Groei en religie

Doorbraak

Luc Nagels

De ‘gefaalde staten’ van de wereld

DR Congo is één van de belangrijkste

Het moet zo’n half jaar geleden geweest zijn dat ik het Afrikamuseum in Tervuren nog eens bezocht heb. Het museum had zijn best gedaan om Leopold II-beelden wat te doen opgaan in de achtergrond. In de nieuwe lange gang van het onthaalpaviljoen kijk ik nieuwsgierig in de exporuimte. Enkele jonge Afrikaanse dames, met upper-class kledij waarin Afrikaanse stijlen mooi verwerkt zitten, maken vriendelijk contact. ‘We hebben hier een ICT-conferentie’ zegt ééntje fier.

Nagels brengt een interessante visie, maar ik wil me vandaag – het is zondag – beperken tot wat hij zegt over religie.

Volgens Nagels zou religie de oneindige groeidroom aanwakkeren. En hij is blij dat deze oneindige groeidroom bij ons is weggevallen door de secularisatie.

In ieder geval is het wegvallen van de religieuze groeidroom bij ons niet samengegaan met het wegvallen van de neoliberale – of zeg maar gewoon kapitalistische – groeidroom, want die is nog altijd springlevend. Je kan dus niet zo maar zeggen dat de religieuze groeidroom oorzaak van – of noodzakelijk is voor de economische groeidroom.

Bij de religieuze “app” verwijst Nagels uitdrukkelijk naar een oneindige geboortegroeidroom. Die zou in Congo nog altijd leven door de religie. Nu zal religie wel een rol gespeeld hebben, maar misschien overschat Nagels de invloed van de (christelijke) religie op het denken van de Congolees en is die meer “heidens” gebleven dan de missionarissen lief is. Zeker is dat het hoge geboortecijfer er samenhangt met de grote kindersterfte. Als mensen weinig kinderen willen, moeten ze er veel maken. En de mensen willen veel kinderen omdat er geen sociale zekerheid is – geen pensioenen – en kinderen de zorg voor hun ouders moeten opnemen als die niet meer zelf kunnen werken. Lees verder “Groei en religie”

Hoe staan we tegenover de grote problemen ?

Dwarsliggers

Globalisering: Zegen, Vloek of gevaarlijk Experiment?

In het kielzog van zwakke definities ontstaan altijd absurde discussies. In dit geval is het ook niet anders. Wat bedoelen we als we ‘globalisering’ zeggen, wat wordt er dan ‘gemondialiseerd’?

Gisteren heb ik de Dwarsligger een rechtse kloot genoemd. Dat belette me niet om het met hem eens te zijn over een aantal van zijn inzichten. Ook vandaag brengt hij inzichten die helpen om de ernstige en hopeloze toestand te begrijpen.

Volgens de Dwarsligger ligt de oorzaak van de toestand in het post-modernisme dat hij Cato-gewijze retorisch bestrijdt. Over dat postmodernisme wil ik toch de Dwarsligger even tegenspreken.

Hij verwijst naar het postmodernisme als oorzaak van de slordige definitie van het woord globalisering. Ik wil daar wel gedeeltelijk in meegaan, maar ik zou van hem dan toch ook verwachten dat hij me wat meer inzicht geeft in wat hij onder postmodernisme verstaat en een niet-slordige definitie geeft van dit woord.

In dat verband wil ik wijzen op een aspect van het postmodernisme, en een belangrijke oorzaak er van. Het postmodernisme is ontstaan in volle koude oorlog met een oorlogspropaganda die voortdurend waarschuwde voor Russische atoomdreiging. De reële dreiging van een oorlog met nucleaire massavernietingswapens heeft zeker meegespeeld in de postmoderne levenshouding van “ik wil alles, en ik wil het nu” – want morgen is er misschien niets meer. In dat kader kan je ook de consumptie- en genotcultuur situeren. Het is dansen op de Titanic. Denk hier ook aan de recente feestjes ondanks de virusdreiging, die me doen denken aan de feestcultuur van de jaren dertig. Het kan niet anders of deze cultuur heeft geleid tot vormen van relativering op het ethische vlak, maar dus ook ook tot relativering in verband met de vraag naar de waarheid. Het is die relativering die de Dwarsligger aanklaagt. Lees verder “Hoe staan we tegenover de grote problemen ?”

Weg met de steden !

