Categorie: kapitalisme

MO*

Tine Hens

Economisch antropoloog Jason Hickel ontleedt de waanzin van eeuwige groei

Jason Hickel: ‘We moeten niet groeien om het beter te hebben’

Het toppunt van absurditeit?’ Jason Hickel glimlacht fijntjes. Hij studeerde economische antropologie in zijn geboorteland Zuid-Afrika en onderwijst en onderzoekt al enkele jaren aan de London School of Economics. Armoede, ongelijkheid en de vernietiging van de natuur zijn de kernthema’s van zijn denken en werken. Daarin verbaast hij zich ook over de halsstarrigheid waarmee de gilde van de klassieke economen ongevoelig blijft voor steeds meer fundamentele kritiek. Zoals die op het mantra van de voortdurende, noodzakelijke en eindeloze groei

Het spreekt vanzelf dat Jason Hickel gelijk heeft. Maar laat het voor alle andere overwegingen al duidelijk zijn dat het kapitalisme in essentie een groei-economie is. De economie waar Hickel van droomt gaat niet samen met het kapitalisme, want het kapitalisme heeft als motor de concurrentie en als doel de winst.

De concurrentie verplicht de kapitalist om steeds meer te produceren omdat massaproductie nu eenmaal goedkoper is en hij moet proberen om goedkoper te produceren dan zijn concurrenten. Overal in de wereld concentreren de knapste koppen zich dus op de vraag: hoe kunnen we meer produceren ?

Ook de winst als drijfveer maakt beperkte productie onmogelijk. Want een hebzuchtige heeft nooit genoeg. Eigenijk is het ongelooflijk: miljardairs die nog altijd proberen om rijker te worden. Toch is het zo. De mens is een raar beestje. Lees verder “De onzin van de groei”

Knack

Boris Verbrugge en Sara Geenen

‘Goedkope arbeid is een cruciale grondstof voor de wereldeconomie’

Het coronavirus dreigt de productie van iPhones in de war te sturen, omdat de Chinese leveranciers van Apple gedwongen worden om maatregelen te nemen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. ‘Dit bericht vestigt onbedoeld de aandacht op de complexiteit van globale productieketens, en op de cruciale rol die flexibele en goedkope arbeid daarin vervult’, schrijven Boris Verbrugge en Sara Geenen

Zo, nu hoor je het ook eens van een ander; van iemand die gestudeerd heeft en een diploma behaald.

Op het eerste zicht lijkt de stelling van Verbrugge en Geenen een evidentie: voor een bloeiende wereldeconomie is goedkope arbeid een noodzaak. Maar er zitten wel nog enkele vragen addertje onder het gras te spelen.

De eerste vraag daarbij: maar waarom is dat eigenlijk zo ? Op die vraag antwoorden de auteurs niet. Je kan natuurlijk op de oppervlakte blijven en zeggen dat te dure producten niet verkocht geraken. Maar daarbij is er toch iets raars: de mensen die die producten maken, verdienen niet genoeg om ze zelf te kopen. Zou het dan voor de wereldeconomie niet beter zijn om die mensen meer loon te betalen zodat ook zij de producten kunnen kopen ? Lees verder “Waarom is goedkope arbeid noodzakelijk ?”

MO*

Gie Goris

Eredoctoraat voor Yuval Noah Harari opgedragen aan jongeren van 21ste eeuw

VUB-rector Caroline Pauwels: ‘Dit is mijn les voor de 21ste eeuw: hoop zit in ethisch handelen’

Vanavond (maandag 27 januari) geeft Yuval Noah Harari een lezing. In de Lotto Arena in Antwerpen. Die zaal vullen leek voor Bart Peeters in het begin al een uitdaging, maar als de schrijver van drie dikke boeken over mens, geschiedenis, technologie en ethiek (en nog een rist fundamenteel belangrijke onderwerpen) daar geprogrammeerd wordt, dan weet je dat hij de hoogste sport van literaire roem bereikt heeft

Interessant interview dat thema’s aanbrengt  waar veel mensen nog niet aan toe zijn, ook al zijn die thema’s van levensbelang. En mensen die er wel al benul van hebben, stoppen met nadenken omdat ze het gevoelen hebben dat het allemaal veel te ingewikkeld is.

Dat ingewikkelde ligt ‘m voor een stuk in het feit dat  tegenwoordig een specialist zo diepgaand specialist is, dat hij totaal niet meer kan volgen als een andere specialist over een ander vakgebied begint. Hoe dieper de specialisatie, hoe meer specialismen. Dat houdt ook in dat zelfs binnen hetzelfde vakgebied specialisten mekaar niet meer begrijpen. Lees verder “Ethiek en kapitaal”

MO*

Bieke Purnelle

Als er één sociale beweging het kapitalisme in vraag stelt, dan wel de feministische

Links zal divers en inclusief zijn, of niet zijn

Beste Ewald Engelen, Een paar dagen geleden las ik met veel interesse uw column ‘Tijd voor een nieuw sociaal contract’, waarin u met het scherpste scalpelmes de ondergang van links fileert. Linkse partijen hebben zich overal als gedweeë dienstmaagden van het neoliberalisme gedragen, zo stelt u. ‘Partijen die ooit waren opgericht voor het inperken van de macht van markt en kapitaal, om burger en ingezetene te beschermen, ontpopten zich in woord en gebaar tot slaafjes van kapitaalmarkten en grootbedrijven’, schrijft u, een stelling waar ik het volmondig mee eens ben

Eerder heb ik Bieke Purnelle zwaar aangepakt. Maar hier moet ik haar gelijk geven.

Sta me toe om een kanttekening te maken bij de stelling van Engelen waarmee Purnelle zich akkoord verklaart, dat linkse partijen zich hebben ontpopt als slaafjes van kapitaalmarkten en grootbedrijven.

Dat is natuurlijk juist. Maar je moet je daarbij de vraag stellen: waarom is dat gebeurd ? Natuurlijk speelt daarin de menselijke factor: leiders van linkse partijen, net als van vakbonden worden ingepakt door hun onvermijdelijke contacten met de luxe van de rijken. Maar het kan niet zijn dat dit de volledige oorzaak is. Die mensen hebben ook andere motieven dan hun zwakheid gehad om het neoliberale spel mee te gaan spelen. Lees verder “Een neokapitalistische politiek is ongewenst, maar onvermijdelijk”