en nog altijd wordt ook door de zogenaamde intellectuelen het kapitalisme voorgesteld als de enige mogelijkheid. Nog altijd is er de zowel impliciete als expliciete boodschap dat er geen alternatief is voor het kapitalisme.
Dàt is het drama: ook de ergste tegenstander van het fascisme bereidt de weg naar het fascisme als hij niet ook de weg wijst naar een alternatief voor het kapitalisme.
En neen: dat alternatief is niet het marxisme-leninisme. De geschiedenis heeft het bewezen. We moeten zeker niet naar een Russisch communisme.
Maar als we een mensheid willen die echt in democratie en vrede leeft, zullen we toch de weg naar dat alternatief moeten vinden.