Dwarsliggers

Dwarsligger

Babylon de hoer

Uit mijn tijd als muskusrattenbestrijder herinner ik me, dat als teveel van die dieren op een kluitje leefden, de jongste mannetjes (rammen) erop uit trokken en probeerden jonge moertjes mee te krijgen, op zoek naar een nieuw territorium voor zichzelf en het exponentieel toenemende nageslacht

Als de Dwarsligger het woord kloot mag gebruiken, dan ook ik. De Dwarsligger is een rechtse kloot. Dat belet me niet om toch ook waardering te hebben voor sommige van zijn meningen. Het is niet omdat ik iemand in een hokje steek, dat hij plots ook enkel nog hokjespraat uitkraamt. 

En dus geef ik hem gelijk als hij zegt dat de grote steden, voorzichtig uitgedrukt, het mens-zijn van de bevolking geen goed doen. Pol Pot en Mao hadden gelijk in hun basisintuïtie. De manier waarop ze hun idee hebben toegepast was natuurlijk totaal verwerpelijk. 

Ik begrijp niet goed hoe op dit ogenblik linksen er voor kunnen pleiten om de bevolking in grote steden samen te persen. Het is weer zo ’n waanzin van het groene denken: we hebben oppervlakte op de grond te kort om bossen in stand te kunnen houden, en dus gaan we oppervlakte boven de grond creëren en de mensen opstapelen. Als we dan ook nog verwarming niet meer per woning organiseren, maar per toren, dan maken we ook winst op gebied van CO2 uitstoot, nog zo ’n idee fixe. Als je toch overtuigd bent van de opwarming, waarom focus je dan op energie-winst in verwarming ? Dan moet je bezig zijn met energie-winst in koeling.

Wie enkel naar de lucht tuurt om CO2 te speuren kijkt niet naar de grond die hem draagt. Anders uitgedrukt: op dit ogenblik heerst bij groen links de ziekte van de ideologische blindheid.

Bij boeddhisten leeft de idee dat een mens contact nodig heeft met de grond. Daarom gaan ze zitten. Hun billen zijn groter dan hun voeten. Is het je nog niet opgevallen dat nogal wat boeddhisten dikke billen hebben ? Hoe dikker de billen, hoe zenner de boeddhist. De extremisten aanbidden de liggende  Boeddha. Als ik dat zo schrijf klinkt dat belachelijk, maar fundamenteel hebben ze gelijk. Een mens moet met beide voeten op de grond staan. De vloer in een appartement op de zevende verdieping is geen grond. Lees verder “Weg met de steden !”

Er zal (veel) meer nodig zijn dan wat elektrische auto’s.

MO*

Mia Kristin Häckl en Julia Schöneberg

Hoog tijd om “ontwikkelings”doelen los te laten en te werken aan een post-2030 utopie

Het systeem veranderen is mogelijk, maar niet zonder bestaande machtsverhoudingen te ontwortelen

Voortbouwend op de kritiek van Brecht De Smet op de inherente tekortkomingen van het paradigma van “ontwikkeling”, pleiten onderzoekers Mia Kristin Häckl en Julia Schöneberg ervoor om werk te maken van een post-2030 utopie. Ze stellen voor om het globale Noorden te “on-ontwikkelen” en te vertrekken van de veelheid aan radicale alternatieven van onderuit

Dit artikel leest niet overal gemakkelijk. Maar de inzichten zijn wel interessant en in mijn ogen fundamenteel juist. Zonder diepgaande analyse zou ik het willen hebben over vier elementen: de macht, de kleinschaligheid, de diversiteit en de onontwikkeling.  Deze vier zijn uiteraard met mekaar verbonden.

Een wereld waarin de macht bij het kapitaal en de kapitalist ligt, kàn geen goede plek zijn voor iedereen. De overgrote meerderheid van de mensen  heeft geen macht en de macht ligt geconcentreerd bij enkelen. Die enkelen zijn dan ook nog radikaal gefocust op winst. Het is voor mij onbegrijpelijk dat niet meer mensen inzien dat in die wereld een gelukkige mensheid niet mogelijk is. Dat de overgrote meerderheid van de machtelozen dit niet inziet is het resultaat van eeuwenlange manipulatie door de machthebbers.

De auteurs pleiten voor kleinschaligheid. Trouwe lezers van mijn blogs en de lezers van mijn boek Eutopia weten dat voor mij kleinschaligheid een sleutelbegrip is. Iedereen aanvaardt dat in een democratie de scheiding der machten essentieel is. Welnu, laat ons die scheiding door decentralisatie nog verder doorvoeren om meer democratie te krijgen. Voor mij is dit een van de redenen waarom ik pleit voor een Europa van de regio’s, waarbij die regio’s wel voldoende schaalgrootte moeten hebben, maar verder zo klein mogelijk zijn. Grote staten zoals Duitsland, Frankrijk en belgië moeten ontmanteld worden. Uiteraard is samenwerking op voet van gelijkheid van de kleine eenheden belangrijk omdat voor bepaalde bestuursdomeinen de kleine staten te weinig schaalgrootte zullen hebben. Lees verder “Er zal (veel) meer nodig zijn dan wat elektrische auto’s.”

De verlichting is ook maar een geloof

Doorbraak

Boekbespreking door Wouter Roorda

De Verlichting is ook maar een geloof

Over Deugden in plaats van Deugen

Goed en Kwaad is tegenwoordig vooral een kwestie van laten zien dat jij deugt en ‘de ander’ niet. In zijn nieuwe boek graaft Andreas Kinneging een stuk dieper en legt de filosofische fundamenten van beide in onze huidige beschaving bloot. Hij vertelt ook waar het misging: Deugen in plaats van deugden.

Ja, het is soms op het randje van het belachelijke: de zekerheid van atheïsten en verlichten. Ze zijn er zeker van dat God niet bestaat en dat alle mensen gelijk zijn (of zouden moeten zijn). Als gelovige ben ik juist niet zeker. Ik weet het niet. Maar ik geloof het. Of ik kies er voor om te geloven.

Ik ben nog geen enkele atheïst tegengekomen die me kan bewijzen dat God niet bestaat. Nu kan je natuurlijk zeggen dat ik het me gemakkelijk maak, want het is nu eenmaal bijzonder moeilijk om een negatie te bewijzen. De atheïst zegt dan dat hij niets moet bewijzen en dat het aan mij is om te bewijzen dat God bestaat. Wel, ik wil dat aannemen. In ieder geval houdt dat dan in dat de atheïst toegeeft dat hij het niet-bestaan van God niet kan bewijzen. Daarmee is zijn atheïsme een geloof. Voor mijn part mag hij denken dat hij goede redenen heeft voor zijn geloof, maar het blijft een geloof. Zijn zekerheid is dwaasheid, net zoals het dwaasheid zou zijn als ik zou zeggen dat ik zeker ben van het bestaan van God. Dat alles nog afgezien van de vraag waar we het eigenlijk over hebben als we over God spreken Lees verder “De verlichting is ook maar een geloof”

Kaapstad is mooi. Tom Lanoye hoort daar niet.

Doorbraak

Mathieu Cockhuyt

Tom Lanoye gebuisd voor begrijpend lezen

Open brief aan Tom Lanoye

De Morgen bracht Tom Lanoye, Luc Tuymans en Tom Barman samen voor een zoveelste rondje Vlaanderen bashen. In weerwil van het feit dat ze met hun discours alleen maar de kloof tussen de BV in zijn villa en de Vlaming in zijn stamcafé vergroten, blijven ze zowat de helft van het Vlaamse electoraat in het strafhoekje van het fascisme plaatsen. Qua azijnpissers kent deze smaakpolitie momenteel zijn gelijke niet. Lanoye begon spontaan over mijn column over Urbanus, waarin ik pleitte om wars van rechts of links, de Vlaamse identiteit te omarmen en te stoppen met de Kulturkampf. Volgens de gouden boekenuil was deze verzoenende taal gewoonweg ‘zielig’. Bij deze richt ik mijn eerste open brief – open brieven zijn hip tegenwoordig – aan u, meneer Lanoye. Hier gaan we

Eigenlijk ben ik de discussies over identiteit kotsbeu. Er komt geen einde aan, en niemand slaagt er in een ander te overtuigen. De stellingen zijn ingenomen en argumenten tellen niet. 

Ik vind Tom Lanoye een goed schrijver en een arrogante klootzak. Als je iemand anders arrogant noemt, moet je oppassen om zelf niet arrogant te zijn. Maar ik zeg het toch: eigenlijk schijnt niemand echt te weten waar de discussie over gaat. Ik wel.

Nationalisten benadrukken de identiteit als bron voor natievorming en dus voor een gemeenschap die samen valt met een staat. Linksen zien identiteit als een bron van verdeeldheid: als een Vlaming zijn identiteit benadrukt creëert hij verdeeldheid met iedereen die niet Vlaming is. En dus weigert links identiteit te erkennen. Beide standpunten zijn fout.

Laat me eerst stellen dat identiteit onmiskenbaar bestaat. Dat geldt zowel voor individuele identiteit, als voor gemeenschappelijke identiteit. Wie zich tot de pvda bekent, heeft een andere identiteit dan een donkerblauwe liberaal. Die identiteit is natuurlijk niet gans anders, want identiteit is gelaagd. Maar alle pvda-ers hebben wel een gemeenschappelijke laag die ze onderscheidt van alle donkerblauwe liberalen. Dat is gemeenschappelijke identiteit. Links of rechts zijn is slechts één laag. Bij de ene mens is die laag al wat dikker dan bij de andere. Bij mij is de laag van de linksheid redelijk dik. Mijn zus is niet geïnteresseerd in al dat links rechts gedoe, maar enkel in het lot van haar kinderen. Dat juist is een van de dingen die haar anders maakt dan ik. Hier gaat het over individuele identiteit. Lees verder “Kaapstad is mooi. Tom Lanoye hoort daar niet.”

Ik ben nooit geweigerd in een discotheek

MO*

Gie Goris

Podcastgesprek over liefde, haat en engagement in Vlaanderen

Bleri Lleshi: ‘Hoe verander je de wereld? Door actief te zijn waar je leven zich afspeelt’

Vlaanderen heeft een lelijk, racistisch gezicht. Maar de kracht van vrijwilligersinzet is groter en mooier, vindt Bleri Lleshi. Meer aandacht voor die schoonheid helpt om de alom woekerende machteloosheid te overwinnen. En dat doen we best lokaal, waar we leven. ‘Mijn stelling is: Vlaanderen is ook van ons.

Kijk eens aan ! Lleshi heeft het licht gezien ! Neen, ik zeg dit niet spottend, maar met oprechte waardering. Tot nu toe draaide ik de bladzijde al om als Lleshi in beeld kwam. De man liep over van de politieke correctheid en van de haat voor Vlaanderen die daaruit voorkomt. Ik kotste van dat superioriteitsgevoelen en van het gebrek aan vermogen tot genuanceerd denken. Om het simpel te zeggen: hoe praat je met iemand die anderen verwijt dat ze veralgemenen en dat racisme noemt, terwijl hij zelf nog sterker veralgemeent en omwille van inderdaad aanwezig racisme een hele bevolking racistisch noemt ?

Hier lees ik een andere Lleshi. Een man die toegeeft dat hij Vlaanderen met elke cel in zijn lichaam haatte. En die nu beseft dat hij ook van Vlaanderen kan houden. Dat hij zich niet schaamt voor zijn haat is niet erg consequent. Want hij stelt daarbij dat hij reden had om Vlaanderen te haten. Heeft hij nu die redenen niet meer ? Is Vlaanderen veranderd ? Neen toch ? Lleshi is veranderd. Laat dit een lesje zijn voor andere “anders-zijnden”. Hier volgt mijn lesje: Lees verder “Ik ben nooit geweigerd in een discotheek”

De standbeelden van Pol II Pot

Knack

Luc Rasson

‘De enige vraag die we nog stellen, is of mensen in het verleden correct handelden volgens hedendaagse normen’

Professor Luc Rasson pleit voor een serene omgang met het verleden. ‘In geschiedenis is niet alles te vatten in zwart-wittermen’.

Kent u Victor Schoelcher? Deze Franse politicus uit de 19de eeuw schreef in 1833: ‘Zwarten tot slavernij herleiden is een aanslag tegen de menselijke waardigheid, want zwarten zijn volledig gelijk aan blanken’. Op 27 april 1848 schafte een parlementaire commissie onder zijn voorzitterschap definitief de slavernij af

Ik ben tegen het kolonialisme. Maar er is een tijd geweest dat ik er voor was: toen er op de toonbank van de snoepwinkel een negerke stond dat dankbaar knikte als je een cent in zijn gleufje stopte. Was ik toen een slecht mens ? Ben ik nu een goed mens omdat voortschrijdend inzicht me tot de overtuiging heeft gebracht dat het kolonialisme onaanvaardbaar is ?

Ik kan me voorstellen dat binnen vijftig jaar sommige van de huidige beeldenstormers zullen zeggen: ik ben tegen beeldenstormerij, maar er is een tijd geweest dat ik er voor was… 

Een tijdje geleden, ergens op de grens tussen middeleeuwen en renaissance, kenden onze streken ook al een beeldenstorm. Ik ben er zeker van dat de stormers van toen evenzeer overtuigd waren van hun goede bedoelingen als die van nu. Maar ik ken niet veel mensen die de storm van toen nu nog voorbeeldig noemen. Beeldenstormerij is vooral een slecht gecontroleerde redelijk nutteloze uitbarsting. Ook als ze goed bedoeld is. Geen enkele racist of oud-kolonialist zal door het weghalen van de standbeelden van de belgische Pol Pot zijn racisme afzweren. Integendeel.

De stormers hebben de onbedaarlijke neiging om mensen in hokjes te steken. Wie tegen het weghalen van de standbeelden is, is voor hen een fascist. Dezelfde mensen die beestjes uit hokken willen halen, steken mensen er in. Lees verder “De standbeelden van Pol II Pot”

Kan bekering tot domheid leiden ?

Doorbraak

Stijn Ledegen

Racisme is niet blank, niet zwart maar doorzichtig

Het was om 10u ‘s ochtends op een koude regendag dat ik me bijna verslikte in mijn koffie. Niet omwille van het feit dat de koffie te warm of te slap was maar naar aanleiding van het lezen van een opiniestuk over racisme van Darya Safai. Ik was met verstomming geslagen over hoe eenvoudig het hele racisme debat werd geminimaliseerd tot een bijna fait divers. Ik zou dit nog bijna als een accident de parcours hebben beschouwd als ik kijk hoe een mooie route mevrouw Safai heeft afgelegd op professioneel vlak, maar dit is wel iets te kort door de bocht

Ik heb je twee dagen geleden lovend een artikel aangeboden van Darya Safai. Ledegen reageert daar op. Het past dat ik hier ook zijn reactie bespreek.

Stijn Ledegen is een dwaas. Niet omdat hij zich tot de islam bekeerde. Dat is zwakheid. Maar hij is een dwaas omdat hij niet goed kan lezen, en vooral omdat hij niet begrijpt hoe mensen mekaar begrijpen.

Maar eerst dit: beweert Stijn nu dat het qua racisme in Engeland of Duitsland beter is dan hier ? Wil Stijn daarmee zeggen dat wij in Vlaanderen racistischer zijn dan de Engelsen of de Duitsers ? Van Duitsland weet ik te weinig, althans van na de oorlog. Maar als het over Engeland gaat kan ik Stijn wel begrijpen: in dat land heeft de islam inderdaad veel sterker voet aan de grond gekregen dan hier. Waarschijnlijk ligt dat aan het feit dat Engeland als koloniale mogendheid vroeger dan wij hier te maken heeft gekregen met de import van moslims. Dat heeft er toe geleid dat er op dit ogenblik ganse wijken verworden zijn tot moslim enclaves waar de sharia heerst, met islamitische rechtspraak, islamitisch bankieren… en dus ook met gestructureerde schending van de mensenrechten als het over vrouwen, homo’s… gaat. Als Stijn dàt bedoelt als hij zegt dat wij ons moeten spiegelen aan Engeland, moeten we hem zo snel mogelijk opsluiten. Lees verder “Kan bekering tot domheid leiden ?”

Neen, ik hou niét van racisten

Gisteren heb ik gereageerd op het antiracisme waar we op dit ogenblik mee te maken krijgen. En daarbij heb ik vele vragen en opmerkingen en vraag ik begrip voor de zwakkeren in onze samenleving voor wie racisme een vlucht is.

Maar er is een ander, veel fundamenteler racisme. En ik verwijt de huidige actievoerders dat ze daar niet mee bezig zijn. 

Laat ons het eens hebben over de kolonies.

Je kan er niet buiten, bijvoorbeeld onze paters hebben er niet enkel de missionarishouding beoefend, maar ook veel goeds gedaan op gebied van onderwijs en gezondheidszorg. Betekent dat niets ? Jawel, maar het gebeurde in een context van uitbuiting. Nu mag ik niet de fout maken om enkel naar die context te kijken en dan te besluiten dat de acties van die paters eigenlijk hypocriet waren en dat ze feitelijk meewerkten aan de uitbuiting. Zeker persoonlijk wil ik die paters niet aanvallen. Iemand die in een werkkamp uit menslievendheid mensen probeert in leven te houden, werkt mee aan het onrecht want hij speelt in de kaart van de leiders van dat kamp die gebaat zijn bij werkers. Maar je kan hem toch niet zomaar als medeplichtige wegzetten ? Dat die paters ook zieltjes wilden winnen, speelt even niet mee. Zieltjes winnen is misschien paternalistisch, maar paternalisme is nog geen uitbuiting. Lees verder “Neen, ik hou niét van racisten”